Bel ağrısı, genellikle bel bölgesindeki kasların, bağların veya sinirlerin zorlanması, yaralanması veya tahrişi nedeniyle oluşan bir rahatsızlıktır. Bu ağrı, kısa süreli olabileceği gibi, uzun süre devam eden kronik bir hale de gelebilir. Bel ağrıları, stres, aşırı kilolu olma, hareketsiz yaşam tarzı, ağır kaldırma gibi yapılan yanlışlar sonucu ortaya çıkabileceği gibi; doğal yaşlanma süreci, artrit veya disk kayması gibi sağlık sorunları nedeniyle de oluşabilir.
Bel Ağrısı Nedir?
Bel ağrısı, omurgayı destekleyen kaslar, bağlar ve omurilik sinirlerinin yanı sıra disk adı verilen omurlar arasındaki yastıkların zarar görmesi sonucu ortaya çıkan rahatsızlıktır.
Bel ağrıları daha çok bel fıtığı, kas zorlanması, lomber strain, siyatik ve skolyoz gibi bel ve omurga sağlığını etkileyen rahatsızlıklar nedeniyle oluşur.
Ağrı genellikle hareket ederken ve otururken kendini belli eder. Ayrıca bel ağrısının bacaklarda ortaya çıkan güçsüzlük hissi veya uyuşma gibi nörolojik semptomlarla birlikte olması ilerlemiş bel fıtığına işaret edebilir.
Bel ağrısının tedavisi; ağrının nedenine, şiddetine ve kişide yarattığı etkiye bağlı olarak değişiklik gösterir.
Bel Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?
Bel ağrısı çeşitleri genel olarak ortaya çıkma nedenlerine göre farklılık gösterir. Bel ağrıları;
- İskemik bel ağrıları: Kan dolaşımındaki bozulmaya bağlı olarak gelişen bel ağrılarıdır.
- Yumuşak doku yaralanmaları sonucu oluşan bel ağrıları: Kasların, bağların ve tendonların yaralanması sonucu görülen bel ağrılarıdır.
- Sinir kökü tahrişi sonucu oluşan bel ağrıları: Sinir köklerinin sıkışması veya tahriş olması durumunda gelişen bel ağrılarıdır.
- İç organlarla ilgili hastalıklara bağlı görülen bel ağrıları: Böbrek enfeksiyonları, pankreas iltihabı ve mide ülseri gibi hastalıklar da bel ağrılarına neden olabilir.
Bel fıtığı
Bel fıtığı; beldeki omurlar arasında bulunan disklerin yıpranması sonucu disklerin dış kısmının zayıflayıp sinirlerin sıkışmasıdır.
Bel fıtığında görülen belirtiler arasında bel ağrısı, bacaklarda ağrı ve güçsüzlük, bacaklarda uyuşma hissi ve kişide topların hassasiyet kaybı yer alır.
Lomber strain
Lomber strain, bel bölgesindeki kasların ve bağların zorlanması ya da incinmesi sonucu gelişen bel ağrısını tanımlar.
Lomber strain belirtileri; ani ve güçlü bel ağrısı, kas sertliği ve kas spazmı olarak bilinir. Bu ağrı türü genellikle ağır kaldırma gibi yapılan yanlışlar sonucu oluşur.
Siyatik
Siyatik, belden kalçaya oradan da bacağa doğru giden siyatik sinirinin tahriş olması ya da sıkışması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Siyatiğin en önemli belirtisi kalça ve bacaklarda ortaya çıkan yanıcı tarzda ağrıdır. Ayrıca siyatik; bel bölgesinde ağrı, güçsüzlük hissi ve bacaklarda uyuşukluk gibi belirtilere de neden olur.
Skolyoz
Skolyoz; omurganın yana doğru eğrilmesi durumudur. Erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyen skolyoz ilerlediğinde vücutta asimetriye neden olur. İlerde bel bölgesinde ağrı da oluşturabilen skolyozun tedavisi hastalığın evresine göre değişiklik gösterir.
Kireçlenme
Tıp dilinde osteoartrit olarak adlandırılan kireçlenme; eklem yüzeylerini kaplayan kıkırdak dokunun hasar görmesi ve aşınmasıyla ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bel kireçlenmesinde ise omurlar arasında yer alan disklerin hasar görmesiyle bel bölgesinde ağrı oluşur.
Kireçlenmenin en önemli belirtileri; eklemlerde sertlik hissi, şişlik ve özellikle sabah saatlerinde geçici olarak eklemlerde oluşan ağrılardır.
Böbrek taşı
Böbreklerde üreters adı verilen tüplerde taş oluşumu olarak bilinen böbrek taşı; aşırı kalsiyum içeren besinler tüketilmesi ve yeterli sıvı alınmaması nedeniyle oluşur.
Böbrek taşı genellikle mide bölgesinde kramp tarzı şiddetli ağrı yapar. Bu taş idrar yoluna girdiğinde ise böbreklerle mesane arasında bulunan uyuşmazlıktan ötürü bel bölgesinde de şiddetli ağrı görülür. Ayrıca böbrek taşının belirtileri kanlı idrar ve bulantı kusma şeklinde gelişir.
Bel Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Bel ağrısının nedenleri genel olarak yaşa bağlı doğal yaşlanma süreci, bel bölgesinde travma meydana gelmesi, uzun süre oturmayı gerektiren çalışma şartları ve stres olarak bilinir.
Ayrıca bel fıtığı, siyatik, skolyoz, kireçlenme, böbrek taşı ve böbrek enfeksiyonları gibi bel ve omurga sağlığını doğrudan etkileyen hastalıklar da bel ağrısına neden olur.
Bel ağrısını tetikleyen diğer unsurlar arasında sigara kullanımı, kemik erimesi oluşturabilen estrogen hormonu salgısını azaltan menopoz dönemi, aşırı kilolu olma ve hareketsiz yaşam tarzı da yer alır.
Bel Ağrısı Hangi Hastalıklara Neden Olur?
Bel ağrısı; bacaklarda güçsüzlük hissi ve bacaklarda uyuşma hissi gibi belirtilere neden olan bel fıtığı hastalığına yol açabilir. Bel fıtığı; ileri evrede omurilikte meydana gelen hasara da sebebiyet verebilir.
Ayrıca siyatik adı verilen kalça ve bacaklarda yanıcı tarzda ağrıya neden olan sinir tahrişine yol açabilir. Bel bölgesindeki stres nedeniyle omurgayı destekleyen yapılar zarar gördüğünden skolyoz hastalığına da neden olabilir.
Bel Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Bel ağrısında görülen belirtiler; şiddetli ya da hafif şekilde kendini gösterebilir. Bu ağrı kısa süreli olabileceği gibi uzun süre devam eden kronik bir hal de alabilir. Bel ağrısı genel olarak hareket ederken ve otururken artar. Ayrıca dinlendikten sonra uyandığında sabah saatlerinde daha çok hissedilir.
Ağrı yanı sıra kas sertliği, bel bölgesinde veya kalça/bacaklarda daha hafif şekilde seyreden şiddetli bel ağrısı ve bel fıtığında görülen güçsüzlük hissi veya uyuşuklukta bel ağrısının belirtileri arasında yer alır.
Bel Ağrısına Ne İyi Gelir?
Bel ağrısına iyi gelen yöntemler arasında soğuk kompres uygulamak, ılık banyo yapmak veya ılık kompres uygulamak, esansiyel yağlardan faydalanmak, Pilates gibi karın kaslarını güçlendiren egzersizler yapmak ile yürüyüşe çıkmak yer alır. Ayrıca duruş bozukluğuna dikkat etmek, kiloyu kontrol altında tutmak ve sigara içmemek de bel sağlığını korumaya yardımcı olur.
Bel Ağrısında Doktor Ne Yapar?
Bel ağrısı çeken hastalar doktora gittiğinde hekim öncelikle hastanın hikayesini dinler. Daha sonra fiziksel bir muayene gerçekleştirir. Doktorun yapacağı muayene sonrası bel bölgesinde herhangi bir yapı hasarı olup olmadığı anlaşılır.
Gerek duyulması halinde hekim; kan testleri, idrar testleri, manyetik rezonans görüntüleme (MR), bilgisayarlı tomografi (BT), omurga grafileri veya ultrasonografi isteyebilir. Yapılan tetkikler neticesinde hekim hastaya uygun görülen tedaviyi planlar.
Bel Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bel ağrısı tedavisinde öncelikle hastanın dinlendirilmesi önemlidir. Dinlenme tedavisine ek olarak soğuk kompres uygulamak de bel ağrısını hafifletebilir. Ayrıca hekim önerirse ılık banyo yapılabilir ya da ılık kompres uygulanabilir. Buna ek olarak hekim önerirse esansiyel yağlardan faydalanarak masaj yaptırmak da tedaviye destek olabilir.
Ayrıca Pilates gibi karın kaslarını güçlendiren egzersizler yapmak ile yürüyüşe çıkmak bel ağrısının tedavisine yardımcı olur. Hatta bazı hastalarda yoga gibi esnekliği artıran egzersizlerle bel ağrısında iyileşme görülebilir.
Duruş bozukluğuna dikkat etmek, kiloyu kontrol altında tutmak, sigara içmemek ile akupunktur tedavisi de bel ağrısı tedavisinde faydalı olabilir. Gerek duyulursa tedavinin bir parçası olarak ilaç tedavisine de başvurulabilir.
Bel Ağrısına Hangi Bölüm Bakar?
Bel bölgesinde meydana gelen tüm rahatsızlıklarda bakılması gereken bölüm ortopedi ve travmatoloji bölümüdür. Bu nedenle bel fıtığı başta olmak üzere tüm bel rahatsızlıklarında ortopedi alanında uzmanlaşmış hekimlere muayene olunmalıdır.
Bel Ağrısından Nasıl Korunulur?
Duruş bozukluğuna dikkat edilerek koruyucu önlem alınabilir. Bunun yanı sıra duraksamaksız kaldırmamak ve gerek duyulursa destek almak önemlidir. Ayrıca kiloyu kontrol altında tutmak ile sigara içmemek de koruyucu etkende bulunur. Akabinde düzenli egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmekle bağ dokusu güçlendirilebilir ve koruyucu etkisi artırılabilir.