Bel ve bacak ağrısı, genellikle bel fıtığı olarak bilinen lomber disk herni nedeniyle meydana gelir. Bu rahatsızlıkta bel bölgesindeki diskler dışarıya doğru sarkar ve sinirlere baskı yapar. Bel ve bacak ağrısı yanı sıra bacaklarda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi belirtiler de görülebilir. Bu şikayetler günlük yaşamı zorlaştırabilir. Ancak bel fıtığına bağlı bel ve bacak ağrısı genellikle ameliyat gerektirmez. İlaçlar, fizik tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile bel ve bacak ağrısına neden olan lomber fıtığın iyileşmesi sağlanabilir.
Bel ve Bacak Ağrısı Nedir?
Bel ve bacak ağrısı, bel bölgesinde yaşanan rahatsızlıkların bacaklarda da hissedilmesi durumudur. Bu ağrıların altında yatan en yaygın neden ise bel fıtığıdır. Bel fıtığında disk adı verilen yastıkçıklar vücudun ağırlığını dengeleyecek şekilde omurların arasında yer alır. Disklerin dış kısmı yıprandığında veya hasar gördüğünde disklerin iç kısmı dışarıya doğru sarkar. Bu sarkma sonucu omuriliği oluşturan sinirlere baskı yapılır. Bu baskı sonucu bel ve bacak ağrısı meydana gelir.
Bel fıtığına bağlı olarak gelişen bel ve bacak ağrısında fıtığın yeri ve şiddetine bağlı olarak ağrının tipi değişkenlik gösterebilir. Bacaklarda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi nörolojik belirtiler de oluşabilir. Bel ve bacak ağrısı nedeniyle kişiler uzun süre oturmakta zorlanabilir, taşıma veya kaldırma yapmakta güçlük çekebilir. Geceleri uyku pozisyonuna bağlı olarak ağrı artabilir. Bel ve bacak ağrısı şikayetleri olan kişiler hastaneye başvurarak tıbbi yardım almalıdır.
Bel ve Bacak Ağrısı Neden Olur?
Bel ve bacak ağrısının en yaygın nedeni bel fıtığıdır. Bunun yanı sıra siyatik, lumbar stenoz, sakroiliak eklem rahatsızlıkları, kas zedelenmeleri de bel ve bacak ağrısının sık görülen nedenleridir. Nadir görülen nedenler arasında ise kanser, omurga enfeksiyonu yer alır.
Aşağıdaki durumlar kişilerde bel ve bacak ağrısını tetikleyebilir:
- Ağır kaldırma, zorlanma ya da ani hareketlerde bulunma
- İlerleleyen yaş
- Kilo artışı
- Yoğun spor aktivitesi
- Gebelik
- Genetik yatkınlık
- Duruş bozukluğu
Bel Fıtığı
Bel fıtığı, bel bölgesindeki disklerin dışarıya sarkması sonucu sinir köklerine veya omuriliğe baskı yapılması durumudur. Bel fıtığı sonucu oluşan bel ve bacak ağrısında ağrı yalnızca bel bölgesinde hissedilen ağrı değildir. Sinir köküne baskı yapılması durumunda bacaklara yayılan ağrı da meydana gelir. Bel fıtığı sonucu oluşan yaygın şikayetler arasında bel ve bacak ağrısının yanı sıra bacaklarda uyuşukluk, karıncalanma hissi, bacaklarda güçsüzlik de bulunur.
Siyatik
Siyatik, siyatik sinirinin tahriş olması ya da zarar görmesi sonucu meydana gelir. Siyatikle birlikte bel ve bacak ağrısının yanı sıra kalça bölgesinde de ağrı oluşur. Siyatik sonucu oluşan kalça ağrısı bacakların arka kısmasına kadar yayılabilir. Siyatikle birlikte bacaklarda güçsüzlük ve uyuşukluk da meydana gelebilir.
Kas Zedelenmeleri
Çekme ya da zorlanma gibi durumlarda kaslarda yaralanma meydana gelir. Kas zedelenmeleri sonucu oluşan bel ve bacak ağrısı hafif şiddette olur. Kas zedelenmesinin yanı sıra burkulma, incinme, tendon ya da bağ yaralanmaları da bel ve bacak ağrısına neden olabilir.
Omurga Enfeksiyonları
Omurgada meydana gelen enfeksiyonlardan dolayı omurgada iltihaplanma olur. İltihaplanma sonucu oluşan şişlik ve sertlik nedeniyle bel ve bacak ağrısı meydana gelir.
Kanser
Vücudun farklı bölgelerinde metastaz yapan kanserler omurgayı da etkileyebilir. Vücutta farklı bölgelerde meydana gelen kanserler sonucu oluşan tümörler omurganın sinir köklerine ya da omuriliğine baskı yapar. Bu baskı sonucu oluşan bel ve bacak ağrısına kanser kaynaklı bel ve bacak ağrısı denir.
Lumber Stenoz
Lomber stenozda bel omurları arasında daralma meydana gelir. Daralma sonucunda sinirlere uygulanan baskı nedeniyle bel ve bacak ağrısı oluşur.
Sakroiliak Eklemlerin Problemleri
Vücudun iskelet sistemini etkileyen romatizmal hastalıklar sakroiliak eklemlerde iltihaba neden olur. Sakroiliak eklem problemleri sonucu oluşan iltihaplanma nedeniyle bel ve bacak ağrısı meydana gelir.
Duruş Bozuklukları
Duruş bozukluğu vücuttaki kemiklerin normalden farklı şekilde hizalanmasıdır. Duruş bozukluğu sonucu vücudun farklı bölgelerinde normalden fazla gerginlik oluşur. Oluşan gerginliğin etkisiyle bel ve bacak ağrısı meydana gelir.
Ağır Spor Aktivitesi
Ağır spor aktivitesi veya spor yaralanmaları sonucunda da bel ve bacak ağrısı gelişebilir.
Gebelik
Gebelik sürecinde vücuttaki hormon değişiklikleri ile birlikte kan dolaşımında da değişiklikler olur. Gebelik gebeliğin trimesterine bağlı olarak deforme olayları da doğurabilir. Tüm bu nedenler gebelik sürecinde bel ve bacak ağrısını tetikleyebilir.
Genetik Yatkınlık
Ailede bel ve bacak ağrısı bulunan kişilerin kendilerinde de bu şikayetlere sahip olma durumu yüksektir.
Bel ve Bacak Ağrısının Tanısı
Tıp dilinde “sciatica” olarak adlandırılan siyatik sinirin zarar görmesi veya tahriş olması sonucu meydana gelen bel ve bacak ağrısının tanısı hekim tarafından konulur. Bel ve bacak ağrısının tanısı için ilk olarak hastanın şikayetleri dinlenir, hikayesi alınır ve fiziksel muayeneden geçirilir. Muayene aşamasında hekim bazı testler yaparak sinir hasarının teşhisini koyabilir.
Bel ve bacak ağrısının nedenini bulmak için ise görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Görüntüleme yöntemleri arasında röntgen, MR, BT yer alır. Hekimin önerdiği tetkikleri zamanında yaptırmak tanı için önemlidir.
Bel ve Bacak Ağrısının Tedavisi
Bel ve bacak ağrısının tedavisinde öncelikle nedenin bulunması gerekir. Bel fıtığına bağlı olarak gelişen bel ve bacak ağrısında genellikle cerrahi yöntemlere başvurulmaz. Cerrahi yöntemler nadir durumlarda uygulanır. İlaç tedavisi, fizik tedavi yöntemleriyle lomber disk herni nedeniyle oluşan bel ve bacak ağrısının tedavisi yapılabilir.
Ağrı Kesiciler
Bel ve bacak ağrısında hekim tarafından reçete edilen nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NAİİ) veya basit opioid içeren ilaçlar tüketilerek ağrı kontrol altına alınabilir.
Fizik Tedavi
Tıbbi görüntüleme yöntemleriyle fıtığın yeri belirlenir. Hekimin reçete ettiği egzersizlere düzenli olarak katılan hastaların çoğuna fizik tedaviyle iyileşme sağlanır.
Kortikosteroid Enjeksiyonları
Bazı hastalarda inflamasyonu azaltmak için spinal enjeksiyonlar gerekebilir. Bel ve bacak ağrısının tedavisi için kortikosteroid içeren ilaçlar doğrudan omuriliğin etrafına ya da eklemlere enjekte edilebilir.
Lomber Dekompresyon Cerrahisi
Nadir durumlarda bel fıtığı ameliyat gerektirebilir. Hekim lomber dekompresyon cerrahisi önerebilir. Cerrahinin amacı sinirlere uygulanan baskının ortadan kaldırılmasıdır.
Bel ve Bacak Ağrısında Hangi Bölüme Gidilmelidir?
Bel ve bacak ağrsında öncelikle bir iç hastalıkları uzmanına görünülür. İç hastalıkları uzmanına yapılan başvuruda hekim gerekli gördüğü taktirde hastayı fizyatri bölümüne yönlendirebilir.