Anal şişlik (perianal şişlik), makattan bir veya birkaç santim uzaklıkta, anal bölgenin hemen altında oluşan kist veya apse olarak tanımlanabilir. Anal bölgenin enfeksiyonu sonucu oluşan bu şişlikler, makat bölgesinde rahatsızlık ve ağrı hissiyatına neden olur. Bu bölgede meydana gelen enfeksiyonlar neticesinde görülen şişliklerin tedavi edilmemesi durumunda kalıcı rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Makatta şişlik ve ağrı gibi sorunlar yaşayan bireylerin vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli kontrollerin yapılmasını sağlaması önerilmektedir.
Makatta Ağrı ve Şişlik Neden Olur?
Makatta ağrı ve şişlik genellikle anal fissür, anal fistül ya da hemoroid (basur) gibi rahatsızlıkların belirtisi olarak değerlendirilir. Makat ağrısı ve şişliğine neden olan bu üç rahatsızlığın kendine has özellikleri bulunmaktadır.
Anal fissür: Anal fissür, makatta çatlak oluşmasıdır. Genellikle sert dışkı geçişi sonucunda oluşan anal fissür, makatta ağrı ve şişliik yanı sıra kanamalara da neden olabilmektedir.
Anal fistül: Anal fistül, makat absesi olarak da bilinir. Makat bölgesinde apse oluşumu nedeniyle meydana gelen anal fistül, makatta şişlik ve ağrının yanı sıra ateş ve halsizlik gibi belirtilere de neden olabilmektedir. Makat bölgesinin hijyenine dikkat edilmemesi durumunda tuvalet sonrası temizlik sağlanamayan dışkıreçklerinin kalıntılarının anal bezlerinde birikmesine ve buradan enfekte olarak şişliğe neden olmaktadır. Bu durum kabızlık ile birlikte şiddetli makata batma ağrısı, ıslaklık hissi ve makatta 2 cm’den büyük elmas şeklinde şişliğe neden olmaktadır.
Hemoroid (basur): Hamilelik, ıkınma ve kabızlık sonucu anal kan damarlarının genişlemesi ve şişmesi sonucu meydana gelen hemoroid, makatta ağrı ve şişliğe neden olabilmektedir. Hemoroid makattan dışarı çıkabildiğinden ele gelen bir kütle şeklinde de hissedilebilir.
Kist veya lipom: Anal bölgede yağ bezlerinin tıkanması sonucu oluşan kist veya lipom makatta ağrı ve şişliğin bir diğer nedenidir. Bu oluşumlar genellikle zararsızdır ancak büyüdüklerinde ağrıya ve enfeksiyona neden olabilmektedir.
Makatta Şişlik Neden Olur?
Makatta şişlik genellikle anal bölgenin enfekte olması sonucu oluşan apseler, hemoroid ya da kistlerden kaynaklanmaktadır. Makatta meydana gelen şişliklerin altında yatan sebebin belirlenmesi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilmektedir. Zira makatta oluşan şişliklerin kendi başlarına bırakılması durumunda cerrahi müdahale gerektiren daha büyük rahatsızlıklara neden olabilmektedir.
Makatta Şişlik Belirtileri Nelerdir?
Makatta şişlik yaşandığında en belirgin belirtisi olan makatta ağrı görülür. Makattaki şişliğin sebeplerine göre görülen ağrının karakteri değişiklik göstermektedir.
Ağrının yanı sıra makatta yaşanan şişlik şu belirtilere de neden olabilir:
- Ateş
- İştahsızlık
- Geçmeyen halsizlik
- Dışkıda kan bulunması
- Dışkı geçişinde zorluk
- Makattan gaz kaçırma
- Makattan dışarı çıkan bir kütle hissi
- Makatta kaşıntı hissi
Tüm bu belirtiler makatta yaşanan şişliğin ciddiyetine göre farklılaşabilmektedir.
Makatta Şişlik Tedavisi Nasıl Yapılır?
Makatta şişlik tedavisi, şişliğin altında yatan nedene bağlı olarak farklılık göstermektedir. Anal fissür vakalarında, diyet değişiklikleri ve makat bölgesini zorlamaktan kaçınmaya yönelik yaşam tarzı değişiklikleri genellikle yeterli tedavi sağlar. Ayrıca ağrıyı hafifletmek için topikal ilaçlar ve kabızlığı önlemek için yumuşatıcılar reçete edilebilir.
Makat absesi vakalarında ise antibiyotik tedavisi ilk aşamada enfeksiyonu kontrol altına almak için uygulanabilir ancak tam tedavi için abse bölgesinin boşaltılması gerekmektedir. Bu genellikle küçük bir cerrahi operasyonla yapılır ve lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir.
Hemoroid vakalarında ise diyet değişiklikleri, topikal ilaçlar ve oral ağrı kesiciler erken evrelerde semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. Daha ciddi vakalarda ise ligasyon, skleroterapi veya cerrahi çıkarım gibi minimal invaziv prosedürler gerekebilir.
Kist veya lipom rahatsızlığı olan bireylerde ise makatta oluşan şişliğin cerrahi olarak çıkarılması önerilir.
Makatta Şişlik Ağrısına Hangi Doktor Bakar?
Bir birey makatta ağrı ve şişlik sorunu yaşadığında öncelikle Genel Cerrahi Polikliniğine başvurmalıdır. Genel Cerrahi uzmanları, makatta yaşanan şişlik ve ağrının sebeplerini teşhis edebilecek bilgiye sahiptir. Gerekli muayene ve tetkiklerin yapılmasının ardından belirtilerin teşhisine yönelik karar verildikten sonra ilgili branş hekimleriyle ortak bir tedavi planlaması yapılabilir. Bu nedenle makatta yaşanan ağrı ve şişliğe öncelikle Genel Cerrahların bakması önerilmektedir.