Zerdeçal, son yıllarda sağlık yararları nedeniyle popüler hale gelen bir baharattır. Zerdeçalın en önemli bileşeni olan kurkumin, iltihaplanmayı azaltabilen ve ağrı kesici olarak etkili olabilen güçlü bir antioksidandır. Bu yazıda, zerdeçalın ağrı kesici özellikleri ve kullanım şekilleri ele alınacaktır.
Zerdeçal Nedir?
Zerdeçal, zencefilgiller familyasından, kökleri turuncu renkte ve toz haline getirildiğinde sarı renkli bir baharattır. Zerdeçalın bilimsel adı Curcuma longa’dır. Hint safranı olarak da bilinir. Zerdeçal, geleneksel Hint tıbbı Ayurveda’da binlerce yıldır kullanılmaktadır. Zerdeçalın kökü farklı şekillerde kullanılabilir. Toz formu mutfakta baharat olarak kullanılırken, zerdeçal takviyeleri de mevcuttur. Ayrıca, çay olarak demlenebilir veya kökü rendelenerek taze zerdeçal hazırlanabilir.
Zerdeçalın İçeriğinde Neler Var?
Zerdeçalın ana bileşeni kurkumin, zerdeçala turuncu rengini veren polifenolik bir bileşiktir. Kurkuminin yüzde 3 kadar azı zerdeçalın toz halinde kullanılmasından kaynaklıdır. Zerdeçal tozunun içeriğinde şu besin değerleri bulunur:
Kalsiyum: 183 mg
Demir: 5,35 mg
Magnezyum: 193 mg
Mangan: 7,83 mg
Fosfor: 268 mg
Potasyum: 2,7 g
Çinko: 4,35 mg
Sodyum: 38 mg
B6 Vitamini: 1,8 mg
C Vitamini: 24 mg
E Vitamini: 1,35 mg
K Vitamini: 13,4 mg
Lif: 22 g
Yağ: 9 g
Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?
Zerdeçalın sağlık yararları son yıllarda yapılan araştırmalarla daha iyi anlaşılmaya başlanmıştır. Kurkuminin vücutta düşük biyoyararlanımı vardır. Yani vücut kurkuminin çoğunu emmez. Ancak zerdeçaldaki kurkuminin emilimini artırmanın yolları vardır. Zerdeçalı karabiberle tüketmek kurkuminin biyoyararlanımını artırır. Karabiberdki piperin adlı madde kurkuminin emilimini %2000 oranında artırır. Zerdeçalı yağ ile tüketmek de kurkuminin emilimini artırır. Bu nedenle zerdeçalı tariflere yağ eklemek de fayda sağlar.
Antioksidan Özellikler
Zerdeçalın ana bileşeni olan kurkumin, güçlü antioksidan özelliklere sahiptir. Antioksidanlar serbest radikallerle savaşarak vücudu oksidatif stresten korur. Oksidatif stres ise hücrelere zarar veren serbest radikaller ile vücudun antioksidan savunmasının dengesizliği durumudur. Oksidatif stres; kanser, diyabet ve kalp hastalıkları gibi kronik hastalıklarla ilişkilidir.
Ağrı Kesici Özellikler
Zerdeçalın iltihaplanmayı azaltıcı ve ağrı kesici etkileri vardır. Araştırmalar kurkuminin artrit, kas ağrıları ve kronik ağrılar dahil çeşitli ağrı türlerini hafifletebileceğini göstermektedir.
Eklem Sağlığına Faydaları
Zerdeçal eklem sağlığını destekleyebilir. Kurkuminin eklem iltihabını azaltabileceği ve eklem ağrısını hafifletebileceği gösterilmiştir.
Kalp Sağlığına Faydaları
Zerdeçal kalp sağlığını destekleyebilir. Kurkuminin kalp hastalığı risk faktörlerini azaltabileceği ve kalp damarlarını koruyabileceği gösterilmiştir.
Beyin Fonksiyonlarına Faydaları
Kurcumin beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir. Araştırmalar kurkuminin depresyon semptomlarını azaltabileceğini ve hafızayı iyileştirebileceğini göstermektedir.
Sindirim Sağlığına Faydaları
Zerdeçal sindirim sağlığını destekleyebilir. Kurkuminin mide ülserlerini önleyebileceği ve sindirim enzimlerini artırabileceği gösterilmiştir.
Cilt Sağlığına Faydaları
Zerdeçal cilt sağlığını destekleyebilir. Kurkuminin sivilce izlerini azaltabileceği ve ciltteki yara izlerini iyileştirebileceği gösterilmiştir.
Kanserle Mücadele Özellikleri
Zerdeçal kanserle mücadelede potansiyel bir role sahip olabilir. Araştırmalar kurkuminin tümör büyümesini azaltabileceğini ve bazı kanser türlerinin riskini azaltabileceğini göstermektedir.
Zerdeçal Nasıl Kullanılır?
Zerdeçalı tüketmenin birçok yolu vardır. Toz formunu yemeklere baharat olarak ekleyebilirsiniz. Ayrıca zerdeçal çayı yapabilir veya zerdeçal latte hazırlayabilirsiniz. Zerdeçal takviyeleri de mevcuttur ancak bunları kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Zerdeçal Çayı Tarifi
Ağrı kesici etkilerinden faydalanmak için zerdeçalı çay olarak da tüketebilirsiniz. Klasik çayınıza zerdeçal ekleyerek lezzetini değiştirebilir ve sağlık yararlarından faydalanabilirsiniz. İşte zerdeçal çayı tarifi:
Malzemeler:
-
1 su bardağı su
-
Yarım çay kaşığı zerdeçal tozu veya taze zerdeçal rendesi
-
İsteğe bağlı olarak bal veya limon (tatlandırmak için)
Yapılışı:
-
Suyu kaynatın ve ocaktan alın.
-
Suya zerdeçalı ekleyip karıştırın.
-
Çayı 5-10 dakika demlemeye bırakın.
-
İsteğe bağlı olarak bal veya limon ekleyip tatlandırın.
Not:
-
Zerdeçallı çay içmeyi planlıyorsanız günde toplamda bir yemek kaşığı kadar zerdeçalı aşmamaya dikkat edin.
-
Hamileyseniz veya herhangi bir sağlık sorununuz varsa çayı tüketmeden önce doktorunuza danışın.
Zerdeçal Latte Tarifi (Altın Süt)
Ağrı kesici etkilerinden faydalanmak için zerdeçalı latte olarak da tüketebilirsiniz. İşte zerdeçal latte tarifi:
Malzemeler:
-
Yarım çay kaşığı zerdeçal tozu
-
Yarım çay kaşığı tarçın tozu
-
Bir bardak süt (isteğe bağlı badem veya hindistan cevizi sütü)
-
Yarım yemek kaşığı bal veya agave şurubu (tatlandırmak için)
-
Birkaç damla vanilya özü (isteğe bağlı)
Yapılışı:
-
Küçük bir tencerede sütü hafifçe ısıtın.
-
Isınan süte zerdeçal, tarçın, bal ve vanilya özünü ekleyip karıştırın.
-
İsteğe bağlı olarak köpürtün ve bardakla dökün.
-
Üzerine tarçın serpip sıcak servis yapın.
Not:
-
Latteyi günde bir bardak kadar tüketmeye dikkat edin.
-
Hamileyseniz veya herhangi bir sağlık sorununuz varsa latteyi tüketmeden önce doktorunuza danışın.
Zerdeçalı Kimler Tüketmemeli?
Genellikle güvenli kabul edilen zerdeçalı bazı kişiler dikkatli kullanmalıdır:
-
Hamileler: Hamilelikte yüksek dozda zerdeçal tüketimi düşüğe neden olabilir.
-
Emziren Anneler: Emzirme döneminde aşırı zerdeçal tüketiminden kaçınılmalıdır.
-
Safra Kesesi Sorunu Olanlar: Safra kesesi sorunları olanlar zerdeçal kullanmamalıdır çünkü safra üretimini artırabilir.
-
Kan Sulandırıcı Kullananlar: Kan sulandırıcı kullananlar dikkatli olmalıdır çünkü zerdeçal kan pıhtılaşmasını engelleyebilir.
-
Diyabet İlacı Kullananlar: Diyabet hastalarının kullandığı ilaçlarla etkileşime girebilir.
-
Mide Yanması veya Reflü Olanlar: Mide yanması veya reflü şikayeti olanlar dikkatli olmalıdır çünkü mide asidini artırabilir.
Zerdeçalı Ne Kadar Tüketmeliyiz?
Zerdeçalı güvenli bir şekilde tüketmek için önerilen günlük miktarlara dikkat etmek önemlidir:
-
Kuru Zerdeçal: Günde toplamda bir yemek kaşığı kadar zerdeçalı aşmamaya dikkat edin.
-
Zerdeçal Çayı: Günde toplamda bir yemek kaşığı kadar zerdeçalı aşmamaya dikkat edin.
-
Zerdeçal Takviyesi: Takviyelerdeki kurkumin miktarı değişiklik gösterebilir ancak günde toplamda 400-600 mg kurkumin içeren takviyeleri güvenli kabul edilir.