Bel ağrısı; hareket kabiliyetini kısıtlayan, gündelik yaşamı zorlaştıran ve kişinin sosyal hayatını etkileyen bir durumdur. Bel ağrısının altında yatan sebebe göre tedavi süreci değişir. Bel ağrısının geçmesi uzun zaman alabilir fakat altında yatan sebep doğru teşhis edildiği ve tedavi süreci doğru şekilde ilerlediği takdirde bel ağrısı geçebilir. Bel bölgesi vücudun en çok yük taşıyan ve bu nedenle en çok zorlanan bölgelerinden biridir. Doğru duruş bozukluğu, belin güçlü kaslarının zayıflaması, bel bağlarının gerilmesi, omurgayı oluşturan kemiklerde ve eklemlerde aşınma ve yıpranma gibi sebepler bel ağrısına neden olabilir.
Bel Ağrısı Nedir?
Bel ağrısı; bel bölgesinde oluşan ağrı ve sızı hissidir. Bel ağrısı genellikle bel fıtığı, sinir sıkışması, kas zayıflığı, beldeki bağların zorlanması, beldeki eklem ve omurların aşınması gibi sebeplerden kaynaklanır. Bel bölgesinde oluşan herhangi bir rahatsızlık sonucunda da bel ağrısı meydana gelebilir.
Bel ağrısı acılı ve sızılı bir şekilde hissedilebildiği gibi nadiren de olsa kimi zaman dayanılmaz bir ağrı şeklinde hissedilir. Bel ağrısının şiddeti kişiden kişiye göre değişiklik gösterse de genel olarak bel ağrısı hareket etme isteğini engelleyecek kadar şiddetli değildir. Ancak bel ağrısı çekenden ziyade çekmeyenin bildiği bir ağrı türüdür.
Bel ağrısı genel olarak yaşlı insanlarda görülür fakat son dönemlerde genç nüfusta da bel ağrısı şikayeti artmıştır. Bel ağrısının artmasında teknolojinin de etkisi büyüktür. Özellikle bilgisayar başında uzun süre vakit geçiren, masaüstü laptop kullanan veya oyun oynayan gençlerde de bel ağrısı şikayeti görülmeye başlanmıştır.
Bel Ağrısı Çeşitleri Nelerdir?
Bel ağrısının birden fazla çeşidi bulunur. Bel ağrısı çeşitleerinden hangisine sahip olunduğu kişinin hissettiği ağrının şeklinden anlaşılabilir. Bel ağrısı çeşitlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
- Akut bel ağrısı: Akut bel ağrısı ani gelişen ve 6 hafta kadar süren yoğun bel ağrısını ifade eder. Genellikle yaralanma ya da travmaya bağlı oluşan akut bel ağrısında fıtık, romatizma, kireçlenme gibi hastalıklar söz konusu değildir. Bu tip bel ağrıları dinlenme, ilaç kullanımı ve fizik tedavi ile kısa sürede iyileşir.
- Kronik bel ağrısı: Kronik bel ağrısı ise 3 aydan uzun süren bel ağrısını tanımlar. Kronik bel ağrısında kişinin gündelik yaşamı zorlaşır ve kronik bel ağrısının altında yatan sebebe göre kişide psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir.
- İrritabl bel bölgesi ağrıları: İrritabl bel bölgesi ağrıları mekanik bel ağrıları olarak da bilinir. İrritabl bel bölgesi ağrıları; yaralanma, travma ya da normal aktiviteler sırasında yaşanan aşırı kullanım sonucu ortaya çıkan bel bölgesi kasları, bağları ve eklemleri etkileyen durumları ifade eder. İrritabl bel bölgesi ağrılarına egzersiz yapmak, uzun süre oturmak ya da debelenmek gibi basit aktiviteler dahi neden olabilir.
- Radiküler bel ağrısı: Radiküler bel ağrısı, sinir kökünün tahriş olması sonucu ortaya çıkan ve bacaklara doğru yayılan bel ağrısı çeşididir. Bel fıtığı, dejeneratif disk hastalığı ve lumbosakral kompresyonun neden olduğu radiküler bel ağrısında siyatik, bacakta uyuşukluk hissi, karıncalanma gibi şikayetler de görülebilir.
- Referans bel ağrısı: Referans bel ağrıları; iç organlardaki hastalıkların sebep olduğu bel ağrılarını ifade eder. Karaciğer, böbrek, pankreas hastalıkları sonucunda meydana gelen referans bel ağrılarında organ hastalığının tedavi edilmesiyle referans bel ağrıları da geçer.
Bel Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Bel fıtığı, sinir sıkışması, kas zayıflığı, omurgayı oluşturan kemiklerde ve eklemlerde aşınma ve yıpranma, romatizmal hastalıklar, osteoporoz (kemik erimesi), skolyoz (omurganın yana eğrilmesi), omurga kırıkları, aşırı kilo, uzun süre oturmayı gerektiren iş ve aktiviteler, ağır kaldırma gibi fiziksel aktiviteler, stres ve depresyon gibi psikolojik etmenler de bel ağrısının nedenleri arasında sayılabilir.
Bel Ağrısının Yaygın Görülen Nedenleri
Dünya genelinde en yaygın görülen sağlık sorunlarından biri olan bel ağrısının birçok farklı nedeni olabilir. Ancak aşağıda sıralanan nedenler bel ağrısının büyük bir kısmını oluşturur.
- Bel fıtığı
- Mekanizmalara bağlı oluşan yaralanmalar
- Aşırı kilo
- Osteoporoz (Kemik erimesi)
- Stres
- Scoliosis (Omurganın yana eğrilmesi)
- Böbrek taşları
- Gribal enfeksiyonlar
- Fibromyalji sendromu
- Lumbago (bel tutulması)
- Zatürre
Daha Az Görülen Bel Ağrısı Nedenleri
Aşağıda yer alan nedenler kronik bel ağrılarına sebep olabilen daha az görülen nedenlerdir;
- Kemik iliği iltihabı (osteomyelitis)
- Kemik zarı iltihabı (periositis)
- Kemik erimesi (osteoporoz)
- Omurga eğrilikleri
- Kireçlenme
- Tumorler
- Ağır olmayan doğum sonrası karnın tutulması
Bel Ağrısında Hangi Belirtiler Görülür?
Bel fıtığı, sinir sıkışması, kas zayıflığı, omurgayı oluşturan kemiklerde ve eklemlerde aşınma ve yıpranma sonucu oluşan belirtiler şunlardır; hareket etme isteğini azaltan sızılı bir bel bölgesi hissiyatı, bacaklarda güçsüzlük hissi, bacaklarda uyuşukluk hissi ve karıncalanma hissi oluşması, sırt bölgesinde de aynı şekilde sızıntı hissedilmesi ve sırt bölgesinde oluşan herhangi bir rahatsızlık sonucunda da bel bölgesinde oluşan gerginlik. Ayrıca belli pozisyonlarda yatarak dinlenme isteği ve belli pozisyonları koruyamama gibi belirtiler de oluşabilir.
Bel Ağrısı Tanısı Nasıl Konulur?
Bel ağrısı tanısı için öncelikle hekime başvuran hastanın tıbbi öyküsü dinlenir. Ardından fiziksel muayene yapılır. Bel ağrısının nedenine bağlı olarak çeşitli görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Gerek görüldüğü takdirde hastadan kan örneği alınarak laboratuvar testlerine başvurulabilir.
Bel Ağrısı Nasıl Geçer?
Bel fıtığı, sinir sıkışması, kas zayıflığı, omurgayı oluşturan kemiklerde ve eklemlerde aşınma ve yıpranma tedavi edilmediği takdirde geçmeyebilir. Bu nedenle öncelikle bel fıtığı, sinir sıkışması, kas zayıflığı, omurgayı oluşturan kemiklerde ve eklemlerde aşınma ve yıpranma gibi durumların tedavi edilmesi gerekir. Bel fıtığı tedavisinde çoğu zaman cerrahi yöntemlere başvurulmaz. Cerrahi yöntemlere başvurulan durumlar ise nadirdir. Cerrahi yöntemlere başvurulmayan durumlarda ise fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecine gidilir.
Bel Fıtığı Tedavisi
- Ağrı kontrolü için ilaç kullanımı
- Fizik tedaviye başvurularak özel yöntemler uygulanabilir
- Ağrıyan bölgeye soğuk kompres uygulamak
- Ağrıyan bölgeye sıcak kompres uygulamak
- Ağır aktivitelerden kaçınılması
- Düz taban ya da ayağa uygun olmayan ayakkabılardan kaçınılması
- Ağır kaldırmaktan kaçınılması
Sırt Ağrıları için Yapılması Gerekenler
- Sırt kaslarını güçlendirmek için egzersiz yapmak
- Ağır işlerden kaçınılması
- Zorlamaya neden olan aktivitelerden kaçınılması
- Duruş bozukluğundan kaçınılması
Böbrek Taşı Tedavisi
- Böbrek taşının boyutuna bağlı olarak taşın düştüğü takdirde herhangi bir işleme gerek olmayabilir
- Ağrı kontrolü için ilaç kullanımı gerekebilir
- Böbrek taşının düşmesi için bol su içmek gerekir
- Ayrıca bazı doğal içecekler de böbrek taşının düşmesine yardımcı olabilir; limonata gibi…
- Böbrek taşı ilaçlarla kırılarak tedavi edilebilir
- Cerrahi yöntemlere başvurularak böbrek taşı çıkarılabilir
Bel Ağrısından Korunmak İçin Alınabilecek Önlemler Nelerdir?
- Duruş bozukluğundan kaçınılmalı ve özellikle otururken dik oturmaya özen gösterilmeli
- Sırt kaslarını güçlendirmek için egzersiz yapılmalı
- Ağır kaldırmaktan kaçınılmalı ya da kaldırılacaksa dizlerin bükülerek ağırlık kaldırılmasına özen gösterilmeli
- Ayağa uygun olmayan ayakkabılardan ya da düz tabandan kaçınılmalı
- Zorlamaya neden olan aktivitelerden kaçınılmalı
- Kiloya dikkat edilmeli ve sağlıklı bir yaşam sürülmeli
Bel Ağrısına Hangi Bölüm Bakar?
Bel fıtığı şüphesi olan veya mevcut bir bel fıtığı nedeniyle rahatsızlığı olan hastalar; genellikle öncelikle Ortopedi ve Travmatoloji bölümüne başvururlar. Ayrıca Bel fıtığı belirtileri gösteren hastalar; Neuroloji (Nöroloji), Algoloji (Ağrı Klinikleri) veya Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon bölümlerine de başvurarak ilgili tıbbi destek alabilirler.