Ağrı Kesiciler Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Ağrı kesici ilaçlar, ağrıyı hafifletmek veya ortadan kaldırmak için kullanılan reçeteli ve reçetesiz ilaçlardır. Genellikle baş ağrısı, kas ağrıları, artrit, sırt ağrısı, diş ağrısı ve adet krampları gibi hafif ila orta şiddetteki ağrıların tedavisinde kullanılırlar.

Ağrı kesicilerin farklı mekanizmaları vardır ve bazıları ateşi de düşürür. Bu ilaçlar, genellikle kısa süreli kullanım için güvenli kabul edilir, ancak uzun süreli kullanımları yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, özellikle kronik ağrınız varsa, bir sağlık uzmanıyla konuşarak en iyi tedavi planını belirlemeniz önemlidir.

Ağrı Kesici İlaç Nedir?

Ağrı kesici ilaçlar, vücuttaki ağrı reseptörlerine etki ederek ağrıyı hafifleten veya ortadan kaldıran ilaçlardır. Bu ilaçlar genellikle baş ağrısı, kas ağrısı, artrit, sırt ağrısı, diş ağrısı ve adet krampları gibi hafif ve orta şiddetteki ağrıların tedavisinde kullanılır. Ağrı kesiciler, ateşi düşürme etkisine sahip olabilirler ve bu nedenle enfeksiyon veya hastalık durumlarında da kullanılabilirler.

Ağrı Kesiciler Nasıl Çalışır?

Ağrı kesiciler, vücuttaki kimyasal sinyalleri etkileyerek veya değiştirilerek çalışır. Örneğin, bazı ağrı kesiciler beyinde ve omurilikteki sinyal yollarını etkileyerek ağrı algısını azaltırken, diğerleri vücudun belirli bölgelerindeki iltihabı azaltarak ağrıyı hafifletebilir. Ağrı kesiciler ayrıca ateşi düşürme etkisine sahip olabilirler.

Ağrı Kesici Çeşitleri Nelerdir?

Ağrı kesici ilaçlar, genellikle iki ana kategoriye ayrılır: reçetesiz satılanlar (OTC) ve reçeteli ilaçlar. OTC ilaçları genellikle daha düşük dozlarda bulunur ve eczanelerde veya marketlerde kolayca temin edilebilir. Reçeteli ilaçlar ise genellikle daha yüksek dozlarda etkiye sahiptir ve bir sağlık uzmanının önerisi olmadan kullanılmamalıdır.

Reçetesiz Ağrı Kesiciler

Reçetesiz ağrı kesici ilaçlar, hafif ila orta şiddetteki ağrılar için yaygın olarak kullanılır. Bu ilaçlar genellikle eczanelerde veya marketlerde kolayca bulunabilir ve reçete gerektirmez. Ancak bu ilaçların aşırı kullanımı bazı yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle, özellikle uzun süreli kullanım söz konusuysa, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

1. Asetaminofen (Parasetomol)

Asetaminofen veya parasetomol olarak bilinen bu ilaç, ateşi düşürme ve hafif ile orta şiddetteki ağrıları hafifletme yeteneği ile bilinir. Baş ağrısı, diş ağrısı, adet krampları ve soğuk algınlığı semptomları gibi durumlarda yaygın olarak kullanılır. Asetaminofen genellikle iyi tolere edilir ve çoğu insan için güvenlidir; ancak aşırı dozda alındığında karaciğer hasarına neden olabilir.

2. İbuprofen (Advil, Motrin)

İbuprofen, nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) grubuna girer ve ateşi düşürme ile iltihabı azaltma yeteneği ile bilinir. Kas ağrıları, baş ağrıları, diş ağrıları ve adet krampları gibi durumlarda yaygın olarak kullanılır. İbuprofen genellikle iyi tolere edilir; ancak mide tahrişi, ülser veya böbrek sorunları gibi yan etkilere neden olabilir.

3. Naproksen (Aleve)

Naproksen de bir NSAID’dir ve iltihabı azaltma yeteneği ile bilinir. Kas ağrıları, baş ağrıları ve artrit semptomları gibi durumlarda kullanılır. Naproksen ibuprofene benzer yan etkilere sahip olabilir; ancak daha uzun süre etkili olduğu için daha az sık aralıklarla alınabilir.

4. Aspirin

Aspirin, NSAID’ler ailesinin bir üyesidir ve iltihabı azaltma yeteneği ile bilinir. Kas ağrıları, baş ağrıları ve artrit semptomları gibi durumlarda aspirin kullanılabilir. Aspirin ayrıca kalp krizi ve inme riskini azaltmak için düşük dozlarda kullanılabilir. Ancak mide kanaması veya ülser riski nedeniyle çocuklara ve gençlere grip veya su çiçeği geçirdikleri sırada verilmemesi önemlidir.

5. Diklofenak (Voltaren)

Diklofenak bir NSAID olup ağızdan tabletler veya jel formlarında bulunur. Eklem iltihabını azaltmak için topikal formu kullanılırken ağızdan tablet formu artrit semptomları gibi durumlarda kullanılır. Diklofenak mide tahrişi, böbrek sorunları veya karaciğer hasarı gibi yan etkilere sahip olabilir.

Reçeteli Ağrı Kesiciler

Reçeteli ağrı kesici ilaçlar genellikle daha şiddetli ağrılar için kullanılır ve genellikle bir sağlık uzmanının gözetimi altında alınmalıdır. Reçeteli ağrı kesicilerin bazıları bağımlılık yapıcı özelliklere sahip olabilir; bu nedenle bunların kullanımı dikkatli bir şekilde izlenmelidir.

1. Opioidler (Oksikodon, Hidrokodon, Morfin)

Opioidler, vücuttaki opioid reseptörlerine bağlanarak çalışan güçlü ağrı kesici ilaçlardır. Ameliyat sonrası şiddetli ağrı veya kanserle ilişkili ağrı gibi durumlarda kullanılırlar. Opioidlerin bağımlılık yapıcı özelliği vardır; bu nedenle bunların kullanımı dikkatli bir şekilde izlenmelidir. Opioidler ayrıca mide bulantısı, kabızlık ve uyuşukluk gibi yan etkilere de sahip olabilir.

2. Kortikosteroidler (Prednizon)

Kortikosteroidler, vücuttaki iltihabı azaltan steroid hormonlarıdır. Artrit veya diğer iltihaplı durumlarla ilişkili şiddetli ağrı için kullanılırlar. Kortikosteroidlerin yan etkileri arasında kilo artışı, kan şekeri seviyelerinde artış ve bağışıklık sisteminde zayıflama yer alır.

3. Tramadol (Ultram)

Tramadol, orta şiddetteki şiddetli ağrılar için kullanılan bir opioid benzeri ağrı kesicidir. Ameliyat sonrası veya yaralanmaya bağlı olarak oluşan orta şiddetteki şiddetli ağrılar için reçete edilir. Tramadolün yan etkileri arasında uyuşukluk, baş dönmesi ve mide bulantısı yer alır; ayrıca bağımlılık riski de vardır.

4. Lyrica (Pregabalin)

Lyrica (pregabalin), sinir hasarına bağlı olan nöropatik ağrı için kullanılan bir antikonvülsandır. Diyabetik nöropati veya fibromiyalji gibi durumlarda reçete edilir. Lyrica’nın yan etkileri arasında uyuşukluk, baş dönmesi ve kilo artışı yer alır.

5. Topikal Ağrı Kesiciler

Topikal ağrı kesiciler, doğrudan cilde uygulanan jeller veya kremler şeklindedir. Genellikle kas yaralanmaları veya artrit kaynaklı eklem ağrıları için kullanılırlar. Topikal ağrı kesicilerin avantajı sistemik yan etkilerin daha az olmasıdır; ancak ciltte tahrişe neden olma ihtimalleri vardır.

Ağrı Kesicilerin Yan Etkileri Neler Olabilir?

Ağrı kesici ilaçların yan etkileri, kullanılan ilacın türüne ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Reçetesiz satılan NSAID’ler mide bulantısı veya hazımsızlık gibi hafif yan etkilere neden olabilirken, daha ciddi yan etkiler de görülebilir.

1. Asetaminofen Yan Etkileri:

Karaciğer hasarı (aşırı dozda alındığında)
Nadir durumlarda alerjik reaksiyonlar (döküntü, kaşıntı)
Mide bulantısı veya kusma (nadiren görülür)
Böbrek hasarı (uzun süreli kullanımda risk)
Kan sayımı anormallikleri
Nadir görülen anemi türleri
Nadir vakalarda astım ataklarının tetiklenmesi
Kan damarlarında daralmaya neden olabilen histamin adlı kimyasalın salınımı
Asetaminofenin metabolizması sonucunda oluşan toksik bileşiklerin böbreklerden atılması sonucu böbrek hasarı görülmektedir.
Asetaminofen alan bireylerde böbrek yetmezliği görülme sıklığı %28’dir.
Bunun yanında %37’sinde ise kronik böbrek hastalığı saptanmıştır.
Ayrıca asetamino fenin ödem oluşumunu artırdığı düşünülmektedir.
Toplumda yaygın olarak kullanılan bu ilacın bilinçsizce kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar; önerilen dozların aşılmaması ve diğer reçeteli ya da reçetesiz kullandığınız ilaçlarda da asetaminofen bulunabileceğidir.
Asetaminofen kullanan bireylerde karaciğer hasarının en önemli belirtisi olan sarılığın oluşumu çok nadirdir.
Bunun yanında karaciğer hasarının erken belirtileri ise yorgunluk hissi, iştahsızlık ve mide bulantısıdır.
Eğer bu belirtileri görüyorsanız hekiminize başvurmalısınız.
Sonuç olarak asetaminofen önerilen dozlarda güvenle kullanılan bir ilaçtır; ancak fazla miktarda alındığında karaciğer hasarına neden olabilmektedir.

2. İbuprofen Yan Etkileri:

Mide tahrişi veya ülser riski
Kanama (mide iç kanaması dahil)
Böbrek problemleri
Kalp krizi veya inme riski (uzun süreli kullanımda)
Karaciğer sorunları
Yüksek tansiyon
Ödem (vücutta sıvı birikmesi)
Astım belirtilerinin kötüleşmesi
Duyusal bozukluklar (örneğin görme)
Böbrek fonksiyon testlerinde değişiklikler
Karaciğer enzimlerinde yükselme
Anemi
Kan hücrelerinde azalma
Cilt döküntüleri ve kaşıntı
İbuprofenin yan etkileri arasında ödem oluşumu da bulunmaktadır.
Özellikle uzun süreli kullanımda ödemin yanı sıra kronik kalp yetmezliği olan bireylerde kalp yetmezliğinin kötüleşmesine de sebep olabilir.
Uzun süreli kullanımda hipertansiyona neden olabileceğinden yüksek tansiyon hastalarının dikkatli kullanması gerekir.
Ayrıca hamilelik döneminde özellikle üçüncü trimesterde kullanılması önerilmemektedir.

3. Naproksen Yan Etkileri:

Mide rahatsızlıkları (gastrit)
Ülser oluşumu
Mide iç kanaması
Karaciğer sorunları
Böbrek fonksiyonlarında bozulma
Yüksek tansiyon
Duyusal bozukluklar (örneğin görme)
Nefes darlığı
Döküntüler
Kaşıntı
Ödem
Alerjik reaksiyonlar
Yüksek tansiyon hastalarında kontrolsüz şekilde yükselmesine sebep olmaktadır.
Ayrıca naproksen kullanan bireylerin böbrek fonksiyonlarının kötüleştiği gözlemlenmiştir; bu sebeple uzun süreli kullanımda böbrek fonksiyon testlerinin yapılması önerilmektedir.

4. Aspirin Yan Etkileri:

Mide tahrişi veya ülser riski
Mide iç kanama
Karaciğer sorunları
Böbrek problemleri
Damar sertleşmesi (koroner arter hastalığı)
Astım ataklarının tetiklenmesi
Kanama eğiliminin artması
Kan pıhtılaşmasını engelleyen trombosit sayısında düşüşe neden olabilmektedir.
Kan pıhtılaşmasını engelleyen trombosit sayısındaki düşüş nabızda hızlanmaya neden olur; bu da özellikle yaşlı hastalarda kalp krizi riskini artırmaktadır.

5. Diklofenak Yan Etkileri:

Mide tahrişi veya ülser riski
Kanama (mide iç kanaması dahil)
Karaciğer sorunları (enfeksiyon)
Böbrek problemleri
Yüksek tansiyon
Kalp krizi veya inme riski (uzun süreli kullanımda)

Ağrı Kesici İlaç Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Ağrı kesici ilaçları kullanırken bazı önlemler almak önemlidir; çünkü bu ilaçların yanlış kullanımı sağlık sorunlarına yol açabilir. İşte dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

Dozaj Talimatlarına Uyun:

Ağrı kesici ilaçları her zaman dozaj talimatlarına uygun şekilde alın; aşırı doz almaktan kaçının.

Önceden Var Olan Durumlar:

Karaciğer sirozu veya hepatit gibi önceden var olan karaciğer sorunlarınız varsa asetaminofen kullanmaktan kaçının; çünkü bu durum karaciğere daha fazla zarar verebilir.

Diğer İlaçlarla Etkileşim:

nsaid türü non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar olan aspirin ve ibuprofen gibi ilaçları aynı anda kullanmayın; bu durum mide kanaması riskini artırabilir.

nsaidleryüksek tansiyon veya kalp yetmezliği olan kişilerde dikkatli kullanılması önerilmektedir; çünkü bu ilaçlar vücuttaki sıvı dengesini bozabilir.

nsaidlerin diyabet hastalarında dikkatli kullanılması önerilmektedir; çünkü bu ilaçların uzun süreli kullanımında böbrek fonksiyonlarının bozulduğu gözlemlenmiştir.

nsaidlerin hamilelikte özellikle üçüncü trimesterde kullanılmaması önerilmektedir; çünkü bebeğe zarar verebilirler.

vücuttan hızla atılan paracetamolün yüksek dozda alınması böbreklerde hasara yol açabilmektedir; bu yüzden böbrek hastalığı olan bireylerin paracetamolü doktor tavsiyesiyle alması önerilmektedir.

ağrı kesici içerikli ilaçlardan herhangi birini almadan önce mutlaka doktorunuza danışın; çünkü bazı durumlarda bu ilaçların kullanımı sakıncalı olabilir.

pasif içici olan hamile kadınlarda aspirin alan kişilerde rastlanılan Reye sendromunun görülme sıklığı artmaktadır; bu nedenle çocuklara aspirin verilmemesi önerilmektedir.