Eklem ağrıları; kireçlenme, romatizma, enfeksiyon, yaralanma ve iltihaplanma gibi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Bu ağrılar, eklemi oluşturan kemikler, kıkırdaklar, bağlar, sinirler ve kan damarları gibi dokulardaki sorunlardan veya eklemlerde meydana gelen iltihaplanma ve hassasiyetten kaynaklanır. Ayrıca eklem hareketliliğini sağlayan sıvılarda oluşan değişimler de eklem ağrılarına yol açabilir.
Eklem Ağrıları Neden Olur?
Eklem ağrılarının nedenleri arasında yaralanmalar, iltihaplanma ve farklı hastalıklar yer alır. Aşağıda eklem ağrısı nedenlerine ilişkin bazı açıklamalar bulunmaktadır:
- Artrit: Eklem iltihabı olarak bilinen artrit, eklemlerdeki dokuların iltihaplanmasına ve hasar görmesine neden olur. Bu durum şişlik, sertlik ve ağrıya yol açar. Osteoartrit ve romatoid artrit en yaygın artrit türlerindendir.
- Bursit: Bursalar, eklemleri çevreleyen ve sürtünmeyi azaltan sıvı dolu keseciklerdir. Aşırı kullanım veya yaralanma sonucu bursaların iltihaplanması bursit meydana gelir. Bursit en çok omuzta görülsede dirsek, kalça ve diz gibi vücudun diğer bölgelerinde de oluşabilir.
- Eklem Yaralanmaları: Aşırı zorlanma veya tekrarlayan hareketler sonucu eklemlerde yaralanma meydana gelebilir. Bu yaralanmalar bağlarda sprainlere, tendonlarda strainlere veya eklem yüzeyindeki yıpranmaya neden olabilir.
- Enfeksiyon: Eklemlerde meydana gelen enfeksiyonlar da eklem ağrısına yol açabilir. Bu tür enfeksiyonlar genellikle grip, soğuk algınlığı veya diğer hastalıklar sırasında vücutta oluşan enfeksiyonlardan kaynaklanır.
- Tendinit: Tendonlar kasları kemiklere bağlayan yapılardır. Tendonların iltihaplanması olan tendinit, aşırı kullanma veya yaralanma sonucu meydana gelir ve eklem ağrısına yol açabilir.
- Ağrı Kaynağı Dışında Eklem Problemleri: Vücuttaki bazı hastalıklar (örneğin tiroit problemleri) eklemlerde doğrudan bir hasara yol açmadan da eklem ağrılarına sebep olabilir.
- Kemik Erimesi: Osteoporoz olarak bilinen kemik erimesi hastalığı, kemikleri zayıflatır ve daha kırılgan hale getirir. Bu durum özellikle yaşlılarda eklem ağrıları ve eklem hastalıkları riskini artırır.
- Diyabet: Şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, vücuttaki insülin hormonunun yeterli üretilememesi veya kullanılan insülinin etkisinin azalmasıdır. Diyabet eklem ağrılarına sebep olabilen metabolik bir hastalıktır.
- Gut Hastalığı: Gut, eklemlerde ürik asit birikmesi sonucu ortaya çıkan iltihaplı artrit türüdür. Gut atağı sırasında eklemlerde şiddetli ağrılar ve şişlikler meydana gelir.
- Kemik ve Kıkırdak Büyümeleri: Uzun süreli yaralanmalar veya eklem hastalıkları sonucu kemiklerde ve kıpraçdaklarda anormal büyümeler oluşabilir. Bu da eklem hareketliliğini kısıtlar ve ağrıya yol açar.
- Aşırı Kullanım Sendromu: Tekrarlayan hareketler veya uzun süreli aşırı kullanım sonucu eklemlerde oluşan stres sendromu, iltihaplanma ve ağrıya neden olabilir.
- Tümörler: Kemik veya yumuşak dokularda benign veya malign tümörler eklem ağrılarına sebep olabilir. Bu tümörlerin yeri ve büyüklüğü ağrının şiddetini belirler.
- Kireçlenme: Özellikle yaşlılarda görülen kireçlenme hastalığında kemiklerde kireç birikmesi yaşanır. Bu da eklem ağrılarına neden olur.
- Lupus: Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı kronik bir hastalık olan lupusta eklem ağrıları görülebilir. Hastalığın seyri sırasında farklı vücut bölgelerinde de ağrılar oluşabilir.
- Sıvı Kaybı: Vücutta sıvı kaybı yaşanması durumunda eklemlerdeki kayganlık özelliğini sağlayan sıvı miktarı da azalır. Bu durum aşırı susuzluk, terleme veya idrar yolu enfeksiyonları gibi durumlarda meydana gelebilir.
Eklem Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Eklem ağrılarında genel şikayet “ağrı” olmasına karşın bu durumun yanı sıra farklı belirtiler de görülebilir. Eklem bölgesindeki şişlik, ısı artışı, kırgınlık, hareket kısıtlılığı ve sertlik gibi bulgular “eklem ağrısı” olarak değerlendirilir. Bazı vakalarda ise yalnızca “ağrı” hissi ön planda olup diğer semptomlar belirgin olmayabilir.
Diz kireçlenmesi olan bir hastada yürürken, merdiven çıkarken veya dize yük binen aktivitelerde ağrı görülürken, dinlenme halinde bu ağrının kaybolması veya hafifleyerek dinlendikten sonra tekrar ortaya çıkması “yüklendiğinde olan diz ağrısı” olarak tanımlanır. Burada şişlik, ısı artışı, sertlik gibi bulgular ilerlemiş aşamanın belirtileridir.
Eklem bölgelerinde sadece “ağrı” hissi ile doktora başvurulması durumunda bu şikayetin altında yatan nedenler karmaşık tetkikler gerektirebilir. Eklem ağrılarında hastaların doktora başvururken bu şikayetinin ne zamandan beri olduğunu, hangi aktivitelerde ortaya çıktığını, dinlenme ile azalıp azalmadığını hekimlerin bilmesi tanı açısından önemlidir.
Ağrının lokalize olduğu bölge dışında el bileklerinde tutukluk hissi, ateş, üşüme, halsizlik, iştahsızlık gibi semptomlar da önemli ipuçlarıdır. Eklem ağrılarının travmaya bağlı olmadığını düşünülmesi durumunda mutlaka bir hekime başvurulması gerekmektedir.
Eklem Ağrıları Nasıl Teşhis Edilir?
Eklem ağrıları; ultrasonografi, manyetik rezonans görüntüleme (MR), bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları ve kan testleri gibi çeşitli tanı yöntemleriyle incelenir. İlk aşamada doktor, hastanın tıbbi geçmişini alır ve fiziksel bir muayene gerçekleştirir. Gerek duyulması halinde eklem sıvısından örnek alınarak bu örnek laboratuvara gönderilir. Elde edilen bulgular doğrultusunda gerekli tetkikler planlanır ve eklem ağrısının nedeni teşhis edilir.
Eklem Ağrılarına Hangi Bölüm Bakar?
Diz, ayak bileği gibi büyük eklem bölgelerinde meydana gelen sorunlara genellikle ortopedi bölümü bakmaktadır. Ancak romatizma indikasyonu gösteren diz ağrıları gibi durumlarda ilgili branş ortopedi olmakla birlikte iç hastalıklar tıbbi romatizma bölümü ve ilgili branşlarla koordineli bir şekilde ilerletilmektedir. Eklem bölgelerinde hareket kısıtlılığına neden olacak şekilde şişlik oluşumu; iğne gerektirecek miktarda sıvı birikmesi olan vakalara işaret eder. Bu durum hastane şartlarında değerlendirilmektedir.
Eklem Ağrıları Evde Nasıl Tedavi Edilir?
Eklem ağrıları için iyileştirici yöntemler arasında soğuğun uygulanması, dinlenme, ısıtma uygulamaları ve germe egzersizleri yer alır. Özellikle diz, ayak bileği ve el bileklerini etkileyen yaralanmalarda soğuk kompres şişliği azaltarak iyileşmeyi hızlandırır. Bunun için buz torbası ya da soğuk otopet uygulanabilir. Soğuk uygulamalar doğrudan cilde yapılmamalı, bir havluya sarılarak uygulanmalıdır.
Daha ileri düzeyde diz ya da omuz ağrınız varsa hiç hareket ettirmeyin dinlendirerek iyileşmesini bekleyin.Başlangıçta dinlenme ile geçmeyen ağrılar için ısıtma uygulamaları önerilmektedir. Isıtma için sıcak su torbası ya da ısıtıcı ped kullanılabilir. Isı uygulamaları kan akışını artırarak iyileşmeyi destekler ancak bu uygulamalar soğuk kompres ile aynı şekilde doğrudan cilde yapılmamalıdır.
Ağrılı bölgedeki kasları esnetmek için germe egzersizleri hafif yürüyüşler yapılabilir ancak bu egzersizlerin yapılıp yapılmayacağına hekim karar vermelidir. Zira bazı egzersizlerin yapılması durumu daha da kötüleştirebilir.
Diyet Eklem Ağrılarına Etki Eder mi?
Sindirim sistemi rahatsızlıklarından metabolik sendroma kadar birçok rahatsızlığın tedavisinde diyet büyük önem taşımaktadır. Eklem rahatsızlıklarında da diyetin önemi inkar edilemez. Gut hastalığı olan bireylerde diyet sıvı tüketimi ilaç tedavisi kadar önem taşımaktadır.
Diyetin yanı sıra düzenli egzersiz , yeterli uyku sağlıklı beslenme gibi yaşam tarzı değişiklikleri de eklem rahatsızlıklarında tedavi sürecine önemli katkı sağlamaktadır.
Eklem Ağrılarına İyi Gelen Besinler
Zencefilin anti-inflamatuar özellikleri sayesinde vücuttaki iltihapla savaşmaya yardımcı olurken; zerdeçalın içeriğinde bulunan kurkumin maddesi sayesinde eklemlerdeki iltihabı azaltmaya yardımcı olur ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Bunun yanı sıra somon balığı omega 3 yağ asidi açısından zengindir; kalp sağlığını koruduğu gibi iltihaplı rahatsızlıklara da iyi gelir. Düzenli olarak somon tüketmek eklem sağlığını destekler ve yaşa bağlı eklem sorunlarını azaltır.
Mandalina C vitamini deposu olması nedeniyle bağışıklık sistemini desteklerken; yaban mersini de vitamin ve mineral açısından zengin olmasıyla vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini sağlar. Aynı zamanda antioksidan özellikleri sayesinde hücre yenilenmesine katkıda bulunarak yaşlılık belirtilerini geciktirir. Eklem sağlığı için brokoli tüketimi de önemlidir; zira vücuttaki iltihabı azaltmaya yardımcı olur.