Bacaklarda şişlik ve ağrı, uzun süre oturmak veya ayakta durmak, zorlanma, yaralanma gibi nedenlerle yaşanabileceği gibi, kalp, böbrek ve karaciğer hastalıkları da dahil birçok sağlık sorununun belirtisi olabilir. Bacaklarda görülen şişlik, bacakların normal boyutlarından ayrılarak daha iri görünmelerine yol açar. Bacaklarda ağrı ise hafif rahatsızlıktan, dayanılmaz acıya kadar değişkenlik gösterir. Bacaklarda şişme ve ağrının yanı sıra, etkilenen bölgede ısı artışı, siyah veya mavi renkte lekeler oluşması, bacak kaslarında güçsüzlük hissi, uyuzma veya karıncalanma hissi gibi belirtiler görülebilir.
Bacaklarda Şişlik ve Ağrı Nedir?
Bacaklarda şişme ve ağrı, bacaklarda meydana gelen çeşitli sorunlar sonucu oluşan ve kişinin yaşam konforunu ciddi oranda etkileyebilecek sağlık problemlerinin başında gelir. Şişlik ve ağrı, bacaklardaki herhangi bir kısımda meydana gelebileceği gibi, genel olarak tüm bacakları da etkileyebilir.
Bacaklarda meydana gelen şişlik; kan birikmesi (ödem), iltihaplanma veya yaralanma gibi nedenlerle bacakların boyut olarak daha iri görünmelerine yol açar. Bacaklarda ağrı ise yaralanma, iltihaplanma veya şişliğe neden olan sorunun ciddiyetine göre değişkenlik gösterir.
Bacaklarda şişlik ve ağrının yanı sıra; etkilenen bölgede ısı artışı, siyah veya mavi renkte lekeler oluşması, bacak kaslarında güçsüzlük hissi, uyuzma veya karıncalanma hissi gibi semptomlar da görülebilir.
Bacaklarda Şişlik ve Ağrı Neden Olur?
Bacaklarda şişme ve ağrının nedenleri arasında; yaralanmalar sonucu oluşan hematomlar, venöz yetmezlik, derin ven trombozu (DVT), lenfödem, böbrek veya kalp yetmezliği, karaciğer sirozu ve trombositopenik purpura gibi kan pıhtılaşma bozuklukları sayılabilir.
Yaralanma
Bacaklarda görülen şişlik ve ağrının en sık nedeni yaralanmalardır. Bacakların travmaya uğraması sonucu oluşan hematomlar (kan toplanması), şişmeye neden olurken doku hasarına bağlı olarak ağrı yaşanmasına da yol açabilir.
Venöz yetmezlik
Bacaklardaki toplardamar kapakçıklarının hasar görmesi sonucu damarlar genişler ve venöz yetmezlik yaşanır. Venöz yetmezlikte görülen şişlik genellikle gün içinde artarken, istirahatle azalmaktadır. Venöz yetmezliğin en önemli belirtileri; bacaklarda akşamları artan şişlikler, kaşıntı, ödem, varis ve kılcal damar çatlamalarıdır.
Derin ven trombozu (DVT)
Bacakların derin damarlarında pıhtı oluşmasıyla karakterize olan derin ven trombozu (DVT), sıklıkla uzun süre hareketsiz kalınan durumlarda oluşur. DVT’de bacakta tek taraflı ağrı ve şişlik görülür. Ayrıca bacak ısısı diğer bacağa oranla düşük olabilir.
Lenfödem
Vücudun lenf sıvısını düzgün şekilde boşaltamaması sonucu kol veya bacaklarda meydana gelen şişliklere lenfödem denir. Kanser tedavileri, radyasyon uygulanması veya ağır enfeksiyonlar lenfödem oluşumuna zemin hazırlar. Lenfödem şişliği ağrılı olmayabilir ancak ilerleyen dönemlerinde ciltte sertleşmelere ve ağrıya neden olabilir.
Kalp yetmezliği
Kalp yetmezliği; kalbin normal şartlarda pompalaması gereken kan miktarını pompalayamaması sonucu ortaya çıkar. Kalp yetmezliğinin erken döneminde herhangi bir belirti görülmeyebilir ancak hastalık ilerledikçe göğüste baskı hissi, nefes darlığı, çarpıntı, bacaklarda yağ dokusu artışına bağlı şişlikler ve ödem oluşabilir.
Karaciğer sirozu
Karaciğerin uzun vadede hasar görmesiyle ortaya çıkan karaciğer sirozu; safra kanallarında tıkanıklıklar, hepatit B veya C enfeksiyonları ve aşırı alkol tüketiminin bir sonucu olarak karşımıza çıkabilir. Karaciğer sirozunda bacaklarda ödemin yanı sıra karın bölgesinde de sıvı birikmesine bağlı olarak asit (asitöz) oluşabilir.
Trombositopenik purpura
Trombositopenik purpura; kanın pıhtılaşmasını sağlayan trombosit hücrelerinin sayısının çeşitli nedenlerle düşmesi sonucu oluşur. İyi huylu veya kötü huylu kan hastalıklarının belirtisi olabilen trombositopenik purpura da bacaklarda şişme ve ağrı görülebilir.
Bacaklarda Şişlik ve Ağrı Nasıl Tedavi Edilir?
Bacaklarda şişme ve ağrının tedavisi; belirtilere ve altta yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Gerekli görülmesi hâlinde fizik tedavi yöntemleri kullanılabilir. Derin ven trombozunda kan inceltici ilaçlar kullanılırken, venöz yetmezlikte ise kompresyon çorapları giyilmesi önerilir. Ödem tedavisinde ise pozisyon vermek yani bacakları kalp seviyesinden yukarıda tutmak önemlidir.
Özellikle yaralanma, zorlanma veya geçici olarak oturup kalkma gibi aktiviteler sonrası yaşanan şişlik ve ağrı için R.I.C.E. yöntemi (Reposizyon-İce-Compression-Elevation) uygulanabilir:
- Rest (Dinlenme): Yaralanan bölgeyi dinlendirerek daha fazla zorlanmasını önlemek önemlidir.
- I.C.E (Buz): Şişliği azaltmak için yaralanma bölgesine buz torbası uygulanabilir.
- Kompresyon: Baskı uygulayarak ödem oluşumunu engellemek için yaralanan bölgeye bandaj sarılması faydalı olabilir.
- ELEVATION (Yükseltme): Özellikle bacakta meydana gelen ödem için bacakları kalp seviyesinden yukarıda tutmak ödemin azalmasına yardımcı olabilir.
Bacaklarda Şişlik ve Ağrı Hangi Doktora Gidilir?
Bacaklarda yaşanan şişlik ve ağrı sorunu için öncelikle Dahiliye (İç Hastalıkları) bölümüne gidilmesi önerilir. Sorunun tespiti yapıldıktan sonra gerekli görülmesi hâlinde hastanın ilgili branşlara yönlendirmesi yapılacaktır.