Genel Bakış
Baş ağrısı, nöbet halinde gelen ve tekrarlayan, hafif ile orta şiddette olabileceği gibi zaman zaman şiddetli ağrılara da yol açabilen ağrıdır.
Her baş ağrısı tipinin kendine özgü karakteristik özellikleri, tetikleyicileri ve nedenleri vardır. Baş ağrıları genellikle gerilim tipi baş ağrısı olarak adlandırılan ağrılar ile migren baş ağrısı olarak bilinen baş ağrılarıdır.
gerilim tipi baş ağrısı; stres, yorgunluk, uyku eksikliği ve aşırı kas gerilmesi gibi nedenlerle oluşur. Gerilim tipi baş ağrısı, migrene göre daha yaygın olan bir baş ağrısı türüdür ve çoğunlukla hafif ve orta şiddette ağrılardır.
Migren ise daha çok gözlere vuran, zonklayıcı ve tek taraflı olan, bulantı ve kusmaya neden olabilen baş ağrılarıdır. Migren atakları saatler ile günler arasında sürebilir.
Sinüzit, ateşli grip, soğuk algınlık gibi rahatsızlıklarda baş ağrısı oluşabilir. Bu tip baş ağrıları hastalığın geçmesi ile son bulur.
Tansiyon baş ağrısı olarak bilinen yüksek tansiyon; başın öne doğru eğilmesi ile artan burun tıkanıklığına, nefes darlığına ve baş ağrısına neden olur. Tansiyonun yükselmesi ile birlikte yaşanan bu semptomlar acil müdahale gerektiren durumladır.
Düşük tansiyon da baş dönmesi, sersemlik hissi ve bayılma gibi belirtilere yol açabilir ancak bu belirtiler tansiyonun aniden düşmesi ile ortaya çıkar.
Bu baş ağrıları dışında; kafa travması, beyin tümörü, menenjit, aneurizma patlaması gibi nörolojik sorunlardan kaynaklanan baş ağrıları da söz konusudur. Bu tip baş ağrıları nörolojik muayene ve görüntüleme teknikleri ile değerlendirilmelidir.
Baş Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Baş ağrısının nedenleri;
- Altta yatan nörolojik hastalıklar,
- Trafik kazaları ve diğer yaralanmalar,
- Kafa travması,
- Menenjit,
- Aneurizma,
- İlişkili olduğu yüksek veya düşük tansiyon,
- Beslenme alışkanlıkları (açlık, kafein tüketimi),
- Düzensiz öğünler,
- Sigara kullanımı,
- Alkol tüketimi,
- İlaç yan etkileri,
- Hava değişimleri (ani sıcaklık değişimleri),
- Fazla veya yetersiz uyku,
- Stres ve kaygı,
- Bazı gıda veya içeceklerden (çikolata, peynir, aspartam) : kısaca bireylerin kendi hayatlarındaki çevresel faktörleri içeren çok sayıda baş ağrısı nedeni olduğu söylenebilir.
Baş Ağrısı Türleri Nelerdir?
Baş ağrısının birçok farklı türü vardır ancak en sık görülen ve bilinen türleri gerilim tipi baş ağrıları ve migren baş ağrılarıdır. Bunlar da kendi aralarında farklı formlara ayrılabilirler.
Baş ağrısı türlerinden bahsedecek olursak;
- Migren: Genellikle gözlere vuran, zonklayıcı ve tek taraflı olan, bulantı ve kusmaya neden olabilen baş ağrılarıdır. Migren atakları saatler ile günler arasında sürebilir.
- Gerilim tipi baş ağrısı: Stres, yorgunluk, uyku eksikliği ve aşırı kas gerilmesi gibi nedenlerle oluşur. Daha yaygın olan ve hafif ile orta şiddette baş ağrısıdır.
- Sinüzit: Ateşli grip, soğuk algınlık gibi rahatsızlıklarda görülür. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, ateş ile birlikte ortaya çıkan baş ağrısı türüdür.
- Tansiyon:
- Yüksek tansiyon; başın öne doğru eğilmesi ile artan burun tıkanıklığına, nefes darlığına ve baş ağrısına neden olur.
- Düşük tansiyon; sersemlik hissi ve bayılma gibi belirtiler ortaya çıkar ancak bu belirtiler tansiyonun aniden düşmesi ile görülür.
Düşük tansiyonun belirtileri;
- Yorgunluk
- Göz kararması
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Çarpıntı
Baş ağrısının diğer türleri trafik kazaları ve yaralanmalara bağlı olarak oluşan baş ağrıları ile altta yatan nörolojik hastalıklar, kafa travması, menenjit gibi rahatsızlıklarda görülmektedir.
Baş Ağrısına Ne İyi Gelir?
Baş ağrısına iyi gelen uygulamalar;
- Düzenli beslenmek
- Aşırı kafein tüketiminden kaçınmak
- Düzenli alkol tüketmemek
- Açık hava yürüyüşleri yapmak
- Bol su içmek
- Düzenli uyumak
- Stresten uzak durmak ve rahatlamak
- Ağrı kesicileri zamanında almak
- Sorun yaratan gıda ya da içeceklerden kaçınmak
- Masaj yaptırmak
- Sıcak veya soğuk kompres uygulamak
Bunların dışında migraine iyi gelen çeşitli yöntemler de vardır. Bunlar;
- Daha sakin ortamda dinlenmek
- Uyumak
- Sıcak kompres uygulamak
- Karbonhidrat ağırlıklı beslenmek
- Magnezyum içeren yiyecekler tüketmek
- Zencefil çayı içmek
- Ağrı kesici ilaçlar almak
- Ayağı yükseltmek
Baş Ağrısından Nasıl Korunulur?
Baş ağrısından korunmak için;
- Dengeli beslenmek,
- Kafeini azaltmak veya kafeinsiz içecekler tercih etmek,
- Açık hava etkinliklerine katılmak veya tek başına açık hava yürüyüşleri yapmak,
- Bol su içmek,
- Düzenli uyku alışkanlığına sahip olmak,
- Stresten uzak durup rahatlamak gibi önlemler almak gereklidir.
Baş Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Trafik kazası ve yaralanma öyküsü bulunan hastalarda öncelikli olarak acil servisler tercih edilmelidir. Diğer tüm baş ağrısı şikayetleri bulunan kişiler için öncelikle aile hekimliği ya da neurology (halk arasında beyin cerrahisi olarak bilinir) bölümlerine yönlendirme yapılabilir.