Anorektal fistül, makattan 2-3 cm uzaklıkta yer alan ve makat kanalını etkileyen bir hastalıktır. İleri evre hemoroid veya geçirilen bir anal apse sonucu oluşmaktadır. Makat bölgesini etkileyen bir hastalık olduğu için hastalar sıklıkla utandıkları ve konuşmakta zorluk çektikleri için problemi doktorlara ifade etmekte gecikebilmektedir. Bu durum hastalığın ilerlemesine ve şiddetli ağrı, enfeksiyon gibi durumlara yol açabilmektedir. Anorektal fistülün en önemli belirtisi şiddetli ağrı ve makat bölgesinde akıntı olmasıdır.
Fistül Hastalığı Nedir?
Anorektal fistül, anorektal bölgede (makattan 2-3 cm uzaklıkta) bulunan kanaldır. Makat kanalını etkileyen bu rahatsızlık, ileri evre hemoroid veya anal apse sonucu oluşmaktadır.
Kanala dışkı yolu ile enfeksiyon oluşmasına neden olan bakterilerin girmesi sonucu iltihaplanma meydana gelir. Oluşan iltihap ise kanala yakın olan dokularda basınç oluşturarak makata yakın bölgelerde ağrı ve şişlik oluşturur.
Fistülün dışarıya açıldığı bir delik olması sebebiyle sürekli akıntı gelmesi ve makatta ısınma hissi meydana gelmektedir.
Fistül Hastalığı Nedir?
Anorektal fistül, anorektal bölgede (makattan 2-3 cm uzaklıkta) bulunan kanaldır. Makat kanalını etkileyen bu rahatsızlık, ileri evre hemoroid veya anal apse sonucu oluşmaktadır.
Kanala dışkı yolu ile enfeksiyon oluşmasına neden olan bakterilerin girmesi sonucu iltihaplanma meydana gelir. Oluşan iltihap ise kanala yakın olan dokularda basınç oluşturarak makata yakın bölgelerde ağrı ve şişlik oluşturur.
Fistülün dışarıya açıldığı bir delik olması sebebiyle sürekli akıntı gelmesi ve makatta ısınma hissi meydana gelmektedir.
Fistül Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Anorektal fistüllerin en yaygın semptomları şunlardır:
- Ağrı: Özellikle tuvalete çıkma sırasında veya sonrasında artan ağrılar tipiktir.
- Şişlik: Anorektal bölgede şişlik veya sertlik hissi olabilir.
- Akıntı: Kanlı veya kirli sulu akıntı gelmesi sık görülen bir belirtidir.
- Enfeksiyon belirtileri: Ateş, üşüme, titreme gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
Bunların yanı sıra bazı hastalarda anorektal fistül hiçbir belirtiye yol açmayabilir ve rutin muayene sırasında tespit edilir.
Fistül Hastalığının Nedenleri Nelerdir?
Anorektal fistülün en yaygın nedenleri şunlardır:
- Anal apse: Anal bölgede meydana gelen enfeksiyonlar ve apseler, iyileşme sürecinde fistüllere yol açabilir.
- İleri evre hemoroid: Hemoroidlerin ilerlemesi ve kronikleşmesi, anorektal fistül oluşumuna zemin hazırlayabilir.
- Kron hastalığı: Bu inflamatuar bağırsak hastalığı, anorektal bölgede yaralar ve fistüller oluşturabilir.
- Tüberküloz: Nadiren de olsa, tüberküloz bakterileri anorektal bölgede fistül oluşumuna neden olabilir.
- Travma: Anorektal bölgeye alınan yaralanmalar veya travmalar da fistül gelişimine sebep olabilir.
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar: Özellikle genital bölgeyi de içeren enfeksiyonlar, anorektal fistüllere yol açabilir.
Kronik Hastalıklar ve Fistül Oluşumu
Kronik hastalıklar, vücutta uzun süre devam eden ve tedavisi güç olan rahatsızlıklar olarak tanımlanır. Bu tür hastalıklar, bireylerin genel sağlık durumunu olumsuz yönde etkilemenin yanı sıra çeşitli komplikasyonlara da yol açabilir.
Kronik hastalıklar arasında yer alan diyabet, hipertansiyon, astım ve koah gibi rahatsızlıklar bireylerde yara iyileşmesinde gecikmelere yol açabilmekte ve bu durum fistül oluşumuna zemin hazırlayabilmektedir.
Fistül Hastalığının Tanısı Nasıl Konulur?
Anorektal fistül tanısı için öncelikle kapsamlı bir tıbbi öykü ve fiziksel muayene gereklidir. Hastaların şikayet ettikleri belirtiler ve hikayeleri dinlendikten sonra hastaların makat bölgesinde şişlik, akıntı ve kızarıklık olup olmadığı kontrol edilir.
Bazı durumlarda anorektal bölgede detaylı görüntüleme yapabilmek için endoskopik yöntemlere başvurulabilir. Bu amaçla hastalara rektoskopi ya da sigmoidoskopi uygulanabilir.
Fistül Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Anorektal fistül tedavisinde ilaçlar veya doğal yöntemler tek başına yeterli olmayabilir. Bu tür yaklaşımlar sadece semptomları geçici olarak hafifletebilir ancak altında yatan nedeni ortadan kaldırmaz. Dolayısıyla kalıcı bir çözüm için cerrahi müdahale şarttır.
Fistülün bulunduğu yere bağlı olarak cerrahi yöntem değişiklik gösterebilir. Genel olarak şiddetli ağrı ve rahatsızlık veren fistüller için cerrahi yöntem tercih edilir. Operasyon sırasında doktorlar makattaki kanalı temizler ve yara dokusunu giderir. Bu işlem sırasında bedenin diğer bölgelerinden doku örneği alınabilir. Dokunun kanlanması sayesinde iyileşme süreci hızlanır ve fistülün yeniden oluşma ihtimali azalır.
Cerrahi müdahalenin ardından hastalarda ağrı, ödem, ateş gibi semptomlar görülebilir. Doktorlar hastalara iyileşme sürecinde çeşitli ağrı kesiciler ve antibiyotikler reçete edebilir. Genellikle operasyon sonrası 1 hafta içinde günlük yaşama dönebilmek mümkündür fakat bazı hastalarda iyileşme süreci uzayabilir.
Fistül Hastalığına Ne İyi Gelir?
Anorektal fistül ağrısı oldukça şiddetli olabilir. Hastalar tuvalet ihtiyacını karşılama sırasında yoğun ağrı hissettikleri için bu süreçten ciddi bir rahatsızlık duyurlar. Bu nedenle hastalar “fistül ağrısına ne iyi gelir?” diye araştırma yaparlar.
Fistül hastalığına iyi gelen yöntemler tamamen yatıştırıcı etkiye sahip olan yöntemlerdir. Bunlar;
- Ağrı kesici ilaçlar
- Ilımlı sıcak su dolu bir kabın içine oturmak (sitz banyo)
- Lif açısından zengin besinler tüketerek kabızlığı önlemek şeklindedir.
Ağrı kesici olarak parasetamol içeren ilaçlar ya da naproksen sodyum içeren ilaçlar kullanılabilir. Hastaların doktorlarına danışarak önerilen dozda bu ilaçları alması gerekmektedir.
Sitz banyosu yapmak anorektal bölgedeki ağrının yanı sıra şişkinliğin de giderilmesine yardımcı olur. Hastaların gün içinde birkaç kez oturma banyosu yapması önerilir. Banyoda rahatlamak için sıcak suya birkaç damla lavanta ya da papatya yağı eklenebilir.
Ağrının hafifletilmesinin yanı sıra fistülün tedavisi için cerrahi yöntem şarttır. Bu nedenle fistül ağrısı çeken kişilerin vakit kaybetmeden doktora gitmeleri önerilir.
Fistül Hastalığı Komplikasyonları Nelerdir?
Anorektal fistüllerin en yaygın komplikasyonu kontinans bozukluğudur. Yani hasta gaz veya dışkı tutamama problemi yaşayabilir. Bu durum kişinin sosyal hayatını ciddi şekilde etkileyebilir ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
Bunun yanı sıra genişleyen anorektal sfinkter kasları nedeniyle cerrahi onarım gerekebilir. Yine kadınlarda rahim ile makata yakın sfinkterlerin birleşmesi sonucu vajina ile makata bağırsak içeriğinin sızması görülebilir.