Diz ağrıları, dizin yapısını oluşturan kemik, kıkırdak, ligamentler, bağlar, sinovyal zar gibi dokulara gelen aşırı kullanım, yaralanma, travma, inflamasyon ve deformitenin sonucu ortaya çıkabilir. Diz ağrıları çocukluk döneminden itibaren görülebilir. Çocuklarda görülen diz ağrıları genellikle büyüme ağrıları olarak adlandırılır.
Diz eklemi; uyluk kemiği( femur), diz kemiği( patella), baldır kemikleri( tibia ve fibula) ve bunları çevreleyen kaslar, tendonlar ve ligamentlerden oluşan karmaşık bir yapıdır. Vücudun en büyük eklemi olan diz eklemi vücut ağırlığının taşınmasında ve hareketinde önemli rol oynar. Diz eklemi yarı hareketli bir eklem olduğundan diz bölgesindeki bazı dokularda zamanla yıpranma ve hassasiyet oluşabilir. Bu da diz bölgesinde ve bazen de bacakların alt kısmında bulunan kaslarda, tendonlarda ve bağlarda ağrıya neden olabilir.
Diz ağrısı genel olarak dizin yaralanması sonucunda oluşur. Ancak diz ağrısı; romatizma, safra taşları, böbrek taşları, guatr hastalığı gibi birçok hastalığın sonucunda da görülebilir.
Diz ağrısı ile birlikte şişlik, sertlik, garip his, ısı artışı, hareket kısıtlılığı gibi belirtiler de görülebilir.
Diz Ağrısı Nedir?
Diz ağrısı, diz ekleminde veya dizle ilgili yapıların – tendonlar, bağlar ve kaslar dahil – hissettiği herhangi bir rahatsızlık, acı veya ısınma hissidir. Diz eklemi vücudun en büyük eklemi olduğundan yaşanan sorunlar sonucu diz ağrısı meydana gelebilir.
Diz ağrısı, genellikle aşırı kullanım, yaralanma veya eklem iltihabı (artrit) gibi çeşitli sorunlardan kaynaklanır. Diz eklemi olası yaralanmalara oldukça açıktır. Koşmak, yürümek veya merdiven çıkıp inmek gibi tekrarlayan hareketler ve ağır şoklama içeren aktiviteler bu şok emici mekanizmaların aşınmasına neden olabilir.
Diz ağrısı hafif veya şiddetli olabilir. Hafif diz ağrısı dinlenme sırasında geçebilirken; şiddetli diz ağrası günlük aktiviteleri bile gerçekleştirmeyi zorlaştıracak kadar can sıkıcı olabilir.
Diz Ağrısının Belirtileri Nelerdir?
Diz ağrısının belirtileri kişinin yaşına, sağlık geçmişine ve diz ağrısına neyin neden olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Diz ağrısının genel belirtileri şunlardır:
- Ağrı: Diz ağrısının en yaygın belirtisidir.
- Dizde Şişlik: Dizde iltihap veya sıvı birikmesi olduğunda şişlik oluşabilir.
- Sertlik: Özellikle sabahları veya uzun süre oturduktan sonra dizlerde sertlik hissedilebilir.
- Isı Artışı: Enfeksiyon veya iltihap durumlarında diz çevresinde ısı artışı meydana gelebilir.
- Hareket Kısıtlılığı: Dizleri bükme, açma veya döndürme gibi hareketlerde zorluk yaşanabilir.
- Ses Gelmesi: Dizin hareketi sırasında ‘tırnak sesi’ veya ‘kırık sesi’ gibi sesler duyulabilir.
- Zayıflık: Dizin altındaki kaslarda güçsüzlük hissi yaşanabilir.
Diz Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Diz ağrısının nedenleri oldukça fazladır. Genel olarak diz bölgesinin yaralanması sonucunda meydana gelen diz ağrısının yanı sıra yaşlanma, aşırı kullanım, osteoartrit, romatoid artrit gibi eklem iltihapları, bursit, tendonit, menisküs yırtığı, diz kapağı problemleri gibi birçok durum da diz ağrısına neden olabilir.
Diz ağrısının en yaygın nedenleri arasında şunlar yer alır:
- Artrit türleri: Osteoartrit, romatoid artrit ve gut artriti dahil olmak üzere artritin birçok şekli diz ağrısına neden olabilir.
- Diz yaralanmaları: Burkulmalar ve bükülmeler gibi fiziksel yaralanmalar, ligament veya tendon yırtılması gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
- Aşırı kullanım: Tekrar eden aktiviteler – özellikle koşma ve merdiven çıkma – dizin aşınmasına neden olabilir.
- Menisküs yırtığı: Menisküsler dizin içinde yastık görevi gören kıkırdaklardır. Onlara yapılan zararlar sonucu meydana gelen menisküs yırtıkları da diz ağrısını beraberinde getirir.
- Patellar tendinit: Diz kapağını aşağıdan destekleyen ve güçlendiren patellar tendonun iltihaplanması sonucu oluşur.
- Bursit: Dizin etrafındaki küçük şişkin torbaların iltihaplanmasıdır.
- Tendonit: Dizi kemiğini (patella) uyluk kemiğine bağlayan tendonun iltihaplanmasıdır.
- Yanlış hizalama: Dizlerin düzgün hizalanmaması aşırı kullanıma veya yaralanmaya neden olabilir.
- Kireçlenme: Diz ekleminin zamanla aşınması sonucu görülebilen kireçlenme de diz ağrısına sebep olur.
Diz Ağrısı Hangi Hastalıklarda Görülür?
Diz ağrısı çeşitli hastalıklarda görülebilir. Genel olarak travmaya bağlı oluşan yaralanmalar sonucu meydana gelen diz ağrısının yanı sıra şu hastalıklarda da görülebilir:
- Safra taşları
- Böbrek taşları
- Guatr hastalığı
- Romatizma
- Lupus
- Fibromiyalji
- Osteoartrit
- Guta bağlı ataklar
- Sedef hastalığına bağlı artrit
- Hemorojik artrit
- Romatoyd artrit
Diz Ağrısının Tanısı Nasıl Konulur?
Diz ağrısının tanısı için öncelikle doktor tarafından fiziksel muayene yapılması gerekmektedir. Ardından tanı koymak için şu görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir:
- X-ray: X-ray görüntüleme yöntemi kemik kırıkları ya da kemiklerin hizalanmasındaki bozuklukların tespit edilmesi için istenir.
- MR: Manyetik rezonans görüntüleme yöntemi olan MR ile dizin yumuşak dokuları hakkında bilgi edinilebilir. MR ile kıkırdaklar, menisküsler, bağlar ve tendonlar incelenebilir.
- BT taraması: Bilgisayarlı tomografi yöntemiyle de kemikler hakkında detaylı bilgi edinilebilir.
- Ultrason: Ultrason ile de yumuşak dokular hakkında bilgi edinilebilir.
Bunların yanı sıra kan testleri istenebilir. Özellikle romatizmal bir hastalıktan şüpheleniliyorsa tam kan sayımı, sedimantasyon hızı (ESR), C-reaktif protein (CRP), tam idrar analizi ve biyokimyasal kan testleri istenir.
Diz Ağrısında Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Diz ağrısında tedavi yöntemleri; fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri, ilaç tedavisi ve cerrahi yöntemler olarak üç başlık altında toplanabilir.
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yöntemleri
Dizin etrafındaki kasları güçlendirmek için fizyoterapist eşliğinde egzersizler yapılabilir. Güçlü kaslar diz eklemine daha fazla destek sunduğu için egzersizler önemlidir. Buz torbası kullanımı şişliği azaltmaya yardımcı olabileceğinden uygulanması tavsiye edilir. Ayrıca fizyoterapistin önereceği ek bandaj türleriyle de destek sağlanabilir. Ultrasonik masaj uygulamasıyla da iltihap giderilmesi sağlanabilir.
İlaç Tedavisi
Diz ağrısı tedavisinde ilaçlar da kullanılır. İlaçların amacı; şiddetli ağrı durumunda hastanın acısını dindirmek ve iltihabı azaltmaktır. Nonsteroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAID) olarak bilinen reçetesiz veya reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilir. Corticosteroid enjeksiyonları da şiddetli ağrı ve inflamasyon durumunda tercih edilebilir.
Cerrahi Yöntemler
Dizin anatomik yapısını bozan bazı yaralanmalar sonucu meydana gelen diz ağrılarında cerrahi yöntemlere başvurulabilir. Ayrıca osteoartritte ileri evrede olan ve diğer tedavilere yanıt vermeyen kişilerde cerrahi yöntemlere başvurmak gerekebilir. Cerrahi yöntemler arasında artroskopik girişimler ve açık cerrahi yöntemler yer alır.
Diz Ağrısında Hangi Bölüme Gidilmelidir?
Diz bölgesinde meydana gelen her türlü travmatik yaralanmada ortopedi bölümüne gidilmelidir. Ortopedi bölümüne aynı zamanda aşırı egzersize bağlı meydana gelen zorlamalar sonucu gelişen diz şikayetleri de bildirilmelidir.