Hamilelik süreci 40 hafta olarak düşünüldüğünde epeyce uzun bir yolculuktur. Bu süreçte hem bedensel hem de zihinsel birçok değişim olur. En yaygın şikayetlerden biri de kuşkusuz bacak ağrılarıdır. Birçok anne adayı hamileliğin getirdiği hormonal değişimlerin ve kilonun bacaklarını yoran bir etken olduğunu düşünür. Ancak bacak ağrılarının altında farklı sebepler de yatabilir. Bu sebepler hem anne adayı hem de bebek açısından güvenli çözümler üretebilmeyi gerektirir. Dolayısıyla hamilelikte bacak ağrısı yaşanıyorsa öncelikle bunun nedeninin belirlenmesi gerekir. Neden belirlendikten sonra da hamilelikte bacak ağrısı tedavisi için doktora danışılmalıdır.
Hamilelikte Bacak Ağrısı Nedir?
Hamilelikte bacak ağrısı; bacaklarda, dizlerde, ayak bileklerinde ve hatta ayaklarda hissedilen her türlü ağrı ve rahatsızlığı tanımlar. Bu ağrı ve rahatsızlık zaman zaman hafif, bazen de dayanılmaz derecede şiddetli olabilir.
Hamileliğin getirdiği bedensel ve hormonel değişimlerin yanı sıra bebeğin giderek artan ağırlığı, hamilelikte bacak ağrısına sebep olan en önemli faktörlerdir.
Hamilelikte Bacak Ağrısı Neden Olur?
Hamilelikte bacak ağrısının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Gebeliğin getirdiği hormonal değişiklikler,
- Bebeğin ağırlığının artması ve buna bağlı olarak bacaklarda oluşan baskı,
- Kan dolaşımının gebelikle birlikte değişime uğraması,
- Gebelikle birlikte vücuttaki su oranının artması,
- Kalsiyum ve magnezyum gibi minerallerin yetersiz alınması,
- Demir eksikliği ve anemi,
- Gebelik toksikozisi (preeklampsi),
- Bacaklarda kan pıhtılaşması (derin ven trombozu),
- Uyku pozisyonu,
- Varyasyon gibi bacak damarı sorunları.
Progesteron Hormonu
Hamilelikle birlikte vücutta birçok hormon salgılanmaya başlar. Bunlardan biri de hamileliğin ilerleyen dönemlerinde salınımı artmaya başlayan progesteron hormonudur. Bu hormon kan damarlarının genişlemesine ve gevşemesine neden olur. Gebeliğin getirdiği bu hormonal değişiklikler vücudunuzu hamileliğe uyum sağlaması için hazırlar. Ayrıca progesteron hormonu kan damarlarının gevşemesine ve genişlemesine neden olur. Kan damarlarının genişlemesi de kan akışını ve dolaşımını gebeliğin ilerleyen dönemlerinde olumsuz yönde etkileyebilir. Tüm bu değişimlerin sonucunda da vücudun en çok kullanılan uzvarlarından biri olan bacaklarda ağrı ve sızı meydana gelebilir.
Bebeğin Ağırlığı
Bebeğin ağırlığının artmasıyla birlikte bacaklara uygulanan baskı da artar. Bu baskı bazen dayanılmaz boyutlara ulaşarak bacaklarda ağrı hissedilmesine sebep olabilir.
Dolaşım Sorunları
Kan dolaşımının gebelikle birlikte değişime uğraması da bacak ağrılarına neden olur. Dolaşımın düzgün sağlanamaması kan birikmesine bağlı olarak varis oluşumuna, varis de başlı başına bir bacak ağrısı nedenidir.
Demir Yetersizliği
Demir, gebelik döneminde ihtiyaç duyulan en önemli minerallerdendir. Hem anne adayı hem de bebek için demir yetersizliği veya anemisi (kansızlık) hamilelikte bacak ağrılarına neden olabilir. Demir, bebeğin gelişimi için gereken oksijeni üretir. Yeterli demir alınmaması durumunda oksijen yetersizliğinden dolayı bebeğin gelişiminde aksaklıklar yaşanabilir. Ayrıca demir yetersizliği;bacaklarda huzursuzluk hissi ve night cramps (gece bacağı krampları) gibi şikayetlere de yol açabilir.
Preeklampsi
Preeklampsi; yüksek tansiyon ve idrarda protein atılması olarak tanımlanır. Preeklampsi hem anne adayı hem de bebek için riskli bir durumdur. Preeklampsinin bacaklarda ağrıya neden olmasının sebebi ise yüksek tansiyondur. Preeklampsinin seyrinin nasıl olacağı, anne adayı ve bebek için oluşturacağı riskler doktor tarafından belirlenir.
Bacaklarda Pıhtılaşma
Bazen gebelikle birlikte bacaklardaki damarların duvarlarında pıhtılaşmalar meydana gelebilir. Pıhtılaşmalar, derin ven trombozu (DVT) olarak bilinir. DVT; bacaklarda şişlik, ısı artışı ve ağrı gibi belirtilere sahiptir. Pıhtı oluşan bölgeye göre belirtiler de farklılık gösterebilir. DVT tanısı konulan hastalar hastaneye yatırılarak tedavi altına alınır.
Uyku Pozisyonu
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde karnın büyümesiyle birlikte uyku pozisyonu da değişir. Uyku pozisyonunun değişmesi vücuttaki bazı sinirlerin sıkışmasına ve dolayısıyla bacaklarda ağrı hissedilmesine neden olabilir.
Bacak Damar Sorunları
Hamilelik dışında da yaygın olarak görülen bacak damar sorunları, gebelik döneminde de en sık başvurulan doktora nedenlerinin başında gelir. Hamilelikte bacak damar sorunları; varis ve bacak krampları olarak ikiye ayrılır.
- Varis: Hamilelikle birlikte kan hacminin artması ve damar duvarlarının gevşemesi varis oluşma sıklığını artırır. Varis; bacaklarda, ayak bileklerinde ve ayaklarda görülebilir. Doğumdan sonra varis şikayetleri azalma gösterse de tamamen geçmeyebilir. Varis özellikle gebeliğin son trimester’inde artar.
Kramplar: Gebeliğin ilk dönemlerinden itibaren başlayabilen bacak krampları özellikle geceleri huzursuz bir uykuya neden olur. Bacak krampları hamileliğin ilerleyen dönemlerinde daha sık görülmeye başlanır. Bacak kramplarının nedeni tam olarak aydınlatılamasa da vücuttaki mineral dengesinin gebelikle değişmesi ve kan dolaşımındaki değişimin kramplara neden olduğu düşünülür.
Hamilelikte Bacak Ağrısı Nasıl Geçer?
Hamilelikte yaşanan bacak ağrılarını geçirmek için şu yöntemler denenebilir:
- Bacakları kalp seviyesinden yukarıya kaldırmak,
- Sıcak kompres uygulamak,
- Sakinleştirici masajlar yapmak,
- Dengeli beslenerek demir, kalsiyum ve magnezyum gibi minerallerin yeterli alımını sağlamak,
- Düzenli egzersiz yapmak,
- Sıvı alımını artırmak,
- Korseler kullanmak,
- Tuzlu su banyosu yapmak (Ayaklar için).
Bacak Ağrıları İçin Hangi Doktora Gidilir?
Hamilelik sürecinde yaşanan herhangi bir ağrı veya rahatsızlık için öncelikle kadın hastalıkları ve doğum bölümüne gidilmelidir. Kadın doğum doktorları tarafından yapılacak muayenelerde hamilelikte bacak ağrısının nedeni belirlenebilir. Gerek görüldüğü takdirde kadın doğum doktorları konuyu ilgili bölümlere yönlendirebilir.