Dalakta ağrı, dalak iltihabı, enfeksiyon hastalıkları, kan hastalıkları gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Karın sol üst kısmında bulunan dalağın normal boyutlardan büyük olması sonucunda ağrı hissedilir. Dalak büyümesine ise enfeksiyon, travma, beyaz kan hücreleri ve kan trombositleri üretiminin artması neden olur. Dalak ağrısı daha çok bölgesel ağrı olarak değerlendirilse de zaman zaman sırt ve omuz bölgesine de yayılabilir.
Dalak Ağrısı Neden Olur?
Dalak ağrısı; dalakta boyut büyümesine neden olan tümörler, kistler, travmalar, dalak enfeksiyonu (splenit), zatürre, hepatit, mononükleoz (gençlerde en sık görülen viral enfeksiyonlardan biri), sıtma gibi enfeksiyon hastalıkları ve kan hastalıkları sonucu ortaya çıkar. Dalak ağrısının en sık görülen nedeni dalak büyümesine neden olan enfeksiyonlardır.
Dalakta ağrı olmasının nedenleri şunlardır:
- Viral enfeksiyonlar
- Bakteriyel enfeksiyonlar
- Sıtma
- HIV virüsü
- Romatizmal hastalıklar
- Trabzonum yaralanması (travmatik ruptura splen)
- Dalak büyümesi (splenomegali)
- Dalak kanseri ya da diğer organlardan gelen metastaslar
Dalak büyümesi
Dalak büyümesi sonucunda karın sol üst kısmında ve bazen sol omuz ve sırtta ağrı oluşur. Splenomegali olarak adlandırılan dalak büyümesinin en sık nedenleri viral enfeksiyonlardır. Bunun yanı sıra hepatit ve mononükleoz gibi hastalıklar da dalak büyümesine neden olur. Dalak büyümesi; kan dolaşımını etkileyen kan hastalıkları, karaciğer hastalıkları, doğumsal damar anormallikleri ve bazı malign (kötü huylu) hastalıklar sonucunda da görülebilir.
Enfeksiyonlar
Dalakta ağrı olmasının en sık görülen nedeni enfeksiyonlardır. Dalak; bakterileri ve zararlı mikroorganizmaları temizleyen bağışıklık sisteminin bir parçasıdır. Akciğer enfeksiyonu (zatürre), kemik iliği enfeeksiyonu, HIV, hepatit C ve gençlik hastalığı (mononükleoz) gibi viral ve bakteriyel enfeksiyonlar dalakta ağrıya neden olur.
Bunlarla birlikte sıtma gibi kan yoluyla bulaşan parazit enfeksiyonlar da dalakta ağrıya neden olur. Enfeksiyonlar sebebiyle dalakta hem büyüme hem de hassasiyet meydana gelir.
Kan Hastalıkları
Dalakta ağrı olmasının bir diğer nedeni de kan hastalıklarıdır. Kanama eğilimi gösteren trombosit düşüklüğü, anemi (kırmızı kan hücresi eksikliği) ve beyaz kan hücrelerinin aşırı artışıyla karakterize olan lösemi, dalaktaki ağrının ve hassasiyetin sebepleri arasında yer alır.
Travmatik yaralanma
Dalak yaralanmaları; spor aktiviteleri, trafik kazaları ve yüksekten düşme gibi fiziksel travmalar sonucunda meydana gelebilir. Bu yaralanmalarda dalağın tamamen kopması veya ciddi şekilde zarar görmesi sonucunda iç kanama görülebilir ve bu da dalakta ağrıya neden olabilir.
Tümörler ve Metastazlar
Dalakta veya vücudun diğer bölgelerinde ortaya çıkan tümörler/metastazlar da dalakta ağrıya neden olur.
Diğer Nedenler
Dalakta ağrı olmasının diğer nedenleri ise şunlardır:
- Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar
- Bazı toksik kimyasal maddelere maruz kalınması
- Aşırı alkol tüketimi
- Aşırı sigara içimi
- Beslenme bozukluğu
- Hamilelikte görülen bazı sorunlar
- Dalağın damarlarını etkileyen sorunlar (Vena porta trombozu gibi)
Dalak Ağrısına Ne İyi Gelir?
Dalak ağrısına iyi gelen yöntemler, evde uygulanan yöntemler ve ilaç tedavileri olarak ikiye ayrılır. Dalak büyümesi sonucunda oluşan dalak ağrısında ne yazık ki evde uygulanacak yöntemler ağrıyı geçirmeyecektir. Bu nedenle ilaç tedavisi uygulanması gerekir.
Dalaktaki iltihabı azaltmaya ve ağrıyı gidermeye yardımcı olan ilaçlar;
- Asetaminofen içeren ağrı kesiciler
- Ilımlı dereceli steroidler (prednol vb.)
- Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (Aspirin, İbuprofen vb.)
Ağrıyı hafifletmek için evde uygulanabilecek yöntemler ise şunlardır:
- Sıcak kompres uygulamak
- Dalağı etkileyen travmalardan kaçınmak
- Ağrının etkilediği bölgeye masaj yapmak
- Bol sıvı tüketmek
- Ağrının etkilediği bölgeye yastık koymak
Dalak Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?
Dalaktaki problemleri tespit etmek için genellikle ultrasonografi (USG) tercih edilir ancak gerek görülmesi halinde bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) yöntemlerine de başvurulur. Gerek USG, gerek BT ve MR görüntülemelerinde dalak boyutu, şekli ve yapısı hakkında detaylı bilgiler elde edilebilir.
Bu görüntüleme yöntemlerinin yanı sıra fiziksel muayene ile de dalakta hassasiyet ve sertlik olup olmadığı anlaşılır. Kan tahlilleri yapılarak de dalak büyümesinin kan dolaşımıyla ilgili bir sorundan kaynaklanıp kaynaklanmadığı anlaşılabilir.
Dalak Ağrısı Hangi Bölgelere Vurur?
Dalakta yaşanan sorunlardan kaynaklanan ağrılar genel olarak karın sol üst kısmında hissedilir. Dalak; göğüs kafesinin alt kısmında sağ lobun biraz arkasında yer aldığı için ağrı bazen sol omuza da vurabilir. Ağrı aynı zamanda sırtın sol tarafında da hissedilebilir.