Baş ağrısı, beyin, sinirler, kan damarları veya boyun ve omuzlardaki yapıları etkileyen herhangi bir sorun nedeniyle ortaya çıkan ağrıdır. Toplumda en sık görülen sağlık problemlerinden biri olan baş ağrıları; stres, aşırı yorgunluk, sinüzit, yüksek tansiyon, migren, uyku eksikliği veya uyku fazlalığı gibi birçok nedene bağlı olarak görülebilir. Baş ağrısı genel olarak ağrı kesiciler ile kolaylıkla tedavi edilebilir ancak migren veya gerilim tipi baş ağrısı gibi bazı baş ağrısı türleri kronikleşebilir ve uzun süreli tedavi gerektirebilir.
Baş Ağrısı Nedir?
Baş ağrısı, beynin, sinirlerin, kan damarlarının ya da boyundaki ve omuzdaki ağrı yapan herhangi bir sorunun neden olduğu ağrının genel adıdır. Baş ağrısı; stres, yorgunluk, aşırı kahve tüketimi, aşırı uyku veya uyku eksikliği, yüksek tansiyon, migren ve sinüzit gibi birçok farklı etkenden kaynaklanabilir. Sinüzit, grip, nezle gibi üst solunum yolu enfeksiyonları da baş ağrısına neden olabilir.
Baş ağrısının yanında ateş, öksürük, burun akıntısı gibi belirtilerin de görülmesi söz konusudur. Baş ağrısı tek taraflı olabileceği gibi iki taraflı olarak da meydana gelebilir. Baş ağrısının süresi değişkendir; bazı baş ağrıları birkaç saat sürerken bazıları günlerce devam edebilir.
Baş ağrısının altında yatan neden psikolojik faktörler olabileceği gibi fiziksel bir rahatsızlık da olabilir. Baş ağrısının tedavisi; ağrıyı tetikleyen faktörlerin ortaya konulmasıyla mümkün olmaktadır.
Baş Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Baş ağrısının en temel belirtisi ağrıdır. Baş bölgesinde farklı şiddet ve sürelerde meydana gelen ağrı ile birlikte bazı baş ağrısı türlerinde aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Mide bulantısı
- Kusma
- Işığa karşı hassasiyet
- Sesi daha çok duymaya karşı hassasiyet
- Ağrıyan bölgeyi hareket ettirememe ya da hassasiyet
Baş Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Yaşam tarzı, diyet, genetik, kişisel sağlık öyküsü ve çevresel faktörler baş ağrısının oluşmasında etkili olabilir. Gerilim tipi baş ağrısına neden olabilecek faktörler arasında kötü duruş şekli, aşırı çalışma, stres ve kaygı yer alır. Migrene neden olabilecek faktörler arasında hormonal değişiklikler (adet dönemi), belirli gıdalar (çikolata, peynir), kafein, uykusuzluk, aşırı uyku, stres ve genetik yer alır. Sinüzit baş ağrısına neden olabilen faktörler arasında üst solunum yolu enfeksiyonları ve alerjiler yer alır. Yüksek tansiyon ise hipertansiyona bağlı ortaya çıkabilen baş ağrılarını tetikleyebilir.
Baş Ağrısı Türleri Nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) baş ağrılarını üç ana grupta toplar: primer baş ağrıları, sekonder baş ağrılar ve diğer baş ağrı türleri:
1. Primer Baş Ağrıları
Primer baş ağrıları; gerilim tipi baş ağrıları, migren ve küme baş ağrısını içerir. Bu tür baş ağrılarında doktorlar tarafından önerilen tedaviler; ağrı kesiciler ve reçeteli ilaçlar olarak bilinir.
2. Sekonder Baş Ağrılar
Sekonder baş ağrıları; kafa travması, cerrahi müdahale, beyin tümörü, menenjit veya anevrizma gibi diğer sağlık sorunlarından kaynaklanır. Bu tür baş ağrılarını iyileştirmek için öncelikle altta yatan nedenin tespit edilmesi ve tedavi edilmesi gerekir.
3. Diğer Baş Ağrı Türleri
Diğer baş ağrı türleri arasında; kafa travması sonucu gelişen baş ağrıları, beyinde kanama sonucu oluşan baş ağrıları ve bazı ilaçların yan etkisi olan baş ağrıları yer alır.
Baş Ağrıları Nasıl Teşhis Edilir?
Baş bölgesinde meydana gelen her türlü ağrı mutlaka bir sağlık kuruluşuna gidilerek doktora danışmayı gerektirir. Baş ağrısı teşhisinde öncelikli olarak doktor tarafından hastanın öyküsü dinlenilir ve ardından fiziksel muayeneye geçilir. Baş ve boyun bölgesinin yanı sıra nörolojik muayeneler yapılabilir.
Gerekli görülmesi hâlinde doktor tarafından kan sayımı, elektrolitler, karaciğer fonksiyon testleri, böbrek fonksiyon testleri ve tiroid testlerini içeren bir kan tetkiki istenebilir. Nörolojik muayene sonucunda herhangi bir anormallik saptanırsa ya da doktora göre baş ağrısının nedeni yapısal bir bozukluktan kaynaklanıyorsa bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.
Baş Ağrısı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Baş bölgesinde meydana gelen her türlü ağrı tedavisi için mutlaka bir hekime danışılması gerekir. Baş ağrısının tedavisine geçmeden önce öncelikle nedeninin bulunması önemlidir. Eğer sekonder baş ağrısı söz konusuysa altta yatan nedene yönelik tedavi planlaması yapılmalıdır.
Primer baş ağrı türlerinde ise tedavi planlaması yapılarak bu tip baş ağrılarını kontrol altına almak mümkün olabilir. Tedavide yaygın olarak kullanılan ilaçlar arasında nonsteroid antiinflamatuar (NSAI) içeren ilaçlar, asetaminofen ve triptan grubu ilaçlar yer alır. Triptan grubu ilaçlar damar genişlemesini engelleyerek migren atağını durdurmaya yardımcı olur. İlaç dışında fizik tedavi yöntemleri; masaj terapisi ve akupunktur yöntemlerinden faydalanılabilir.
Baş Ağrısından Nasıl Korunulur?
Baş ağrısını önlemek için aşağıdaki önerilere dikkat edilebilir:
- Düzenli ve yeterli uyku
- Düzenli egzersiz
- Dengeli beslenme
- Aç kalmamaya özen gösterme
- Kafein alımını sınırlama
- Alerjenlerden uzak durma
- Bazı gıdalardan (çikolata, peynir) uzak durma
- Stresten uzak durma
- Su tüketimine dikkat etme
- Duruş bozukluğuna dikkat etme
- Bazı kokulardan uzak durma
- Bazı ilaçların kullanımını doktora danışma
- Belli aralıklarla dinlenme
Baş Ağrısında Hangi Doktora Gidilir?
Baş bölgesinde meydana gelen her türlü ağrı için öncelikle bir pratisyen hekime ya da bir sağlık kuruluşunun acil servislerine gidilmesi gerekir. Daha sonra gerekli muayene ve tetkiklerin tamamlanmasının ardından süreç bir nöroloji uzmanı ile devam ettirilebilir.