Baş parmak ağrısı, baş parmağı oluşturan kemik ve eklemleri etkileyen yaralanmalar ve hastalıklar sonucu görülebileceği gibi parmağın kullanımı sonucu oluşabilecek aşırı yüke bağlı gelişebilmektedir. Baş parmak ağrısına oturuş ve tutuş biçimi gibi ergonomik faktörler de dahil olabilmektedir. Baş parmak ağrısı genel olarak travmaya bağlı yaralanmalar, eklem iltihabı, tendon iltihabı, sinir sıkışması ve kireçlenme gibi durumlar sonucu ortaya çıkmaktadır. Şiddetli baş parmak ağrısı hareketleri kısıtlamakta ve günlük yaşam aktivitelerinin gerçekleştirilmesini zorlaştırmaktadır. Baş parmak ağrısının tedavisinde ağrının nedenine yönelik yaklaşımlar uygulanmaktadır.
Baş Parmak Ağrısı Nedir?
Baş parmak bölgesinde ya da baş parmağa hareket sağlayan yapıların bulunduğu bölgelerde hissedilen ağrı ya da rahatsızlık duyusuna baş parmak ağrısı denir. Baş parmak bölgesindeki ağrı huzursuzluk verici olabildiği gibi baş parmağın hareket ettirilmesiyle şiddet kazanabilmektedir.
Baş parmağın hareket etmesini sağlayan kas, tendon, bağ, sinir ve eklem kapsülünde bulunan yapılarda meydana gelen yaralanma, travma, inflamasyon (iltihaplanma) veya sıkışma sonucu baş parmak ağrısı oluşabilmektedir. Baş parmak ağrısına çeşitli hastalıklar ve yaralanmalar da neden olabilmektedir.
Baş parmak ağrısı; baş parmağın kullanıldığı tüm el ve kol aktivitelerinde zorluğa neden olurken baş parmak ağrısının en önemli sebeplerinden biri olan osteoartrit (kireçlenme) hastalığı baş parmak hareketlerinin zaman içerisinde kaybolmasına da yol açabilmektedir.
Baş Parmak Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Baş parmak ağrısının en temel belirtisi baş parmak bölgesinde hissedilen ağrı ve rahatsızlık duyusudur. Baş parmak ağrısı genellikle baş parmağın eklem yerinde ya da baş parmağa hareket sağlayan yapıların bulunduğu bölgelerde hissedilir. Baş parmak bölgesindeki ağrı yanı sıra şişlik, sertlik, hassasiyet ve ısı artışı gibi belirtiler de görülebilir.
Ağrı zaman zaman parmağın hareket ettirilmesiyle şiddetlenebilir. Bu durum baş parmakta yaralanma, iltihaplanma ya da burkulma olduğuna işaret edebilmektedir. Baş parmak ağrısıyla birlikte görülen ek semptomlar yaşamsal faaliyetlerde zorluk çekilmesine ve baş parmak ağrısının nedenini belirlemede yardımcı olabilmektedir.
Baş Parmak Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Baş parmak ağrısının en yaygın nedeni tekrarlayan hareketler sonucu oluşan aşırı kullanım sendromudur. Bu durum özellikle sporcularda ve müzisyenlerde sık görülmektedir.
Baş parmak ağrısının diğer yaygın nedenleri arasında osteoartrit (kireçlenme), gut hastalığı, burkulma, tendon iltihabı (tendinit), sinir sıkışması (karpal tunel sendromu) ve uyku pozisyonu gibi ergonomik faktörler yer almaktadır. Ayrıca romatoid artrit gibi eklem iltihaplanmasına yol açan otoimmün hastalıklar da baş parmak bölgesinde ağrı oluşturabilmektedir.
Kireçlenme
Tıpta osteoartrit olarak bilinen kireçlenme baş parmak ağrısının en sık karşılaşılan nedenleri arasındadır. İleri yaş grubunda sıklıkla rastlanan bu durum, eklemlerdeki kıkırdağın zamanla aşınması sonucu ortaya çıkar. Kıkırdağın aşınmasıyla eklemde hareket sırasında sürtünme meydana gelir ve bu da ağrıya yol açar. Baş parmakta yapılan hareketler sonucu oluşan bu ağrı zamanla daha şiddetli hale gelebilir. Kireçlenme sadece baş parmakta değil vücuttaki diğer eklemlerde de görülebilir.
Tendinit
Tendon iltihabı olarak bilinen tendinit, baş parmağı harekete geçiren tendonların iltihaplanmasıdır. Aşırı kullanım veya yaralanma sonucu meydana gelen tendinite bağlı olarak hafif ya da şiddetli baş parmak ağrısı görülebilir. Tendinitin yanı sıra baş parmaktaki tendonları saran örtülerin de tahriş olması baş parmak ağrısına sebep olabilir.
Gut
Türebik asidin kan dolaşımına karışarak baş parmaktaki eklemlerde birikmesi sonucu ortaya çıkan gut hastalığı baş parmak ağrısının sebeplerindendir. Gut hastalığı aşırı alkol ve şeker tüketimiyle meydana gelir. Gut hastalığının ilk belirtisi olan ve ışıng hücum tarzında gelişen şiddetli eklem ağrıları yaşandığında doktora başvurulmalıdır.
Bursit
Baş parmağa yakın bölgede bulunan bursa adı verilen sıvı dolu keseciklerin iltihaplanmasına bursite neden olur. Tekrar eden hareketler sonucu meydana gelen bursit hafif şişliklere ve eklem çevresinde ısı artışına neden olurken daha ileri evrelerinde sertleşmeye de yol açabilmektedir. Bursit sonucunda meydana gelen iltihaplanmadan dolayı baş parmakta hafif ya da şiddetli ağrı oluşabilir.
Karpal Tunel Sendromu
Baş parmaktaki sinirlerin karpal tünel adı verilen dar kanaldan geçerken sıkışması sonucu ortaya çıkan karpal tunel sendromu baş parmakta ağrı ve uyuşukluğa neden olabilir. Karpal tunel sendromu özellikle hamal gibi ağır yük taşıyanlerde, bisiklet sürücülerde ve müzisyenlerde görülür. Ayrıca gebelerde de sıklıkla rastlanılan bir durumdur.
Burkulma
Baş parmağın eklemlerinin zorlanarak hasar görmesi sonucu burkulma meydana gelir. Baş parmadaki burkulmaya bağlı olarak şişlik, morarma ve eklem hareketliliğinde azalma görülebilir. Baş parmak burkulması sonrasında gerçekleştirilen hareketler ağrılı olabilir.
Tutup Biçimi ve Pozisyonu
Elin pozisyonu, baş parmak ağrısı ile doğrudan ilişkilidir. Özellikle uzun süre aynı pozisyonda kalınarak yapılan tekrar eden hareketler baş parmakta ağrı oluşumuna zemin hazırlar. Ayrıca yazı yazarken kullanılan kalemin tutuluş biçimi de baş parmak bölgesinde yaşanan gerginliği etkileyerek baş parmak ağrısını tetikleyebilir.
Romatoid Artrit
Vücudun bağışıklık sisteminin eklemlere saldırdığı romatoid artrit sonucu eklemlerde iltihap oluşur. Parmakları da etkileyebilen romatoid artritin en önemli belirtilerinden biri de baş parmak bölgesinde meydana gelen şişlik, sertlik ve ağrıdır.
Baş Parmak Ağrısında Tanı Yöntemleri Nelerdir?
Baş parmak bölgesindeki ağrının tanısında öncelikle doktor hastanın tıbbi öyküsünü alır ve ardından fiziksel muayeneye geçer. Fiziksel muayene sırasında baş parmadaki hassasiyet, şişlik, ısı artışı gibi belirtiler değerlendirilerek baş parmak bölgesi hakkında bilgi toplanır.
Ağrının nedenine yönelik röntgen, MR ya da kan tahlili gibi tanı testlerine de ihtiyaç duyulabilmektedir. Röntgen incelemesinde eklem aralığında daralma ve kemik çıkıntıları tespit edilebilirken MR incelemesiyle de yumuşak dokular hakkında bilgi edinilir. Kan testleri sayesinde vücutta inflamasyon olup olmadığına bakılarak gut hastalığına dair bulgular araştırılmaktadır.
Baş Parmak Ağrısına Ne İyi Gelir?
Baş parmak bölgesindeki hafif ağrılar için evde uygulanabilecek basit yöntemler bulunmaktadır. Ancak sıklıkla tekrarlayan ve günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyen baş parmak ağrıları için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
Baş parmak bölgesindeki ağrı için soğuk kompres uygulaması yapılabilir. Soğuk kompres uygulaması sayesinde baş parmaktaki şişlik ve morarmanın azalmasına yardımcı olunurken soğuk kompres ayrıca baş parmaktaki iltihaplanmayı da azaltır. Ağrıyan bölgeye kompres torbasıyla soğuk uygulama yapılabileceği gibi soğuk suya sokup çıkarılan bir şişeyle de soğuk uygulaması gerçekleştirilebilir. Soğuk kompresin etkinliğini artırmak için belirli aralıklarla tekrar edilmesi gerekmektedir. Ayrıca soğuk kompresin ciltte hasara yol açmaması için doğrudan cilde uygulanmaması önemlidir.
Ayrıca baş parmağı dinlendirerek aşırı kullanıma bağlı meydana gelen baş parmak ağrısından kurtulmak mümkün olabilir. Başparmağın dinlendirilmesi için zorlayıcı aktivitelerden kaçınılmalıdır. Dinlendirme sürecinin etkinliği için uyku esnasında bir atel yardımıyla başparmağı sabitlemek de dinlendirme etkisini artırmaktadır. Başparmağa doku onarımı için gereken dinlenme fırsatını vererek önemli ölçüde rahatlama sağlayan atelleri eczanelerden temin etmek mümkündür.
Ağrıyan bölgeye sıcak kompres uygulamak da başparmağa kan akışını artırarak rahatlatıcı etki yapabilmektedir. Kompres torbasında ya da sıcak suya sokup çıkardıktan sonra havluya sararak kendi yaptığınız ısıtıcıyı kullanarak sıcak kompres uygulayabilirsiniz. Isı uygulaması yaparken doğrudan cilde temas edilmemesi önemlidir. Cilt üzerindeki ısı yanıklarına sebep olabileceği gibi ayrıca kompresin etkinliğini azaltabilir.
Baş Parmak Ağrısında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Ağrıyan bölgeye soğuk kompres uygulamak başparmağa dinlendirme ve sıcak kompres uygulaması gibi evde tedavi yöntemleri dışında başparmak bölgesindeki hafif ağrıların tedavisi için ek tedavilere gereksinim duyulmayabilir.
Daha şiddetli ve kronik hale gelen baş parmak ağrılarının tedavisinde ise fiziksel terapi önem kazanmaktadır. Fizik tedavi uzmanları tarafından uygulanan fiziksel tedavi yöntemleri sayesinde kasların güçlenmesi ve esnekliği artmaktadır. Başparmağı etkileyen yaralanmalarda önemli olan doku onarımına yardımcı olan fizik tedavi yöntemleriyle birlikte ilaç tedavisine de başlanabilir.
Ağrıyan bölgeye uygulanan enjeksiyonlar sayesinde de başparmadaki iltihaplanma azaltılabilir ve ağrı semptomları hafifletilebilir. Ayrıca hastalara oral olarak alabilecekleri nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar da reçete edilebilir. Bu ilaçlar vücutta oluşan inflamasyonu azaltarak ağrı semptomlarını da hafifletebilmektedir.
Başparmadaki şiddetli ve kronik ağrıların tedavisinde cerrahi yöntemlere de ihtiyaç duyulabilmektedir. Cerrahi yöntemler tendonları ya da eklem kapsülünü onarmayı ya da serbest bırakmayı içerebilmektedir.
Baş Parmak Ağrısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Baş Parmak Ağrısı Nasıl Bir Ağrıdır?
Baş parmak bölgesindeki hafif ya da şiddetli rahatsızlık duygusu ve başparmağı hareket ettirirken hissedilen özellikle zorlayıcı hareketlerden sonra artan ağrı yaşanmaktadır. Başparmakla birlikte bilekte de hafif bir sızlama hissedilebilir.
Baş Parmak Ağrısına Hangi Bölüm Bakar?
El sağlığı ve hastalıkları uzmanı (ortopedi) ya da fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanlarından randevu alınabilir.
Baş Parmak Ağrısına Ne İyi Gelir?
Başparmağa soğuk kompres uygulanması, sıcak kompres yapılması, başparmağın dinlendirilmesi ile birlikte tutuş ve pozisyonun düzeltilmesi aşırı kullanıma bağlı meydana gelen başparmak ağısından rahatlatıcı etki yapabilmektedir.
Baş Parmak Eklem Ağrıları Neden Olur?
Başparmağın kullanıldığı tüm el aktivitelerinde zorluğa neden olan travmatik yaralanmalar, aşırı kullanım, osteoartrit, tendon iltihabı (tendinit), sinir sıkışması (karpal tunel sendromu), bursit, romatoid artrit ve uyku pozisyonu gibi ergonomik faktörler başparmağın eklemlerinde meydana gelen ağrıların nedenleri arasında yer alır.