Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, bel omurlarını birbirine bağlayan ve disk adı verilen yastık görevi gören kıkırdak yapıların hasar görmesi sonucu oluşan bir sağlık sorunudur. Disklerin iç kısmındaki jel benzeri madde dışarı çıkıp sinirlere baskı yaptığında bel fıtığı meydana gelir. Bu durum bel bölgesinde ve bacaklarda ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi çeşitli belirtilere yol açabilir.
Bel fıtığı genellikle ağır kaldırma, zorlamalı egzersizler, ani ve yanlış hareketler gibi belin aşırı yüklenmesine neden olan aktiviteler sonucunda ortaya çıkar. Ayrıca yaşlanmaya bağlı olarak disklerin yapısının değişmesi ve maruz kalınan uzun süreli travmalar da bel fıtığına zemin hazırlayabilir. Kişinin yaşam tarzı, mesleği, genetik faktörler ve aktivite düzeyi bel fıtığının görülme sıklığını etkileyebilir.
Bel fıtığının tedavisinde öncelikle istirahat, fizik tedavi, ilaç tedavisi gibi yöntemler kullanılır. Ancak bu yöntemlerle iyileşme sağlanamazsa cerrahi müdahale gündeme gelebilir.
Lomber Fıtık (Bel Fıtığı) Nedir?
Bel fıtığı olarak da bilinen lomber fıtık; bel omurlarını birbirine bağlayan disklerin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Disklerin iç kısmındaki jel benzeri maddenin dışarıya sarkması sonucu lomber fıtık meydana gelir. Bu durum bel omurlarının etrafındaki sinirlere baskı yaparak çeşitli belirtilere neden olur.
Lomber fıtık, genellikle ağır kaldırma, zorlamalı egzersizler, ani hareketler veya belin aşırı yüklenmesine neden olan aktiviteler sonucunda ortaya çıkar. Ayrıca yaşlanmaya bağlı olarak disklerin yapısının değişmesi ve uzun süreli travmalara maruz kalmak da lomber fıtığın oluşmasına zemin hazırlayabilir.
Belirtileri arasında bel bölgesinde ve bacaklarda ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük yer alır. Tedavisinde istirahat, fizik tedavi, ilaç tedavisi gibi yöntemler kullanılırken, cerrahi müdahale son çare olarak gündeme gelir.
Lomber Fıtığın (Bel Fıtığının) Nedenleri
Bel omurlarını birbirine bağlayan disklerin hasar görmesi ve lomber fıtığın oluşmasına neden olan en yaygın faktörler şunlardır:
Yaşlanma: Yaşlandıkça disklerin su içeriği azalır ve daha sert hale gelirler. Bu durum disklerin yıpranmasına ve hasar görmesine neden olabilir.
Aşırı yüklenme: Ağır kaldırma, zorlamalı egzersizler, ani hareketler veya belin aşırı yüklenmesine neden olan aktiviteler disklerde yırtılmalara yol açabilir.
Genetik faktörler: Ailede bel fıtığı öyküsü olması bireyde lomber fıtık riskini artırabilir.
Obezite: Aşırı kilolu olmak bel omurlarına daha fazla baskı yaparak disklerin yıpranmasına neden olabilir.
Sigara kullanımı: Sigara içmek kan dolaşımını olumsuz etkileyerek disklerin yeterince beslenmesini engelleyebilir. Bu durum disklerin daha hızlı yıpranmasına neden olur.
Mesleki riskler: Uzun süreli oturarak çalışmak, ağır işlerde çalışmak veya tekrarlayan bel hareketleri yapmak lomber fıtık riskini artırabilir.
Lomber Fıtığın (Bel Fıtığının) Belirtileri
Lomber fıtık, sinirlere baskı yaparak çeşitli belirtilere neden olabilir. Belirtilerinin şunlardır:
Bel ağrısı: En yaygın belirtidir ve genellikle belin alt kısmında yoğunlaşır. Ağrı sabit olabileceği gibi, hareketle artabilir veya azalabilir.
Bacak ağrısı: Bel ağrısının yanı sıra bacakların arka kısmında ağrı hissedilebilir. Bu ağrı siyatik olarak adlandırılır ve bacağın arka kısmında dizden aşağı doğru uzanabilir.
Uyuşma ve karıncalanma: Bacaklarda veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya iğne batması hissi oluşabilir. Bu belirtiler sinirlerin basıya uğramasının bir sonucudur.
Güçsüzlük: Bacak kaslarında güçsüzlük hissedilebilir ve bu durum yürümeyi zorlaştırabilir.
Reflekslerde değişiklik: Dizin üzerine hafif bir darbe uygulandığında, ayağın otomatik olarak yukarı kalkmasıyla oluşan diz refleksinde değişiklikler görülebilir.
Kontinans sorunları: Nadir de olsa lomber fıtık ilerlediğinde mesane veya bağırsak kontrolünde zorluklara neden olabilir.
Lomber Fıtığın (Bel Fıtığının) Tanısı Nasıl Konur?
Lomber fıtığın tanısı genellikle fiziksel muayene ve görüntüleme testleri ile konur. Fiziksel muayenede doktor; hastanın tıbbi öyküsünü alır, kas gücünü değerlendirir ve vücudun farklı bölgelerindeki his kaybını kontrol eder. Ayrıca siyatik belirtilerini değerlendirirken bacaklardan birini yukarı kaldırmasını isteyebilir.
Fiziksel muayene sonuçları lomber fıtık şüphesi varsa görüntüleme testlerine başvurulur. En yaygın görüntüleme testleri şunlardır:
Röntgen: Röntgen; kemik yapısını değerlendirmeye yardımcı olur ancak lomber fıtığın tanısında sınırlıdır çünkü yumuşak dokularını göstermez.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): MRG; yumuşak dokuları ayrıntılı bir şekilde görüntülemeye olanak tanır ve lomber fıtığın tanısında en etkili yöntemdir. Sinir köklerine baskı olup olmadığını değerlendirmeye yardımcı olur.
Bilgisayarlı tomografi (BT): BT taraması; kemik yapısını ve bazı yumuşak doku ayrıntılarını görüntülemeye yardımcı olabilir ancak MRG kadar ayrıntılı bilgi vermez.
Lomber Fıtık (Bel Fıtığı) Nasıl Tedavi Edilir?
Lomber fıtığın tedavisi genellikle semptomların şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Tedavi yöntemleri şunları içerir:
İstirahat: Ağrının şiddetine bağlı olarak istirahat önerilebilir ancak uzun süreli istirahat önerilmez çünkü bu kasların zayıflamasına neden olabilir.
Fizik tedavi: Fizik tedavi programı; germe ve güçlendirme egzersizlerini içerebilir. Fizik tedavi uzmanı; hastaya özel bir egzersiz programı hazırlar ve iyileşmesine yardımcı olacak teknikleri öğretir.
İlaç tedavisi: Ağrı kesiciler, antiinflamatuar ilaçlar veya kas gevşeticiler reçete edilebilir. Ayrıca şiddetli ağrılar için epidural steroid enjeksiyonları da önerilebilir.
Cerrahi müdahale: Eğer konservatif tedavilere rağmen ağrı devam ediyorsa veya güçsüzlük artıyorsa cerrahi müdahale düşünülebilir. En yaygın cerrahi müdahale; belden bir diskin çıkarıldığı mikrodisektomidir.