Böbrek taşı, idrarda bulunan ve kalsiyum, oksalat ve ürik asit gibi çeşitli maddelerin kristalleşmesi sonucu oluşan sert mineral ve tuz birikintileridir. Vücut dışına atılamayan taşlar, böbreklerin tüplerindeki yeri tıkanıklığa neden olur. Tıkanıklık idrarın geri akışına, iltihaba ve enfeksiyona sebep olur. Bu sebeple taş böbreklerde bulunduğu sürece ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Böbrek Taşı Ağrısı Nedir?
Böbrek taşı ağrısı, böbreklerde veya böbrekleri mesaneye (idrar torbası) bağlayan üreter kanalında oluşan sert mineral ve tuz birikintisi olan böbrek taşlarının neden olduğu ağrıdır. Taşların boyutu milimetrik olabileceği gibi bazen bir yumru büyüklüğünde de olabilir. Taşın büyüklüğüne göre taşın bulunduğu yere bağlı olarak ağrının şiddeti değişkenlik gösterir.
Ağrılar genellikle dalga dalga gelen ve dayanılmaz şiddette olan ağrılardır. Bu böbrek taşı ağrısı olarak adlandırılan ağrılar böbrek taşı bulunan hastalarda tekrarlayan ataklar şeklinde seyreder.
Böbrek Taşı Ağrısı Ne Zaman Oluşur?
Böbrek taşı ağrısı, idrar yolu tıkanıklığına neden olan böbrek taşının varlığını gösteren bir semptomdur. Taşın üreterde yol açtığı tahriş ve iltihaplanma nedeniyle ortaya çıkan bu ağrılar, taşın üreterde hareket etmesi durumunda daha da şiddetlenir.
Taşın üreterde hareket etmesi, vücudun doğal fiziki yapısındaki değişiklikler, kişiye uygulanan fiziksel terapiler ve özellikle yoğun koşu, bisiklet sürme gibi hareketli sporlar nedeniyle oluşabilir.
Taşın böbrekte olması durumunda genellikle ağrı oluşmaz. Taşın oluşturduğu tahriş böbreğin sinirlerini uyardığında ise böbrek taşı ağrısı başlar ve bu ağrı genellikle saatler hatta günler sürebilir.
Böbrek Taşı Ağrısı Nasıl Anlaşılır?
Böbrek taşı ağrısını anlamak için öncelikle bu ağrıların özelliklerini bilmek gerekir. Böbrek taşı ağrısı genel olarak
- Şiddetli ve dayanılmaz
- Dalga dalga gelen
- Vücudun bir yanına lokalize olan
- Bel veya kaburganın alt kısmında hissedilen
- Karın bölgesine ve hatta kasıklara yayılan
- Mide bulantısı ve kusma ile birlikte görülen
- Saplanma tarzında değil, hareketli ağrı olarak tanımlanabilir.
Ağrı genellikle taşın böbrekten üretere geçtiği ve üretere zarar verdiği zaman oluşur.
Böbrek Taşı Belirtileri Nelerdir?
Böbrek taşı belirtileri taşın büyüklüğine, yerine ve vücuttaki durumuna göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak görülen böbrek taşı belirtileri şunlardır;
- Böbrek taşı ağrısı: Dayanılmaz ve şiddetli ağrı atakları
- Kanlı idrar: İdrarda kan görülmesi
- Sık idrara gitme: Normalden daha sık tuvalete gitme ihtiyacı
- Ağrılı idrar yapma: İdrar yaparken yanma veya acı hissi
- Kusma: Mide bulantısı ve kusma
- Enfeksiyon belirtisi: Ateş ve titreme
- Bulantı: Mide bulantısı yaşanması
- Karın ağrısı: Özellikle çocuklarda karın ağrısı
- Terleme: Vücutta terleme oluşması
- Yorgunluk: Vücutta yorgunluk hissedilmesi
- İştahsızlık: İştah kaybı yaşanması
- Sırt ağrısı: Özellikle taş böbreğin üst kısmında olduğunda görülebilir.
Bu belirtiler taşın vücutta yarattığı hasarın sebep olduğu vücuttaki doğal tepkilerdir. Bu sebeple taşın varlığı vücuttan gelen bu sinyallere dikkat edilmesi gerekir.
Böbrek Taşı Ağrıları Nereye Vurur?
Böbrek taşı ağrıları çok şiddetli ve dayanılmazdir. Bu ağrılar bel kısmında, kaburga altlarında ve yanlarda hissedilir. Böbrek taşlarının sebep olduğu ağrı hareketlidir. Yani böbrek taşı ağrısı bir yere sabitlenmez.
Böbrek taşı ağrısı genellikle bir taraftan (sağ veya sol) vücutta hissedilir. İdrar yolları etkilendiğinde ise ağrı her iki yanda da görülebilir. Ayrıca karın orta bölümünde, kasıklarda ve bacakların iç kısmında da böbrek taşı ağrısı hissedilebilir.
Böbrek Taşı Ağrıları Hangi Hastalıklara Yol Açabilir?
Böbrek taşı hastalığı kendisi dışında başka hastalıklarla karıştırılabilir. Çünkü böbrek taşı ağrıları vücudun birçok yerinde farklı hastalıklardan kaynaklanıyormuş gibi hissedilebilir. Ayrıca böbrek taşı ağrıları ilerlediğinde vücutta farklı enfeksiyonlara sebep olabilir.
Böbrek taşı ağrıları aşağıdaki hastalıklardan kaynaklanıyor olabilir:
- Apandisit
- Pankreas iltihabı (Pankreatit)
- Mide ve on iki parmak barsağı ülseri
- Safra kesesi taşları
- Torsiyon (İçi dönen) yumrukta veya testiste)
- Böbreğin iltihabı
- Bel fıtığı
- Omurga kemiği enfeksiyonu (Osteomyelit)
- Kemik ya da omurga kırığı)
- Hidronefroz (Böbreğin şişmesi)
- Over (Yumurtalık) tümörleri
- Mesane (İdrar torbası) tümörleri
- Besin zehirlenmesi
- Apendisit
- Zatürre
- Pnomoni (Akciğer iltihabı)
- Mide iltihabı (Gastrit)
- Mide burkulması (Gastroözefageal Reflü), vb.
Ayrıca böbrek taşlarının sebep olduğu idrar yolu enfeksiyonları ve ateş, böbrek taşı rahatsızlığının oluşturacağı diğer komplikasyonlardandır.
Böbrek Taşı Ağrıları Nasıl Geçer?
Böbrek taşı ağrılarını geçirebilmek için öncelikle bu ağrıların kaynağını bulmak gerekir. Kaynağı bulunmayan böbrek taşı ağrılarına ilaç tedavisi uygulanabilir. Fakat ilaç tedavisi dışında;
- Ağrılı bölgeye sıcak kompres uygulamak
- Sıcak duş alıp vücudu rahatlatmak
- Sıcak su torbası kullanmak
- Sıcak çay içmek gibi yöntemler de böbrek taşı ağrılarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Böbrek Taşı Ağrıları Neden Oluşur?
Böbrek taşı rahatsızlığının en önemli nedeni yetersiz sıvı alımıdır. Vücuda yeteri kadar su girmediğinde idrarda yoğunlaşan mineraller böbrekte taş oluşumuna sebep olur.
Bunun dışında;
- Aşırı tuz alımı
- Kalsiyum içeren yiyecekler tüketmek
- Asidik gıda tüketimi
- Açık havada spor yapılmaması ya da spordan sonra yeteri kadar sıvı alınmaması
- Marmara bölgesinde yaşamak (bölgede su sertliği yüksek)
- Çok sıcak bölgelerde yaşamak ve terlemek gibi faktörler de böbrek taşı oluşumunu tetikler.
Böbrek Taşı Agresif midir?
Böbrek taşlarının genel olarak agresif bir yapısı yoktur. Fakat bazı taş türleri daha agresif özellikler gösterebilir. Örneğin sistin taşlar, daha agresif özellikler göstererek böbreğin tüplerini ciddi şekilde tıkanıklığa neden olabilirler.
Sistin taşlar, metabolik bozukluklardan kaynaklanan nadir bir taş türüdür. Bu taşların tespiti ve tedavisi için düzenli kontroller gereklidir.
Böbrek Taşı Düşürmek İçin Ne Yapılmalı?
Böbrek taşı düşürmek için;
- endişe etmemek,
- düşük etkili ağrı kesici ilaçları almak, sıcak kompres uygulamak,
- sıcak çay içmek,
- buz torbası kullanmak,
- egzersiz yapmak,
- şalgam suyu içmek gibi yöntemler denenebilir.
Tüm bu yöntemler taşa doğrudan etki etmez fakat böbreği rahatlatarak idrar yollarını genişleterek taşın düşmesine yardımcı olabilir.