Baş ağrısı; baş, boyun ve omuz kaslarının bulunduğu bölgelerde gerilim, beyindeki damarların genişlemesi ve beyin zarlarını saran sinirlerin uyarılması ile oluşan ağrıdır. Baş ağrıları genel olarak migrain, gerilim ve sinüs baş ağrısı şeklinde sınıflandırılır.
Baş ağrıları; stres, uyku eksikliği, aşırı kafein tüketimi, sinüzit, yüksek tansiyon, beyin tümörü ve migren gibi farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Baş ağrıları genel olarak ağrı kesiciler ile tedavi edilse de migren veya tansiyon baş ağrısı gibi özel baş ağrısı türlerinde farklı tedaviler uygulanabilir.
Baş ağrısı şikayeti ile doktora gelen hastalarda öncelikle ağrının karakteri, yayılımı ve süre gibi özeliklerinin iyi değerlendirilmesi gerekir. Değerlendirme sonrası elde edilen bulgulara göre tedavi yöntası belirlenir.
Baş ağrısının beyinde tümör olduğu anlamına gelmediğini vurgulayan Nöroloji Uzmanı Dr. Şeref Koyuncu; “Baş ağrıları genellikle migrain, stres, sinüzit gibi nedenlere bağlı oluşur ancak yüksek tansiyon baş ağrısı da sık görülen baş ağrısı tiplerindendir.” dedi.
Baş Ağrısının Nedenleri
Baş ağrısının en sık rastlanan nedenleri arasında migrain, gerilim tipi baş ağrıları, sinüzit, yüksek tansiyon ve stres yer alır. Beyin tümörü, menenjit ve aneurizma de baş ağrısına neden olan diğer hastalıklardır.
Baş ağrısına neden olabilecek yaygın durumlar şöyle sıralanabilir:
- Stres
- Aşırı veya yetersiz uyku
- Aşırı kafein tüketimi
- Sinüzit
- Yüksek tansiyon
- Migren
- Beyin tümörü
- Aneurizma
- Bakteriyel veya viral enfeksiyonlar (menenjit gibi)
- Göz yorgunluğu
- Sıcak çarpması
- Boyun fıtığı
Migren
Migren; kişiyi gündelik yaşamından uzaklaştıracak kadar şiddetli olabilen, genellikle tek taraflı (sağ veya sol) ve zonklayıcı tarzda gelişen baş ağrısıdır. Migren atağı sırasında bulantı, kusma ve ışığa hassasiyet gibi semptomlar da görülebilir.
Migrende ataklar saatler hatta günler sürebilir. Kişileri uzun süre işlerinden ve aile yaşamlarından koparacak şiddette olabilen migrende genetik geçiş de söz konusudur.
Gerilim Tipi Baş Ağrısı
Gerilim tipi baş ağrısı; stres, kaygı, korku ve üzüntü gibi zihinsel ve duygusal faktörlerin yanı sıra aşırı çalışma, saatlerce bilgisayar kullanımı ve yanlış oturuş şeklinde oluşan kas gerginliğine bağlı ortaya çıkar.
Başın arka tarafında ve şakaklarda baskı tarzında bir ağrıya neden olan gerilim tipi baş ağrısı atağı günler hatta aylarca sürebilir. Gerilim tipi baş ağrısı migrene göre daha hafif şiddette olup taşınabilir özellikteki ağrılardır.
Tansiyona Bağlı Baş Ağrısı
Yüksek tansiyon (hipertansiyon) beyin damarlarının gerilmesine ve buna bağlı olarak baş ağrısı oluşmasına neden olur. Tansiyona bağlı baş ağrıları genellikle sabah uyandığında ortaya çıkar ve keskin bir ağrı karakterindedir.
Ayrıca düşük tansiyon da baş dönmesi ve bayılma hissiyatına ek olarak baş ağrısı oluşumuna zemin hazırlar. Kan basıncındaki dalgalanmalar başın arka tarafında oluşan nabız vuruşlarına benzer hafif baş ağrılarına da neden olabilir.
Sinüzite Bağlı Baş Ağrısı
Sinüzit; burunda tıkanıklık, ödem, irinli-iltihaplı akıntı, ateş ve öksürük gibi belirtilerin yanı sıra önde ve yüzde basınç hissi ile bu bölgelere ilgili bölgelerde hassasiyet de oluşturur. Sinüzit başın arka tarafında yaşanan ağrıların nedenlerinden biri olarak kabul edilir.
Ayrıca sinüzite bağlı önde yaşanan basınç hissi ve yüzeysel hassasiyet baş ağrısına da yol açar. Sinüzit kaynaklı baş ağrıları genellikle gün içinde dalgalı seyir gösterir.
Beyin Tümörü
Beyin tümörleri özellikle yer kaplayan tümörlerde beyin dokusuna uygulanan baskıya bağlı olarak baş ağrısına neden olur. Tümörün büyümesiyle oluşan baskı sabahları daha belirgin olup beyin tümörü kaynaklı baş ağrısının migrenle karışmasına neden olabilir.
Beyin tümörü kaynaklı baş ağrısı sabahları uyandığında daha şiddetli olup gün içinde düzelme göstermez. Ayrıca bu tip baş ağrıları gelişen nörolojik semptomlara sahip olabilir.
Menenjite Bağlı Baş Ağrısı
Menenjit; beyin ve omuriliğin zarlarının iltihaplanması olup bu durum da yüksek ateş, bulantı, kusma, ışığa hassasiyet yanı sıra şiddetli baş ağrısına neden olur. Menenjit kaynaklı baş ağrısı geçmeyen ve giderek şiddetlenen tipte olup genel olarak gerilim tipi baş ağrısına benzerlik gösterir.
Anksiyete Kaynaklı Baş Ağrısı
Anksiyete bozukluğu olan kişilerde normalden fazla endişe ve korku duyguları ortaya çıkarak bedende gerginliğe neden olur. Anksiyetenin oluşturduğu gerginlik özellikle boyun ve omuz kaslarında öne eğilerek mesai saatleri boyunca devam eden çalışmalarda daha fazla hissedilir.
Anksiyete kaynaklı bu gerilim ise gün sonunda başın arka tarafında yaşanan baskılı bir ağrıya neden olur. Anksiyeteye bağlı oluşan baş ağrıları gerilim tipi baş ağrılarına benzerlik gösterir ve tedavi edilebilir özellikte olup atağın gelişimine karşı koruyucu olabilir.
Baş Ağrısının Belirtileri
Baş ağrısının en temel belirtisi şiddeti değişkenlik gösteren genel baş ağrısıdır. Baş ağrılarına eşlik edebilecek diğer belirtiler ise bulantı-kusma, ateş, titreme, halsizlik, iştahsızlık, uyku bozuklukları ve boyun sertliğidir.
Ağrı tekrarlandığında kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyecek düzeye ulaşabilen baş ağrılarının süresi dakikalar ila günler arasında değişkenlik göstermektedir.
- Ağrı şiddetinin artışıyla birlikte süreklilik gösteren bir seyir izleyebilir
- Kişiyi gün içersinde çeşitli aktivitelinden alıkoyacak kadar şiddetli olabilir
- Kafa hareketleri yapmakta zorluk oluşturacak derecede şiddetli olursa menenjit belirtisi sayılır
Baş Ağrısının Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Nöroloji Uzmanı Dr. Şeref Koyuncu; “Baş ağrısının tanısında öncelikli olarak detaylı bir hikaye alınır. Doktora gelen hastalarda öncelikle baş ağrısının karakteri, yayılımı, süre gibi özelliklerinin iyi değerlendirilmesi gerekir.” diyerek sözlerine ekledi.
Dr. Şeref Koyuncu; tanıda gerekli görüldüğü takdirde kan tahlili, görüntüleme yöntemleri (MR-CT) ve elektrofizyolojik çalışmalarından faydalanıldığını belirterek hangi tetkiklerin yapılacağına ise doktorun değerlendirmeleri sonrasında karar verildiğini aktardı.
Baş Ağrısının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Kafa travması geçirmiş ya da ani başlangıçlı yoğun baş ağrısı olan kişiler acil servise yönlendirilir. Tedavi kişiye özel planlanır. Ağrı kesicili normal analjezikler yanı sıra triptan grubu ilaçlar uygulanabilir. Triptan grubu ilaçlar migren tedavisinde kullanılan özel ilaçlardır.
Ağrı kesici kullanım sıklığı günde 2 defayı geçiyorsa ya da kişi hayatını düzenli şekilde sürdüremeyecek kadar şiddetli baş ağrısı yaşıyorsa hastanede tedavi gereklidir. Baş ağrılarına genellikle normal analjezik ilaçlar yeterlidir ancak hastanede tedavi gerektiren durumlarda intravenöz (damardan) ilaç tedavisi uygulanır.
Baş Ağrısından Nasıl Korunulur?
Stres yönetimi sağlanmalı, yeterince dinlenilmeli ve uyumaya dikkat edilmelidir. Özellikle bilgisayar kullanımı uzun süredir devam eden kişilerde boyun ve omuz kaslarının rahatlatılması önemlidir.
Kafein alımı sınırlandırılmalı sigara kullanımına son verilmelidir. Su tüketimi düzenlenmeli, kişide varsa alerjiler kontrol altında tutulmalıdır. Sinüzit geçirildiğinde burun tıkanıklığına dikkat edilmeli muayene olunmalıdır.