Boğaz ağrısı çoğunlukla üst solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle ortaya çıkar. Ancak bazı durumlarda alerji, reflü gibi nedenlerle de görülebilir. Viral enfeksiyonlar en yaygın boğaz ağrısı nedenidir. Boğaz ağrısına soğuk algınlığı, grip, çocukluk çağı hastalıkları (kızamık, su çiçeği), hava kirliliği ve alerjiler sebep olabilirken bakteriyel enfeksiyonlar (strep boğaz) ve mantar enfeksiyonları da boğaz ağrısına neden olur. Boğaz ağrısının altında yatan nedene bağlı olarak tedavi değişir. Viral enfeksiyonlarda bol sıvı tüketimi, dinlenme ve ağrı kesiciler yeterli olurken bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotik tedavisi gerekir. Boğaz ağrısı ile birlikte yüksek ateş, şiddetli ağrı, nefes alıp vermede zorluk yaşanıyorsa doktora başvurulmalıdır.
Boğaz Ağrısı Nedir?
Boğaz ağrısı genellikle bademcikler, yutak ve gırtlağın iltihaplanması sonucu yaşanan rahatsızlık hissidir. Tıbbi adı orofarenjit olan bu durum enfeksiyon, alerjik reaksiyon veya tahriş sonucu meydana gelir. Boğazın üst kısmında yaşanan ağrılar genellikle soğuk algınlığı veya grip gibi viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Ancak streptokok bakterisinin neden olduğu streptokok boğaz ağrısı gibi bakteriyel enfeksiyonlar da bu rahatsızlığın sebepleri arasındadır.
Boğaz ağrısı yutkunma zorluğu ve ağrı hissinin yanı sıra boğazda kuruluk, kaşıntı, şişlik gibi semptomlara da yol açabilir. Bu şikayetler, kişiyi günlük yaşamında zorluk çıkaracak kadar şiddetli olabilir. Boğaz ağrısı çocuklarda da sık görülen bir rahatsızlıktır ancak bebeklerde yaşanan ağrı, daha ciddi hastalıkların habercisi olabilir.
Boğaz ağrısının en yaygın nedeni üst solunum yolu enfeksiyonu olarak bilinir. Soğuk algınlığı ve nefes alırken ses çıkarmanın yanı sıra öksürük, burun tıkanıklığı, vücutta üşüme ve hafif ateşle birlikte boğazda ağrı hissedilir. Grip nedeniyle yaşanan üst solunum yolu enfeksiyonunda ise semptomlar daha şiddetli olur. Ateş, baş ve vücut ağrıları, halsizlik ve iştahsızlık gibi belirtiler görülür.
Boğaz Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Boğaz ağrısı belirtileri yaşanmaya başlandığı dönem çoğunlukla soğuk algınlığı ve grip belirtileriyle örtüşür. Yutkunma güçlüğü ve boğazda ağrı hissi oluşmadan önce burun akıntısı, hapşırma, öksürük, baş ve vücut ağrıları ile ateş gibi semptomlar kendini gösterir. Özellikle çocuklarda daha erken ortaya çıkan bu belirtiler, yutkunmada zorluk ve boğaz ağrısının başlamasıyla birlikte hastalığın tanısını kolaylaştırır.
Boğaz ağrısı belirtileri şunları içerir:
- Boğazda ağrı veya hassaslık
- Yutkunma veya konuşma sırasında ağrı
- Kuru öksürük
- Boğazda kaşıntı veya kuruluk hissi
- Bademciklerin şişmesi (bademcik iltihabı varsa)
- Ses değişikliği veya ses kısıklığı
- Yüz, boyun veya çene altında lenf düğümlerinin şişmesi
- Ateş
- Baş ağrısı
- Vücutta kırgınlık
- İştahsızlık
Boğaz ağrısı belirtileri viral veya bakteriyel enfeksiyonlardan kaynaklanabilir. Viral enfeksiyonlarda belirtiler genellikle hafif seyrederken, bakteriyel enfeksiyonlarda (örneğin streptokok boğaz ağrısı) daha şiddetli ve rahatsız edici olabilir. Ayrıca, her iki durumda da bademciklerin büyük ölçüde şişmesi ve beyaz lekeler oluşması görülebilir.
Boğaz Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Boğaz ağrısının en yaygın nedeni viral enfeksiyonlardır. Soğuk algınlığı ve gribe yol açan virüsler, boğazda hassaslık ve ağrıya sebep olurken burun tıkanıklığı ve öksürük gibi semptomlara da yol açar. Bunun yanı sıra, su çiçeği ve kızamık gibi çocukluk çağında sık görülen viral enfeksiyonlar da boğaz ağrısına neden olur. Bademcik iltihabı ya da tonsillit ise boğaz ağrısının diğer viral nedenleri arasında yer alır.
Bakteriyel enfeksiyonlar da boğaz ağrısının nedenleri arasında bulunur. Streptokok bakterisinin sebep olduğu streptokok boğaz ağrısı, yüksek ateş, şiddetli boğaz ağrısı ve genellikle antibiyotik tedavisi gerektiren bir enfeksiyondur. Ayrıca, cinsel yolla bulaşan bir bakteri olan Neisseria gonorrhoeae’nin neden olduğu gonore (bel soğukluğu) boğaza temas etmesi sonucunda boğaz ağrısına neden olabilir.
Mantar enfeksiyonları da boğazda ağrıya sebep olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde veya uzun süre inhaler steroid tedavisi görenlerde görülen kandida (orofaringeal kandidiyazis) enfeksiyonu boğazda tahrişe yol açar ve şişmesine neden olur.
Ayrıca alerjiler, hava kirliliği, sigara kullanımı, reflü gibi mide içeriğinin yemek borusuna gelmesi ve bazı kimyasalların yoluklarını irritasyonu da boğazın üst kısmında yaşanan rahatsızlığın nedenleri arasında yer alır.
Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir?
Boğaz ağrısını hafifletmek için bazı yöntemler oldukça etkilidir. Bu yöntemler arasında bol su içmek, tuzlu suyla gargara yapmak, nemli hava solumak, boğaz pastilleri kullanmak ve sıcak içecekler tüketmek yer alır.
Tuzlu suyla gargara yapmak, özellikle iltihaplanma sonucu şişen dokuların rahatlamasına ve tuzun bağışıklık sistemini desteklemesine yardımcı olur. Bunun yanı sıra bol su içmek, bademciklerin şişmesini engellerken sıcak içecekler tüketmek de boğazdaki rahatsızlığı gidermeye yarar. Nemli hava soluyarak ortamdaki nem seviyesini artırmak da boğaz kuruluğunu gidermeye yardımcı olur.
Ayrıca bal ve limon karışımı gibi doğal yöntemler de boğaz ağrısını hafifletebilir. Bu karışımın anti-inflamatuar özellikleri sayesinde boğazdaki tahriş azalır. Boğaz pastilleri ise salya akışını artırarak boğaz kaslarını çalıştırır ve rahatlatır.
Bu yöntemlerin yanı sıra dinlenmek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenmek de boğaz ağrısına ne iyi gelir sorusunun cevabı olarak verilebilir. Ancak bu yöntemler dışında boğaz ağrısı şiddetli ise mutlaka doktora başvurulması gerekir.
Boğaz Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Tıbbi adı orofarenjit olan boğaz ağrısı için genellikle aile hekimliği veya pratisyen hekimler tedavi sürecine başlayabilir. Ancak belirtiler bakteriyel enfeksiyon şüphesi doğuracak kadar şiddetli ise doğrudan KBB (Kulak Burun Boğaz) uzmanına gidilmesi önerilir.
Ayrıca çocuklarda yaşanan yoğun ve uzun süren boğaz ağrıları için pediatric KBB olarak adlandırılan çocuk Kulak Burun Boğaz bölümü de doğru adres olacaktır.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Aşağıdaki durumlarda doktora başvurulması önerilir:
- Ateşin 38.3 derece (101 derece F) veya daha yüksek seyretmesi
- Şiddetli veya dayanılmaz boğaz ağrısı
- Nefes alma veya yutkunmada ciddi zorluk
- Tükürük üretiminde azalma veya kuruluk hissi
- Cilt döküntüsü
- Boğazda bir şey takılı kalmış hissiyatı
- Bademciklerden sarı veya beyaz renkli sulu madde sızması
- Kronik hastalığın alevlenmesi (astım, KOAH vb.)
- Semptomların bir haftadan uzun sürmesi
Bu belirtiler ciddi bir sağlık sorununa işaret edebileceği için zamanında tıbbi yardım alınması önemlidir.