Faranjit, farenks adı verilen boğaz arka duvarının iltihaplanmasıdır. Bu durum genellikle virüsler nedeniyle meydana gelir ancak bakteriyel enfeksiyonlar ve mantar enfeksiyonları da faranjite neden olabilir. Faranjit boğaz ağrısı, yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı ve boğazda yanma hissi gibi semptomlara yol açabilir. Bu makalede, faranjit hakkında bilmeniz gereken her şeyi bulabilirsiniz: nedir, belirtileri, nedenleri ve tedavisi.
Faranjit Nedir?
Faranjit, farenks (boğaz) adı verilen ve ağzın arkasındaki tüpün iltihaplanmasıdır. Farenks, yiyeceklerin yemek borusuna ve havanın akciğerlere geçtiği yerdir. Faranjitte genellikle enfeksiyon neden olur ancak alerji, tahriş veya yaralanma da farenksin iltihaplanmasına yol açabilir. Farenksin yanı sıra genellikle bademcik iltihabı (tonsillit) ile birlikte görülen faranjit, üst solunum yolu enfeksiyonu olarak değerlendirilir. Faranjit ve tonsillit birlikte olduğunda ise ”tonsilloparenjit” terimi kullanılır. Faranjit ve tonsillit genel olarak çocukluk çağındaki hastalıklardır ancak her yaştan bireyi de etkileyebilir.
Tonsillit Nedir?
Tonsillit, farenks ile larinks arasında bulunan bademciklerin (tonsiller) iltihaplanmasıdır. Bademcikler, enfeksiyonlarla savaşan beyaz kan hücrelerini üreten lenf düğümleri gibi çalışır. Bademciklerin bir görevi de solunum yolu ile sindirim yolu arasındaki geçişi sağlamaktır. Bademcikler genellikle çocuklarda daha fazla enfekte olur ancak her yaş grubundaki kişiyi de etkileyebilir.
Faranjit Belirtileri Nelerdir?
Faranjit belirtileri şunları içerebilir:
- Boğaz ağrısı
- Yutkunma güçlüğü
- Yiyecek ve içecek tüketirken boğazda ağrı hissi
- Sesi daha kısık veya daha gırtlak hale gelen kişiler
- Boğazda tahriş veya yanma hissi
- Özellikle çocuklarda ateş
- Bademciklerin şişmesi
- Boğazda beyaz veya sarı lekeler
- Kulak ağrısı
Faranjitte kulak ağrısı olması şaşırtıcı gelebilir ancak farenksin beyin sapına yakın olması nedeniyle kulaklarda ağrı hissedilmesi olasıdır.
Faranjit Neden Olur?
Faranjit genellikle bir viral enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkar. Soğuk algınlığı, grip ve mononükleoz gibi hastalıklar faranjite yol açabilir. Bunun yanı sıra bakteriyel enfeksiyonlar da faranjit nedenleri arasında yer alır. Streptokok boğaz ağrısı (strep throat), farenksin iltihaplanmasına ve hasar görmesine neden olan yaygın bir bakteriyel enfeksiyondur. Farajitin bir diğer nedeni de mantar enfeksiyonlarıdır.
Alerjik reaksiyonlar
Pollen, ev tozu veya hayvan tüyü gibi alerjenlere karşı vücudun verdiği tepki de farenksin iltihaplanmasına neden olabilir. Alerjik reaksiyonlar genellikle hapşırma, burun akıntısı ve kaşıntılı gözlerle kendini gösterir ancak boğazda tahriş ve ağrı gibi semptomlara da yol açabilir.
Tahriş
Boğazın sigara içmek, alkol tüketmek veya hava kirliliğine maruz kalması gibi tahriş edici maddelere karşı verdiği tepki de faranjiti tetikleyebilir.
COVID-19
Koronavirüs (SARS-CoV-2) nedeni ile ortaya çıkan COVID-19 hastalığı da faranjit belirtilerinden biri olarak kabul edilir. COVID-19’un en yaygın belirtileri arasında ateş, öksürük ve nefes darlığı yer alsa da bazı hastalarda boğaz ağrısı ve yutkunma güçlüğü gibi faranjit semptomları da görülebilir.
Faranjit Komplikasyonları Nelerdir?
Tonsillit ve faranjitin en sık görülen komplikasyonları şunlardır:
- Ağrı
- Dehidrasyon
- Sessizlik
- Yiyecek tüketememe
- Solunum güçlüğü
- Kulak enfeksiyonu
- Epiglottit: Hava yolunu etkileyen ve acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur
- Rey sendromu: Özellikle altı aylık ile on iki yaş arasındaki çocuklarda ortaya çıkan ve nadir görülen bir hastalıktır
Bu komplikasyonlar, özellikle küçük çocuklarda daha ciddi sorunlara yol açabilir. Farajitin ciddi bir komplikasyonu olup olmadığına boğaz ağrısının süresi, ateşin yükselip yükselmeme durumu, nefes darlığı ve tükürük üretilememe gibi semptomlara bakılarak karar verilir.
Faranjite Ne İyi Gelir?
Evde faranjit tedavisi için şunları deneyebilirsiniz:
- Ilık tuzlu suyla gargara yapmak
- Sıcak içecekler tüketmek
- Sıcak kompres uygulamak
- Biberoni kullanmak
- Ateşe iyi gelen ilaçlar almak
- Bademcikleri şişen çocuklarda şeker veya şeker içermeyen sert şekeri emmek
- Yeteri kadar sıvı tüketmek
- Nefes almayı kolaylaştırmak için hava nemasifiyer cihazı kullanmak
- Ev içinde hava kalitesini iyileştirmek için hava nemasifiyer cihazı kullanmak
- Daha fazla dinlenmek
- Daha fazla dinlenmek
Bunların yanı sıra, sigara içen kişilerin sigarayı bırakması veya içmeyen kişilerin de ikinci el dumana maruz kalmaktan kaçınması boğaz sağlığını iyileştirebilir. Ayrıca alkol tüketiminin sınırlandırılması da faranjit semptomlarını hafifletebilir.
Tuzlu su gargarası nasıl yapılır?
Tuzlu su gargarasının boğaz ağrısını hafiflettiği yönünde bazı bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Tuzlu su gargarası yapabilmek için öncelikle bir bardak suyu kaynatıp soğutmalısınız. Ardından tuzu iyotlu tuz veya sofra tuzu fark etmeksizin suya ekleyip tuz tamamen eriyene kadar karıştırmalısınız. Son olarak gargarayı ağız bölgenize alıp boğazınızdan ses çıkararak tuzlu suyu gargara yapmalısınız. Tuzlu su gargarasını boğaz ağrınız geçene kadar günde birkaç kez tekrarlayabilirsiniz.
Biberoni (Mentol) ne işe yarar?
Mentol içeren sert cukierler bademcik bölgesinde soğuk bir his yaratarak geçici süreyle ağrıyı hafifletebilir. Ayrıca mentolün hafif antibakteriyel özelliği sayesinde boğazdaki bakterilerin çoğalmasını engelleyebilir.
Faranjit nasıl geçer?
Faranjitin geçmesi için altta yatan nedene göre tedavi planlanır. Eğer faranjit bir viral enfeksiyondan kaynaklanıyorsa genellikle istirahat, bol sıvı tüketme ve ağrı kesici ilaçlar kullanma gibi destekleyici tedaviler yeterli olur. Ancak faranjit bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle oluşmuşsa antibiyotik tedavisi gerekebilir. Antibiyotikli tedaviye başlanılması streptokok tipi boğaz ağrısının görülmesi durumunda zorunludur çünkü bu tip boğaz ağrısı ileride romatizmal ateş veya böbrek hastalığı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Antibiyotik tedavisine başlandıktan sonra hasta kendisini toparlamaya başlasa da tedavi tamamlanmadan antibiyotiği kesmemek önemlidir çünkü erken kesilen antibiyotikler bakterileri tamamen öldüremeyeceği için yeni dirençli bakteriler oluşmasına zemin hazırlayabilir.