Pelvik ağrı sendromu, 6 aydan uzun süren ve çeşitli nedenlere bağlı olabilen pelvik bölgede ağrı ile karakterize bir durumdur. Pelvik sendromu teşhisi ve tedavisi uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Pelvik sendromu, uzun süre devam eden ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etileyen ağrıları kapsamaktadır. Pelvik bölge, iç üreme organları, mesane, makat ve alt karın bölgesini içeren alandır. Pelvik ağrısı daha çok kadınlarda görülmektedir ve erkeklerde varlığında ürolojik muayene gerekmektedir. Pelvik ağrısının nedenleri arasında adet sancıları, apandisit, fıtık, böbrek taşı, idrar yolu enfeksiyonu, pelvik inflamatuar hastalık (PID), dış gebelik, yumurtalık kisti yer almaktadır. Pelvik ağrısı şikayeti ile gelen hastalarda öncelikle detaylı bir hikaye alınır ardından fizik muayene yapılır. Gerek duyulması halinde tanıya yönelik laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri uygulanır. Pelvik ağrısı sendromunda tedavi planı oluşturulurken öncelikle ağrının kaynağının belirlenmesi gerekmektedir.
Pelvik Ağrı Sendromu Nedir?
Pelvik ağrı sendromu, 6 aydan uzun süren pelvik bölge ağrılarıdır. Pelvik ağrı sendromunda ağrı sol ya da sağ alt karın bölgesinde, pelviste ve bazen bel bölgesinde de hissedilmektedir. Pelvik ağrı sendromunun kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla daha fazladır. Pelvik ağrısı tek başına cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni) ya da adet döneminde oluşan ağrıyı (dismenore) içermemektedir.
Pelvik ağrı sendromu, teşhis ve tedavisi uzmanlık gerektiren bir durumdur. Bu durum, uzun süre devam eden ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etileyen ağrıları kapsamaktadır. Teşhisi zor olabilen pelvik ağrı sendromunun altında yatan nedenin belirlenmesi oldukça önemlidir çünkü tedavi yöntemi neden belirlenince netlik kazanır. Pelvik ağrısının altında yatan neden psikolojik faktörlere dayalı olabileceği gibi ciddi bir cerrahi acil duruma da işaret edebilmektedir.
Pelvik Ağrı Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Pelvik ağrı sendromunun en temel belirtisi alt karın bölgesinde meydana gelen ve 6 aydan uzun süren kronik pelvik ağrıdır. Bu ağrılar sabit olabileceği gibi kasılma tarzında aralıklı pelvik ağrı şeklinde de görülebilir. Ağrı özellikle regl dönemlerinde artış gösterir. Pelvik bölgedeki iç organlardan birinin hasar görmesi sonucunda ortaya çıkan ağrı tipine özgü isimlendirmeler de mevcuttur.
Bu isimlendirmeler şu şekildedir:
- Endometriozis kaynaklı olarak görülen ağrılara adenomyosis, endometrial kist ya da dermoid kist kaynaklı olanlara ovarian torsiyon, ovarian kist rupture ya da endometrioma adı verilmektedir.
- Serviks ya da uterusa bağlı gelişen ağrılara cervicitis, endometrial polyp ya da myoma denir.
- Mesaneye bağlı gelişen pelvik ağrısına interstitial cystitis, bladder pain syndrome adı verilmektedir.
- Türbülusa bağlı gelişen pelvik ağrısına ise pruritus ani ya da perineal pain isimleri verilmektedir.
Bunların yanında pelvik ağrı sendromunda görülebilecek diğer şikayetler ise şu şekildedir:
- Ağrıya eşlik eden hazımsızlık, şişkinlik ya da kabızlık gibi sindirim sistemi belirtileri
- Ağrının cinsel ilişki sırasında artması (disparoni)
- Adet kanamasının normalden fazla ya da az gelmesi
- Ağrıya eşlik eden ateş, titreme, terleme gibi semptomlar
- Adet kanamasının başlangıcından 1 hafta önce oluşan karın ya da bel ağrısı (dismenore)
- Regl döneminin bitiminden 1 hafta sonra oluşan karın ya da bel ağrısı
Pelvik Ağrı Sendromu Nedenleri Nelerdir?
Pelvik ağrı sendromunun altında yatan nedenler oldukça çeşitlidir. Bu nedenlerin her biri ayrı patolojiler olarak değerlendirilse de pelvik ağrı sendromunda ortak bir noktada buluşmaktadır: kronik pelvik ağrı.
Pelvik ağrısının en sık görülen nedeni endometriozis ve bunun varyantlarıdır. Burada söz edilen endometriozis; normalde uterus içerisinde bulunması gereken endometrial dokunun dışarıda, örneğin yumurtalıklar, tüpler, makat ve mesanede bulunması halidir. İkinci sırada yer alan pelvik ağrı nedeni ise cerrahi geçmiş olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durum; apandisit, safra kesesi ameliyatları ve bağırsak hastalıklarına yönelik yapılan cerrahiler gibi düşünülebilir. Daha az oranda görülen diğer nedenler arasında ise inflamatuar barsak hastalığı, divertikulit ya da ürojinekolojik sorunlar yer almaktadır.
Ayrıca psikojenik nedenler de pelvik ağrı sendromuna zemin hazırlayabilmektedir. Kronik pelvik ağrısı bulunan kişilerin büyük bir kısmında depresyon ya da anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklara daha önceki yıllarda ortaya çıktıkları görülmektedir.
Pelvik Ağrı Sendromu Tanısı Nasıl Konulur?
Pelvik ağrı sendromu tanısı oldukça kapsamlı bir sürecin sonunda konulmaktadır. Öncelikle bu süreçte detaylı bir hikaye alınır ve öncelikle fizik muayene yapılır. Pelvik inflamatuar hastalık (PID), apandisit, akut divertikülit gibi ayırıcı tanıları belirlemek için görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır.
Tüm bunların yanında pelvik ağrısının nedenini anlamak için çeşitli testlere de gerek duyulabilmektedir. Gerek duyulması halinde tanıya yönelik laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri uygulanır. Tanıda kullanılan görüntüleme yöntemleri şu şekildedir:
- HCG bakılması (kan hamilelik testi)
- İdrar tetkiki ve kültürü
- Kan biyokimyasal tetkikleri
- Kan tam sayım (hemogram)
- Laparoskopi
- Pelvis CT çekimi
- Batın USG
Tüm bunların yanında hastanın hikayesinde tanıya katkı sağlayacak bilgiler bulunması ve yapılan muayene bulguları pelvik ağrı sendromu tanısını desteklemektedir.
Pelvik Ağrı Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Pelvik ağrı sendomunda tedavi planı oluşturulurken öncelikle ağrının kaynağının belirlenmesi gerekmektedir. Tedavi yönteminin belirlenmesinde etkili olan bu faktörden bağımsız olarak bazı durumlarda ilaç tedavisine başvurulur.
Ilaç tedavisi seçeneklerinden bazıları şunlardır:
- Ağrı kesiciler (NSAID)
- Kas gevşeticiler
- Cinsel isteği azaltmaya yönelik ilaçlar
- Ağrının neden olduğu psikolojik semptomları düzeltmeye yönelik ilaçlar
Bazı hastalarda gerek duyulması halinde fizik tedavi yöntemlerine başvurulabilmektedir. Bunun yanında bazı vakalarda invaziv tedavi yöntemlerine de başvurulmaktadır. Bu yöntemler şu şekildedir:
- Ağrılı alana steroid enjeksiyonları
- Ağrılı alana lokal anestezik enjeksiyonları
- Ağrılı alana botox enjeksiyonu
- Ağrılı sinirlere yönelik radyofrekans ablasyonu
Pelvik ağrı sendromunda cerrahi yöntemler de sıkça başvurulan tedavi seçeneklerinden biridir. Cerrahi yöntemler pelvik ağrının altında yatan nedene göre değişiklik göstermektedir.