Diz ağrıları, diz eklemi ve çevresindeki dokulardaki sorunlardan kaynaklanabilir. Bu sorunlar, yaralanmalar, aşınma ve yıpranma, iltihaplanma, enfeksiyon veya doğumsal bozukluklar nedeniyle meydana gelebilir. Diz ağrılarında genellikle dinlenme, buz uygulaması, bandaj kullanımı ve yükseltme yöntemleri tercih edilirken, daha şiddetli vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Diz Ağrısı Nedir?
Diz ağrıları, diz eklemi ve çevresindeki kaslar, tendonlar ve bağlar gibi dizin bileşenlerinde yaşanan herhangi bir rahatsızlık sonucu ortaya çıkan ağrılardır. Bu ağrılar hafif rahatsızlıktan şiddetli acıya kadar değişkenlik gösterebilir ve kişinin hareket kabiliyetini etkileyebilir.
Diz bölgesi, uyluk kemiği ile alt bacak arasında bulunan ve vücudun en büyük eklemleri olarak bilinen diz eklemi tarafından oluşturulur. Diz kapağı (patella), dizin ön kısmında bulunan ve diz ekleminin bir parçası olan kemiktir. Diz bağları, menisküsleri olarak adlandırılan yastıkçıklar ise dizin içinde bulunan diğer bileşenlerdir.
Diz ağrıları, dizin kullanıldığı koşullar altında ortaya çıkabilir. Örneğin; spor yaralanmaları, osteoartrit gibi kronik rahatsızlıklardan dolayı oluşan ağrılar veya obezite gibi dizin aşırı kullanılması sonucu meydana gelen ağrılar bu kategoride değerlendirilebilir. Ağrı ile birlikte şişlik, sertlik, hareket kısıtlılığı gibi belirtiler de görülebilir.
Diz Ağrıları Hangi Hastalıklardan Kaynaklanır?
Diz ağrıları, çeşitli hastalık ve durumlar sonucu ortaya çıkabilir. Yaygın görülen diz ağrısı nedenleri arasında şunlar bulunur:
- Diz Kapağı Çevresinde Ağrı: Genellikle çocukluk ve genç erişkinlik döneminde görülen patellofemoral ağrı sendromu, diz kapağı çevresinde ve biraz da ileride hissedilen ağrılarla karakterizedir. Bu ağrılar, çoğunlukla koşma ve bisiklet sürme gibi tekrarlayan hareketlerin sonucudur.
- Menisküs Yaralanmaları: Menisküs yaralanmaları, spor aktiviteleri sırasında dizin ani dönme hareketlerine maruz kalması sonucu ortaya çıkar. Bu yaralanmalar sonucunda şişlik, sertlik ve hareket kısıtlılığı görülebilir.
- Osteoartrit: Diz osteoartriti, yaşlanma, obezite veya daha önce geçirilmiş diz yaralanmaları sonucu meydana gelen diz ekleminin aşınmasıdır. Bu durum, sabahları uyanınca hissedilen sertlik ve dinlendikten sonra geçen ağrılarla kendini gösterir.
- İltihabi Diz Hastalıkları: Romatoid artrit ve juvenil idiyopatik artrit gibi iltihabi hastalıklar, enfeksiyonlar ve bursit de dizin iltihaplanmasına ve dolayısıyla ağrı yaşanmasına neden olabilir.
- Diz Bağ Yaralanmaları: Özellikle sporcular arasında yaygın olan diz bağ yaralanmaları, şiddetli ağrı ve şişlikle kendini gösterir.
- Tendinit: Diz kapağının altındaki kemikte oluşan tendinit, dizi bükme ve düzelttirme hareketlerinde ağrıya neden olur.
- Diz Kisti: Popliteal kist (Baker kisti), dizin arkasında oluşan sıvı dolu şişkinliklerdir. Bu kistler ağrıya neden olabilir ancak hafif vakalarda belirti vermeyebilir.
Diz Ağrısı Nedenleri
Dizin içindeki veya çevresindeki dokularda oluşan hasar sonucu meydana gelen diz ağrılarının nedenleri şu şekildedir:
- Diz Kapağı Çevresinde Ağrı: Diz kapağının hemen arkasında ve önünde hissedilen bu ağrılar, genellikle fazla koşan veya bisiklet süren gençleri etkiler.
- Diz Yırtıkları: Diz bağlarının yırtılması sonucu oluşan bu ağrılar, genellikle sporcuları etkiler. Ağrı şiddetli olup şişlik meydana gelebilir.
- Diz Kapağı Sorunları: Diz kapağının aşırı kullanımı veya yerinden çıkması sonucu oluşan bu sorunlar, düz koşarken veya merdiven inerken hissedilir.
- Diz Kistleri: Dizlerin arkasında oluşan sıvı dolu şişlikler olan bu kistler, zararlı değildir ancak ağrıya neden olabilir.
- Diz Kireçlenmesi: Yaşlanma veya obezite sonucu meydana gelen diz kireçlenmesi, sabahları uyanınca hissedilen sertlik ve dinlendikten sonra geçen ağrılarla kendini gösterir.
- Diz Enfeksiyonları: Bakteri veya virüslerden kaynaklanan diz enfeksiyonları, ateş ve üşüme ile birlikte şiddetli ağrıya neden olabilir.
Diz Ağrısına Eşlik Eden Belirtiler
Ağrı dışında oluşabilecek diğer semptomlar şunlardır:
- Şişlik: Diz bölgesinde sıvı birikmesi sonucu meydana gelen şişlik, enfeksiyon veya yaralanma belirtisi olabilir.
- Sertlik: Özellikle sabahları hissedilen sertlik, osteoartrit veya iltihabi hastalıkların belirtisi olabilir.
- Sessizlik: Dizin hareket ettirilmesi sırasında oluşan sesler, eklemdeki bir sorun veya hasarın belirtisi olabilir.
- Hareket Kısıtlılığı: Dizin bükülmesi veya düzeltilmesinde zorluk yaşanması, yaralanma veya eklem sorununu gösterebilir.
- Sıcaklık Artışı: Dizin çevresinde sıcaklık hissi artışı, iltihaplanma veya enfeksiyon belirtisi olabilir.
Diz Ağrısı Tanısı Nasıl Konur?
Diz ağrıları tanısında hekim tarafından alınacak detaylı tıbbi öykü ve fiziksel muayene ilk adımdır. Hastanın yaşı, aktivite seviyesi, semptomların başlangıcı ve doğası gibi bilgiler toplanır. Bunun yanı sıra şişliğin derecesi, dizin stabilitesi ve hareket aralığı gibi fiziksel bulgular da değerlendirilir.
Bazı durumlarda tanı koymak için görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Röntgen; kemiği etkileyen yaralanmaların veya hastalıkların belirlenmesinde kullanılabilirken MR taraması daha çok yumuşak doku yaralanmalarını değerlendirmek amacıyla tercih edilir. Bunların yanı sıra ultrason ve bilgisayar tomografisi de başvurulan diğer yöntemler arasında yer alır.
Diz Ağrısının Tedavi Yöntemleri
Diz ağrıları tedavisinde kullanılan yöntemler arasında fizik tedavi egzersizleri, ilaç tedavisi, enjeksiyon terapileri ve cerrahi müdahaleler bulunur.
Diz Ağrısı İçin Alınabilecek Önlemler
Ağrının şiddetini azaltmak veya önlemek için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Ağrının nedeni belirlenmeli ve bu doğrultuda önlem alınmalıdır.
- Diz eklemini zorlayan aktivitelerden kaçınılmalıdır.
- Ağrı hissettikçe dinlenmek önemlidir.
- Soğuk kompres uygulamak şişliği azaltabilir.
- Diz destek aparatları kullanılabilir.
- Ağrı kesici ilaçlar doktor önerisiyle alınabilir.
Bu önlemlerle birlikte doktor tarafından önerilen tedavi planına uyum sağlamak da önemlidir.
Diz Ağrısında Hangi Bölüme Gidilmelidir?
Diz ağrıları yaşayan kişiler öncelikle ortopedi ve travmatoloji bölümüne başvurmalıdır. Ortopedi uzmanları, kemik, eklem ve bağlarla ilgili yaralanma veya hastalıktan kaynaklanan şikayetlerle ilgilenir. Ayrıca fiziksel tıp ve rehabilitasyon bölümü de diz ağrıları için başvurulabilecek birimlerden biridir.
Diz Ağrıları Hangi Doktor Bakımına Alınır?
Diz ağrıları ortopedi ve travmatoloji uzmanlarının ilgilendiği konular arasındadır. Ortopedistler, kemik ve eklem hastalıklarıyla ilgilendikleri için diz bölgelerinde yaşanan problemlerde tedavi sağlarlar. Ayrıca fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları da diz ağrıları için başvurulabilecek sağlık profesyonelleridir.