Ayak kemiklerinde ağrı, tıpta “topuk ağrısı” olarak adlandırılan ayak sağlığı sorunudur. Topuk ağrısının en yaygın nedeni, topuk bölgesini destekleyen ve ayakta dururken, yürürken, koşarken ve zıplarken vücut ağırlığını destekleyen plantar fasyanın iltihaplanmasıdır. Bu bölgedeki bağların iltihaplanması sonucu görülen ağrı, doğrudan topuk kemiğini de etkileyebilir. Topuk ağrısı genellikle yaşla birlikte artan ayak yorgunluğuna bağlı olarak görülürken, spor yaralanmaları, aşırı kullanım, obezite, ayağa binen travmatik yaralanmalar da en sık rastlanan nedenlerdendir.
Ayak Kemiklerinde Ağrı Neden Olur?
Ayak kemiklerinde ağrı, plantar fasiit, topuk çatlağı, topuk dikeni (Haglund deformitesi), tendinit ya da burkulma sonucu meydana gelir. Kemik ağrılarının yanı sıra şişlik, hassasiyet ve hareket kısıtlılığına da neden olan bu durumların temel nedeni aşırı kullanım, yaralanma, obezite ve yaşlanmadır.
“Topuk ağrısı neden olur?” sorusunun yaygın yanıtlarından olan plantar fasiit, topuk dikeni olarak da bilinir ve ayak yorgunluğuna bağlı olarak görülen topuk ağrısının en sık karşılaşılan nedenidir. Ağrının başlangıcında sabah kalkarken ya da uzun süre oturduktan sonra duyulan sertlik ve ağrı tipiktir. Zamanla gün içinde ağrı daha belirgin hale gelir.
Bağ dokusu hastalığı olan Marfan sendromunda ise ayak kemiklerinde ağrı oluşabilir. Bu sendromdan dolayı vücudun tüm dokuları normalden uzun olabilmektedir. Buna bağlı olarak ayak parmaklarının uzun olmasından topuklu ayakkabı kullanımına, ayak kemiklerinin uzun olmasından koşu ve basketbola kadar birçok alanda sorun yaşanabilmektedir.
Diyabet hastalarında görülen nöropati nedeniyle de ayaklarda yanma hissi ve ağrı görülebilmektedir. Yine diyabet hastalarında kan akışının bozulmasına bağlı olarak bacaklarda ve ayaklarda yaralar oluşabilmektedir. Bu yaraların iyileşmesi uzun zaman almakta ve ağrıya neden olabilmektedir.
Plantar Fasyit
Ayaktaki fasyanın (kasları saran bağ dokusu) iltihaplanması sonucu oluşabilen plantar fasyit, ayak kemiklerinde sebepsiz bir ağrıya neden olur. Ani gelişen ve yoğunlaşan ağrılarla kendini gösteren plantar fasyitte sabahları yataktan kalkarken duyulan sertlik ve ağrı tipiktir. Gün içerisinde ise ayağın yorgun düşmesiyle daha belirgin hale gelen fasyitin ağrısı dinlendikten sonra tekrar hissedilir hale gelir. Uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkınca oluşan ağrılar da plantar fasyite işaret eder.
Topuk Çatlağı
Topuk bölgesinde meydana gelen çatlaklar sonucu oluşan ve oldukça rahatsız edici olan topuk çatlağı, genellikle deri kuruluğuna bağlı olarak görülür. Topuk çatlağının sebepleri arasında aşırı kilonun yanı sıra sabahları kalkınca duyulan ağrılı şişlikler de yer alır. Topuk çatlağına karşı bol nemlendirici içeren kremler kullanmak, düzenli olarak ayağı yıkayıp kurulamak ve ıslak ıslak gezmemek önemlidir.
Topuk Dikeni
Topuk dikeni hastalığında topuk kemiğinin alt tarafında küçük bir kemik yayı oluşur. Bu nedenle topuk dikeninin diğer adı “Haglund Deformitesi” olarak bilinir. Ayak kemiklerinde ve topukta duyulan ağrı ile kendini gösteren topuk dikeni hastalığının temel nedeni aşırı kullanım, yaralanmalar, obezite ve ayakta uzun süre kalmaktır.
Tendinit
Aşırı yüklenme ya da yaralanma sonucu tendonda oluşan iltihaba tendinite neden olur. Koşucularda sıklıkla görülen tendinitin belirtileri arasında hareketle artan ve dinlendikten sonra geçen ısı hissi yanı sıra şişlik de yer alır. Tendinitin tedavisinde dinlenme, buz uygulaması ve germe egzersizleri önem taşır.
Burkulma
Ayağın yanlış pozisyonda hareket etmesi sonucu meydana gelen burkulmada bağlarda yırtılma ya da zarar görme olabilir. Ayakta ve özellikle topukta şişlik meydana gelen burkulmada ayak kemiklerinde ağrı da görülür. Burkulmanın tedavisinde RICE (dinlenme, buz uygulaması, kompresyon ve elevasyon) yöntemi uygulanır.
Diyabetik Ayak
Diyabet hastalarında görülen nöropati nedeniyle ayakta yanma hissi ve ağrı meydana gelirken, kan akışının bozulmasıyla da bacaklarda oluşan yaraların iyileşmesi uzun zaman alır. Bu durumlar diyabetik ayağa sebep olurken, diyabetik ayakta enfeksiyon, yaralar ve doku ölümü görülebilir.
Ayak Kemiklerinde Ağrı Nasıl Geçer?
Ayak kemiklerinde meydana gelen ağrıları geçirmek için öncelikle ağrının kaynağını tespit etmek gerekir. Ağrılı bölgeye buz uygulamak, dinlenmek, germe egzersizleri yapmak, ağrılı bölgeyi yüksekte tutmak ile kompresyon bandajı kullanmak rahatlatıcıdır. İbuprofeni içeren ilaçlar da ayaklardaki ağrı için faydalı olabilir.
Buz torbası uygulaması yapmak, ayağı dinlendirmek ve yüksekte tutmak ayak kemiklerindeki ağrıyı hafifletebilir. Bunun yanı sıra germe egzersizleri yapmak ile kompresyon bandajı kullanmak da rahatlatıcı etki gösterir. İbuprofeni içeren ilaçlar da ayaktaki kemiklerin yanı sıra topuk güçlendirmek için faydalı olabilir. Ağrının kaynağına bağlı olarak doktor uygun görürse kortizon iğnesi de önerebilir.
Plantar fasiitte buz torbası uygulaması yapmak, germe egzersizleri ile topuklu ayakkabı kullanımını azaltmak tedavi edici etki gösterir. Tendinitte ise dinlenme, buz uygulaması ve germe egzersizleri önem taşır. Burkulmada ise RICE yönteminin uygulanması gerekir; yani bölge dinlendirilmeli, buz torbası konulmalı, kompresyon bandajı kullanılmalı ve elevasyon (yükseltme) yapılmalıdır.
Ayak Kemiklerinde Ağrıya İyi Gelen Şeyler Nelerdir?
Ayak kemiklerini güçlendirmek için topuk dikeni tedavisi yöntemlerinden olan egzersizlere önem verilmelidir. Plantar fasyit için esnetme egzersizleri yapılmalı, ayağın topuk kısmına buz torbası konulmalıdır. İbuprofen içeren ilaçlar da semptomları hafifletebilir. Buna ek olarak ortopedik tabanlık kullanımı plantar fasyitte etkilidir.
Ayak Kemiklerinde Ağrı Belirtileri Nelerdir?
Topuk bölgesinde hissettiğiniz rahatsızlıklar sonucu oluşan ayak kemiklerinde şişlik, sertlik ve hassasiyet en yaygın belirtilerdir. Ayakta dururken veya yürürken oluşan bu rahatsızlığın belirtileri gün içerisinde artarak devam eder.
Ayak kemiklerinde meydana gelen rahatsızlığın sonucu oluşan şişlik, sertlik ve hassasiyet, zaman içerisinde daha belirgin hale gelir. Bu durum özellikle sabah kalkarken veya uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkınca hissedilir.