Kanser hastalığı ve tedavileri sonucu pek çok hastada şiddetli ve dayanılmaz ağrılar ortaya çıkabilmektedir. Bu ağrı türü bazen klasik ağrı kesicilerin kullanımı ile kontrol altına alınamaz. Kanser ağrıları kanserin evresine, yayıldığı bölgelere, kanser türüne ve kişiden kişiye değişen farklı faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Kanser ağrılarının giderilmesinde kullanılan ilaçlar ağırlıklı olarak opioid türündeki ilaçlar ve onların çeşitli kombinasyonlarıdır. Opioid ağrı kesiciler güçlü ağrı kesicilerdir, hem ağız yoluyla hem de damar içine, kas içine veya cilt altına uygulanabilirler. Opioid ilaçların kullanımı belirli bir uzmanlık ve bilgi gerektirmektedir. Bu ilaçların kullanımı sırasında yan etkilerin takibi önem arz etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tarafından kanser ağrılarının giderilmesinde basamaklı ağrı kesici tedavi yaklaşımı önerilmektedir. İlk basamakta hafif şiddetteki ağrılar için non-opioid ağrı kesiciler ve yardımcı ilaçlar önerilmektedir. İkinci basamakta orta şiddetteki ağrılar için weak-opioid içeren ilaçlar yer almaktadır. Üçüncü basamakta ise güçlü opioid içeren ilaçlar yer alır. Kanser ağrıları genellikle üçüncü basamakta yer alan güçlü opioid gerektiren ağrılardır. Güçlü opioid içeren ilaçların kullanımı bağımlılık riskinden ötürü genellikle hastanede yatış gerektiren durumlarda önerilmektedir. Ancak bazı hastalarda ağrı kontrolü sağlamak için hastanede yatış gerekmeyebilmektedir. Bu hastalarda güçlü opioid içeren ilaçların evde kullanımına yönelik reçete yazılabilmektedir. Evde kullanım için önerilen güçlü opioid içeren ilaçlara örnek olarak morfin içeren ağız tabletleri veya cilt altına uygulanan morfin bandı verilebilir.
Kanser Ağrı Bandı Nedir?
Kanser ağrı bandı morfine eşdeğer güce sahip olan opioid yapıda bir ağrı kesici ilaç içeren cilt altı banttır. Kanser hastalığı ve tedavileri sonucu ortaya çıkan ve kontrol altına alınması güç olan ağrıları gidermek için kullanılır. Kanserin evresine göre günde 2-6 saat kontrol edilemeyen ağrılar beklenmektedir. Bu ağrıların kontrolü için sürekli olarak vücutta etki eden ağrı kesici ilaçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Ağrı kesici ilaçların damar içine, kas içine veya cilt altına uygulanması gerekirken ağrı bandı cildin üzerine yapıştırarak kolay ve pratik bir kullanım imkanı sunar. Ağrı bandı içerisinde yer alan aktif madde cildin altına geçerek buradan kana karışmakta ve vücutta etkisini göstermektedir.
Ağrı Bandı Nasıl Kullanılır?
Kanser ağrı bandı kullanımı oldukça pratiktir. Bandın kullanımı için öncelikle ağrının bulunduğu bölgeyi temizlemek gerekir. Daha sonra temiz olan bölgeye bant yerleştirilir. Banda yapıştırdıktan sonra 12 saat kadar beklemek bantta bulunan maddenin cilde nüfuz etmesi için gereklidir. Daha sonra 3-5 gün boyunca her 72 saatte bir değiştirilmesi gerekir. Bant içerisindeki aktif madde morfinden oluştuğu için morfinin tüm özelliklerini göstermektedir. Morfine bağlı olabilecek tüm yan etkilerinin görülme ihtimali vardır. Bu nedenle bandın kullanımı reçete ile yapılmalıdır. Reçetede gerekli dozaj ve kullanım şekilleri belirtilecektir.
Ağrı Bandının Etkileri Nelerdir?
Kanser ağrı bantlarının içerisinde yer alan morfine eşdeğer aktif madde sayesinde güçlü ağrı kesici etkisi bulunmaktadır. Bant içerisinde bulunan bu aktif madde cilt altına nüfus ederek burada kana karışmakta ve vücutta etkisini göstermektedir. Bantın kullanımı oldukça pratik olup her 72 saatte bir kez değiştirilmesi yeterlidir. Bantın değiştirilmesi sırasında cildin temiz olması gerekmekte, eğer ciltte kir veya balmumu kalıntısı varsa öncelikle bu kalıntıların temizlenesi gerekmektedir. Ağrı bandının içerisinde bulunan aktif madde morfinden oluştuğu için morfinin tüm özelliklerini göstermektedir. Morfine bağlı olabilecek tüm yan etkilerinin görülme ihtimali vardır.
Ağrı Bandı Yan Etkileri Nelerdir?
Kanser ağrı bandı içerisinde yer alan aktif madde morfinden dolayı bağımlılık, kabızlık, bulantı, kusma, baş dönmesi, iştahsızlık, uyku hali ve aşırı terleme gibi yan etkiler gösterebilmektedir. Ağrı bandının içerisinde yer alan aktif maddenin etkisini göstermesi 12 saat kadar sürmektedir. Bu süre zarfında uyum sağlanmaz ise uyku hali, baş dönmesi ve konsantrasyon bozukluğu gibi etkiler görülebilir. Bant içerisinde bulunan maddeye aşırı duyarlılığı olan kişiler ile solunum fonksiyonları yeterli olmayan kişilerde bu yan etkiler daha şiddetli şekilde ortaya çıkabilir. Ayrıca kanser hastalığı ve tedavileri sonucu vücudun yeterince sıvı alması zorlaşabilmektedir. Vücutta sıvı dengesi bozulduğunda kabızlık yan etkisi görülebilir. Bu yan etkiyi azaltmak için lifli gıdalar tüketilmeli, yeterli sıvı alımı sağlanmalı ve egzersiz yapılmasına dikkat edilmelidir.
Ağrı Bandı Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Kanser ağrı bandının kullanımında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bant içerisinde yer alan aktif madde morfine eşdeğer olan bir maddedir bu nedenle kanser ağrı bandı reçeteli olarak satılmaktadır. Reçeteli satın alınan bir üründür bu nedenle doktor tavsiyesine uygun şekilde kullanılması gerekmektedir. Ayrıca kullanılacak olan bölgenin temiz olması gerekir, eğer ciltte kir veya balmumu kalıntısı varsa öncelikle bu kalıntıların temizlenesi gerekmekte. Cildin temiz olması gerektiği için banyo yapılmasına da dikkat edilmelidir. Ağrı bandı her 72 saatte bir kez değiştirilebilir, bant değiştirilirken cildin temiz olmasına dikkat edilmelidir.