Bel fıtığı; ağırlık kaldırma, ani hareketler, zorlu spor aktiviteleri gibi bel ve omuriliği zorlayan nedenlerle oluşan omurlar arasındaki disklerin yerinden kaymasıdır. Oluşan kayma nedeniyle sinirlerde, omuriliğin tamamında ya da sadece bel bölgesinde baskı oluşur ve bu baskı sonucu bel fıtığı ağrısı meydana gelir. Bel fıtığı ağrısı genellikle bacaklara vuran ağrı ile birlikte görülür.
Bel Fıtığı Nedir?
Bel fıtığı, omurlar arasında bulunan ve sıvıdan oluşan yastıkçıkların (disklerin) zarar görmesiyle meydana gelen bir omurga hastalığıdır. Disklerin zarar görmesi sonucu omurga sinirleriyle omuriliğin tamamında veya bel bölgesinde baskı oluşur. Bel fıtığında oluşan ağrılar daha çok bel bölgesinde hareket esnasında ya da hareketsiz kalındığında ortaya çıkar.
Bel fıtığı, uzun süre oturarak çalışenlerde, fazla kilolu kişilerde, ağır işçilerde, sporcularda ve sigara içenlerde daha sık görülür. Bel fıtığının en önemli nedenleri; genetik yatkınlık, uzun süre bel bölgesini zorlayan aktiviteler, stres, sigara kullanımı ve obezitedir.
Bel fıtığı olan kişilerde bel ağrısı ve bacak ağrısı (siyatik) en sık görülen belirtilerdir. Ayrıca bacaklarda uyuşma, güçsüzlük ve karın bölgesinde hissizlik de görülebilir. Bel fıtığında ağrı tipik olarak bacaklara vuran ağrı ile birlikte görülür. Ağrı için kullanılan ilaçlar, fizik tedavi ve egzersiz bel fıtığı tedavisinde etkili yöntemlerdir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Bel fıtığının oluşumundaki en önemli neden; bel omurlarını zorlayan uzun süreli oturma, bel ve omurga kaslarını zorlayan ani hareketler, sigara kullanımı ve obezitedir. Bel fıtığını tetikleyen diğer nedenler arasında yer alan ağır kaldırma, zorlu spor aktiviteleri ve bel travması da kayıtlara geçebilir.
Bel fıtığının oluşumunu kolaylaştıran risk faktörleri ise şunlardır;
- Fazla kilolar
- Ağır işlerde çalışma
- Genetik yatkınlık
- İleri yaş
- Zorlu spor aktiviteleri
- Sigara kullanımı
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Bel fıtığının en önemli belirtisi bel ağrısıdır. Bel ağrısı ortaya çıktığında kişinin doktora başvurması gerektiği düşünülür ancak bel ağrısı her zaman bel fıtığının belirtisi değildir. Bel ağrısı yanında bacaklara vuran ağrı, bacaklarda güçsüzlük ve uyuşma, bacaklarda karıncalanma hissi, idrar ve dışkı kontrolünde sorun yaşanması, bacakların herhangi bir yerinde ya da her yerinde ağrı oluşumu gibi bulgular bel fıtığını işaret edebilir.
Bel fıtığının belirtileri şunlardır;
- Bel fıtığının en önemli belirtisi bel ağrısıdır
- Ağrı genellikle sabah kalktığında yoğundur
- Ağrı dinlendikten sonra azalır
- Ağrı hareketle artar
- Bacaklara vuran ağrı oluşur
- Bacaklarda güçsüzlük görülür
- Bacaklarda uyuşukluk hissi oluşur
- Karın bölgesinde hissizlik meydana gelir
- Ağrı ilaçları kullanımına yanıt vermez
Bel Fıtığı Ağrısı Nereye Vurur?
Bel fıtığı sonucu oluşan ağrılar genellikle bacaklara vurur. Bacaklara vuran ağrı siyatik olarak adlandırılır. Siyatik sinirin tutulumu sonucu kalçadan başlayıp bacağa vuran yanıcı tarzda bir ağrı oluşur. Siyatik sinir çok ince olduğu için hassasiyet gösterir. Bu nedenle öksürme, hapşırma ya da belin zorlanması sonucu oluşan basıdan etkilenerek ağrıyı tetikleyebilir.
Bel Fıtığı Ağrısı Çekilir mi?
Bel fıtığı olan her kişide şiddetli ağrılar görülecek diye bir kural yoktur. Bazı hastalarda hafif ve dayanılabilir ağrılar olabilirken bazılarında günlük yaşamı olumsuz etkileyecek kadar şiddetli ağrılar görülebilir. Bel fıtığı ağrısı çok şiddetli olduğu ve tedavi edilmediği durumlarda kronikleşebilir.
Kronik bel fıtığı ağrıları; depresyona girilmesine, uyku bozukluğu yaşanmasına, ağrı nedeniyle iş gücünün kaybına ve günlük yaşam aktivitelerinin yapılamamasına neden olabilir. Bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda kronik bel fıtığı ağrısının çekilmez olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Bel Fıtığı Tanısı Nasıl Konulur?
Klinik muayene sırasında bel ve bacaklarda meydana gelen ağrı, güçsüzlük, reflekslerde azalma ve his kaybı gibi bulgulara rastlanır. Bu bulgulara dayanarak hekimler tarafından bel fıtığı tanısı konulabilir. Kesin tanı için görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Görüntüleme yöntemleri arasında yer alan MR taraması bel fıtığının tanısında en iyi sonuçları verir.
Bel Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Bel fıtığının tedavisi için önce hastalığın evresi belirlenmelidir. Bel fıtığının tedavisine fiziksel tıbbi yöntemler ve cerrahi yöntemler uygulanarak başlanabilir. Bel fıtığında cerrahi tedaviye başvurulabilmesi için çok ilerlemiş olması gerekir.
Bel fıtığı tedavisinde uygulanan fizik tedavi yöntemleri şunlardır;
- Ağrı kontrolü için uygulanan soğuk kompres ve sıcak uygulama
- Pulsed shortwave diathermy (Nöromodülasyon)
- TENS (Transcutaneous electrical nerve stimulation)
- Ultrasonik kırıcı dalgalarla tedavi (ESWT)
- Lazer tedavisi
Bu yöntemlere ek olarak hastalara kasları güçlendiren egzersiz programları uygulanır. Ek olarak korse kullanımı önerilebilir. Korse kullanımı sayesinde omurgayı destekleyen diskler dinlenme fırsatı bulur ve baskı azalır. Bazı hastalarda epidural steroid enjeksiyonlardan fayda görülebilir. Bu yöntemler bel fıtığı tedavisinde başarılı sonuçlar verir.
Bel Fıtığı İle Hangi Bölgelere Ağrı Vurur?
Bel fıtığında yaşanan ağrılar; kalça bölgesine, uyluğun arka kısmına, dizlerin altına hatta ayak parmaklarına kadar yayılabilir. Bel fıtığında görülen bu tip ağrılara “siyatik” denir.
Bel Fıtığı Ağrıları Neden Olumsuz Etkiler?
Belden sırta vuran ağrılar nedeniyle kişiler gündelik yaşam aktivitelerini yerine getiremeyecek duruma gelebilir. Ağrılar öyle şiddetli olabilir ki; yatağa bağımlı bir şekilde yaşamlarına devam etmek zorunda kalabilirler.
Bel Fıtığı Ağrıları Nasıl Geçer?
Bel fıtığından kaynaklı yaşanan ağrıların geçmesi için kişiler dinlenme pozisyonu alabilir. Bunun yanı sıra soğuk kompres uygulanması da bu şiddetli ağrıların giderilmesini sağlar. Ağrı kesici ilaçlar da kullanılabilir ancak bu ilaçların doktora danışarak alınması önemlidir. Ağrılar hafif düzeydedir ve kişinin hayatını olumsuz etkilemiyorsa fizik tedaviye başvurulmayabilir.
Bel Fıtığında Hangi Branşa Gidilir?
Bel fıtığının tanı ve tedavisi tıp alanında iki farklı branşa bağlı olarak yürütülür; fizik tıp ve rehabilitasyon hekimliği ile beyin ve sinir cerrahisi (nöroloji). Bel fıtığında tanı konulması için öncelikle bir dahiliye hekimine gidilmesi gerekir. Daha sonra tanı konulursa tedavi süreci fizyoterapistlerle devam eder.
Bel Fıtığında Ameliyat Şart mı?
Bel fıtığının ameliyat gerektirip gerektirmeyeceğine hekim karar verir. Yapılan tetkikler sonucu hekim kronikleşen şiddetli ağrılar nedeniyle hastanın yaşam kalitesinin bozulduğunu düşünürse cerrahi yönteme başvurabilir. Bu durum bel fıtığının kendisinden ziyade oluşturduğu tablo nedeniyle ameliyat gerektiği anlamına gelir.