Bel ağrısı genel olarak bel bölgesinde ortaya çıkan ve kişinin hareketlerini kısıtlayacak seviyede görülebilen bir ağrı tipidir. Bel ağrısının İngilizcesi ise “low back pain” olarak tanımlanır.
Bel ağrısının yaşanma sıklığı oldukça fazladır. Nüfusun yaklaşık olarak %80’lik kısmı hayatları boyunca en az bir kez bel ağrısı yaşadıklarını ifade eder.
Bel ağrısının yaşanma sıklığı çocukluk döneminde düşük seviyelerde görülür ancak ergenlik döneminden sonra yaş grubu ne olursa olsun her bireyi etkileyebilen bir rahatsızlık tipi olur.
Bel ağrısı genellikle birkaç hafta içerisinde geçecek şekilde seyir alır. Ancak bazı vakalarda bel ağrısının daha kronik hale gelmesi ve uzun süre boyunca devam etmesi de söz konusu olabilir.
Bel ağrısına iyi gelen yöntemlerin bilinmesi sayesinde bel ağrısının daha hızlı bir şekilde geçmesi ve rahatlama sağlanması mümkün olabilir.
Bel Ağrısı Nedir?
Bel ağrısı, kişinin bel bölgesinde genel olarak hareket kabiliyetini kısıtlayacak şekilde ortaya çıkan ve görülebilen ağırlıkta bir ağrı tipidir.
Bel bölgesi sinirler, omurga, disk, kas, tendon ve bağlar gibi birçok farklı yapıdan oluşur. Bel bölgesinde herhangi bir yapıdan kaynaklanan sorun sonucunda bel ağrısı yaşanması söz konusu olur.
Bel ağrısı gün içerisinde yoğun olarak çalışmak zorunda olan bireylerde, özellikle de oturarak çalışan kişilerde daha fazla görülür. Bunun yanı sıra bel ağrısı aşırı kilolu bireylerde ve daha önce bel bölgesinde yaralanma ya da bel fıtığı gibi bir rahatsızlık yaşamış olan kişilerde de sıklıkla yaşanır.
Bel Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Bel ağrısının nedenleri genel olarak kasların aşırı gerilmesi, zorlanması ve yaralanması gibi durumlarla sınırlı kalmaz. Bel bölgesindeki kemiklerin, sinirlerinin, omurgasının ve diğer yapıların yanı sıra yumuşak dokularında zarar görmesi sonucunda bel ağrısı yaşanması söz konusu olur.
Bel ağrısının nedenleri arasında yer alan durumlara ilişkin detaylı bilgiler şöyledir:
- Bel fıtığı: Bel fıtığı, aşırı yüklenmeler, zorlanmalar ve uzun süreli oturuş pozisyonu gibi nedenlerle disklerin yerinden kayması sonucu meydana gelir. Bel fıtığı sonucu sinirlere baskı yapılması sonucunda şiddetli bel ağrısı yaşanması söz konusu olur.
- Sciatica: Sciatica, vücudun en uzun siniri olan siyatik sinirinin sıkışması sonucu ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Siyatik sinirinin sıkışması sonucunda bel ağrısı yanı sıra bacaklarda, ayaklarda ve kalçada ağrı yaşanması da söz konusudur.
- Kasların aşırı kullanımı: Bel bölgesindeki kasların aşırı kullanılması sonucunda kaslarda yırtılma gibi durumlarla karşılaşılması söz konusudur. Bu tip yırtılmalar sonucunda bel ağrısı yaşanır.
- Zorlanma: Bel bölgesindeki kasların zorlanması bel ağrısını tetikleyen önemli nedenler arasında yer alır. Özellikle ağır kaldırma gibi bel bölgesini zorlayan aktiviteler zorlanmaya neden olur.
- Travma: Bel bölgesinde yaşanan travmalar sonucunda bel ağrısı meydana gelmesi söz konusudur. Daha çok sporcuların yaşadığı travmalar sonucunda kaslarda meydana gelen hasar bel ağrısını tetikler.
- Skolyoz: Skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesidir. Skolyoza sahip olan bireylerde omurgada oluşan bu eğrilme bel bölgesinde de eğrilmeye neden olur ve bu durum da şiddetli bel ağrısı yaşanmasına neden olur.
- Artrit: Omurlarda görülen iltihaplanma ve sertleşme sonucu sıklıkla bel ağrısı yaşanır. Bunun yanı sıra sırt ve boyun bölgelerinde de artrite bağlı olarak ağrı oluşması söz konusudur.
- Stres kırığı: Omurgayı oluşturan omurlarda stres kırığı oluşması sonucunda bel ağrısı yaşanması da söz konusudur. Özellikle genç sporcularda görülen stres kırığı nedeniyle yoğun bel ağrısı yaşanır.
- Kireçlenme: Bel bölgesindeki dokuların zamanla yıpranması ve vücudun bu dokuları onarmaya çalışması sonucu bağ dokularının sertleşmesiyle kireçlenme görülür. Kireçlenme nedeniyle bel bölgesinde hareket kısıtlılığına neden olacak şiddetli bel ağrıları yaşanır.
- Tümör: Bel bölgesinde iyi ya da kötü huylu tümör oluşması sonucunda da bel bölgesinde yoğun ağrı yaşanır. Bel bölgesine baskı yapan tümörler nedeniyle sinirler zarar gördüğü için tümör varlığında bel ağrısı sık görülen bir rahatsızlıktır.
Bel Ağrısının Türleri Nelerdir?
Bel bölgesinde farklı nedenlere bağlı olarak farklı türlerde ağrı yaşanması söz konusu olabilir. Bel ağrısının türleri genel olarak şu şekilde sınıflandırılır:
Somatik Bel Ağrısı
Somatik bel ağrısının ortaya çıkmasında sorunun kaynaklandığı yapı içerisinde herhangi bir zedelenme ya da hasar olması söz konusudur. Somatik bel ağrısının özellikleri şöyledir:
- Somatik bel ağrısında genellikle sabit bir ağrı tipi görülür.
- Ağrı hafif ya da orta seviyede olabilir.
- Somatik bel ağrısı vücudun farklı bölgelerine de yayılabilir.
- Kişilerin hareket etmesiyle somatik bel ağrısı artış gösterir.
- Ağrı masaj gibi yöntemlerle azaltılabilir.
Visseral Bel Ağrısı
Visseral bel ağrısının nedeni iç organlarda meydana gelen sorunlar ya da yaralanmalardır. Visseral bel ağrısının özellikleri şöyledir:
- Visseral bel ağrısı genellikle sabit şekilde değil kolik tarzında dalgalar halinde ortaya çıkar.
- Ağrı çok şiddetli olmayabilir ancak dayanılmaz bir hal alabilir.
- Zaman zaman visseral bel ağrısı kişinin nefes almasını dahi zorlaştıracak seviyede şiddetli olabilir.
- Visseral bel ağrısının iç organlardan kaynaklanıyor olması nedeniyle kişilerin hareket etmesiyle visseral bel ağrısında belirgin bir değişim gözlemlenmez ancak bazen kişide hassasiyete neden olabilir.
Nörojenik Bel Ağrısı
Nörojenik bel ağrısı sinir sisteminden kaynaklanan bir rahatsızlıktır ve beyin ile omurilikte bulunan sinir yollarındaki zedelenmeler sonucunda meydana gelir. Nörojenik bel ağrısının özellikleri şöyledir:
- Nörojenik bel ağrısında yakıcı tarzda bir ağrı tipi görülür.
- Ağrı hafif ya da orta seviyede şiddetle görülebilir.
- Nörojenik bel ağrısı kişiyi gün içerisinde yoğun olarak yorgun hissettirecek şekilde gece boyunca da devam eder.
- Kişiler nörojenik bel ağrısının olduğu bölgeyi kaşınmak istediklerini ifade edebilirler ancak bu durum fiziksel olarak mümkün olmayabilir.
Bel Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığı, zorlanma, travma, stres kırığı, skolyoz, kireçlenme, tümör gibi nedenlere bağlı olarak görülebilen belirtilerden en yaygın olanı kuşak tarzında yayılabilen bel ağrwıdır.
Ağrı genel olarak hareketsiz oturulan süre boyunca artar ve dinlendikten sonra azalır.
Bunun yanı sıra aşağıdaki belirtilerde bel ağrısına eşlik edebilir:
- Belde kas spazmı görülmesi,
- Belde yorgunluk hissedilmesi,
- Belde sertlik hissedilmesi,
- Belde hareket kısıtlılığı yaşanması.
Bel Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?
Bel bölgesinde sorun yaşanması durumunda bu sorunun teşhisi için hekimlere başvuru yapılması söz konusudur. Hekimlere yapılan başvurularda genellikle fiziki muayene sonrasında görüntüleme yöntemlerine başvurularak teşhis sürecinin tamamlanması söz konusudur.
Bel problemleri için görüntüleme yöntemleri arasında yer alan MR çekimi, röntgen ya da tomografi gibi yöntemlere başvurulur ve bu yöntemler sayesinde teşhis süreci tamamlanır.
Bel Ağrısına Ne İyi Gelir?
Bel fıtığı, zorlanma, travma, stres kırığı, skolyoz, kireçlenme, tümör gibi nedenlere bağlı olarak görülebilen belirtilerden en yaygın olanı kuşak tarzında yayılabilen bel ağrwıdır.
Bunun yanı sıra aşağıdaki belirtilerde bel ağrısına eşlik edebilir:
- Belde kas spazmı görülmesi,
- Belde yorgunluk hissedilmesi,
- Belde sertlik hissedilmesi,
- Belde hareket kısıtlılığı yaşanması.
Bel Ağrısını Önlemek İçin Alınabilecek Tedbirler Nelerdir?
Bel sağlığını korumak için alınabilecek tedbirler genel olarak şöyledir:
- Ağırlık kaldırırken dizlerin bükülmesi ve vücut ağırlığının alt vücuda verilmesi gerekir. Bu sayede üst bedenin alt bedene yaralanma riski azalır.
- Ağır eşya taşımaktan mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Eğer ağır eşya taşınması gerekiyorsa ağırlığın kaldırılmasına dikkat edilmeli ve eşya olabildiğince yakından kaldırılmalıdır.
- Kaldırma ve eğilme hareketleri yapılırken sırt düz tutulmalı ve bacaklar omurgaya göre konumlandırılmalıdır. Bu sayede omurgaya binen yük en aza indirgenir ve yaralanma riski azalır.
- Duruş pozisyonuna dikkat edilmelidir. Uzun süre oturulması gerekiyorsa sandalyenin yüksekliği dizlerin seviyesine uygun olmalıdır. Eğer uzun süre bilgisayar kullanılıyorsa omuzlar gevşek şekilde tutularak sırt desteklenmeli ve eğilmekten kaçınılmalıdır. Duruşa dikkat edilmesi halinde omurgaya binen yük en aza indirgendiği için yaralanma riski de azalır.
- Sert zeminlere oturmaktan kaçınılmalıdır. Özellikle kemik yapısı sert olan zeminlere oturulduğunda omurgaya binen yük artar ve bu durum da yaralanmaya neden olabilir. Yumuşak zeminlere oturmak ya da üzerine yastık gibi destekler alarak oturmak gerekir.
Bel Ağrısı Hangi Doktora Gidilir?
Bel fıtığı şikayeti olan bireylerin öncelikle fizik tıp ve rehabilitasyon uzmanlarına başvurmaları önerilir.