Patellar tendinit, diz kapağını bacağın alt kısmındaki kemiğe bağlayan tendonda meydana gelen iltihaplanmadır. Bu iltihaplanma, tendonun aşırı kullanımı sonucu ortaya çıkar. Diz kapağı ağrısı olarak da adlandırılan bu durum, sıklıkla “jumper’s knee” yani “atlayıcı diz” olarak anılır çünkü basketbol oyuncuları ve voleybolcular gibi sık sık zıplayan sporcularda daha yaygındır.
Diz kapağı ağrısının en yaygın belirtisi, diz kapağı ile kaval kemiği arasında bulunan tendonda hissedilen ağrı ve hassasiyettir. Patellar tendinit, dizin esnekliğini ve hareketliliğini etkileyerek günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Ayrıca, spor yaparken dizde hissedilen ağrı, tendon hasarını artırabilir. Patellar tendinit tedavisi, dinlenme, buz uygulamaları, fizik tedavi ve gerektiğinde ilaçlar veya enjeksiyonları içerir.
Patellar Tendinit Nedir?
Patellar tendinit, diz kapağını bacak kemiğine bağlayan tendonda meydana gelen iltihaplanmadır. Diz kapağı tendiniti olarak da bilinen bu durum, diz kapağı ile kaval kemiği arasında yer alan patellar tendonda meydana gelen mikro yırtıkların sonucunda oluşur. Bu mikro yırtıklar, aşırı kullanım, zorlama veya tekrarlayan hareketler nedeniyle oluşur ve iltihaplanmaya neden olur.
Patellar tendinit, dizin esnekliğini ve hareketliliğini etkileyebilir. Aynı zamanda diz kapağı bölgesinde şişlik, hassasiyet ve ısı artışı gibi belirtilere de yol açabilir. Bu durum, özellikle sporcularda yaygındır ve “jumper’s knee” yani “atlayıcı diz” olarak adlandırılır. Patellar tendinit tedavisi dinlenme, buz uygulamaları, fizik tedavi ve gerektiğinde ilaçlar veya enjeksiyonları içerir.
Patellar Tendinit Belirtileri Nelerdir?
Patellar tendinit belirtileri şunlardır:
-
Diz kapağının alt kısmında ağrı: Patellar tendinitin en yaygın belirtisidir ve genellikle diz kapağının altındaki tendonun iltihaplanmasından kaynaklanır. Bu ağrı, oturup kalkarken veya merdiven inip çıkarken daha belirgin hale gelebilir.
-
Şişlik: Tendonun iltihaplanması nedeniyle diz kapağı çevresinde şişlik oluşabilir.
-
Isı artışı: İltihap nedeniyle diz kapağının etrafında ısı artışı hissedilebilir.
-
Hassasiyet: Diz kapağının altındaki bölgeye basıldığında hassasiyet ve ağrı hissedilebilir.
-
Hareket kısıtlılığı: Ağrının şiddetli olduğu durumlarda dizin hareket açıklığı kısıtlanabilir.
-
Zıplama veya koşma sırasında artan ağrı: Özellikle sporcularda görülen bu belirti, aktivite sırasında tendonun aşırı kullanımından kaynaklanır.
Patellar Tendinit Neden Olur?
Patellar tendinit nedenleri şunlardır:
-
Aşırı kullanım: Patellar tendinitin en yaygın nedeni tendonun aşırı kullanılmasıdır. Özellikle basketbol, voleybol gibi zıplama hareketlerinin sık yapıldığı spor dallarında bu durum daha yaygındır.
-
Tekrarlayan yaralanmalar: Diz kapağına yapılan tekrarlayan darbeler veya yaralanmalar tendonun iltihaplanmasına neden olabilir.
-
Vücut mekaniği sorunları: Dizin yanlış hizalanması veya vücut mekaniğindeki sorunlar tendon üzerindeki baskıyı artırarak patellar tendinite yol açabilir.
-
Yaş: Tendonlar yaş ilerledikçe daha az esnek hale gelir ve bu da yaralanma riskini artırır.
-
Düşük esneklik veya zayıf kaslar: Vücuttaki esnekliğin düşük olması veya kasların zayıf olması tendon üzerinde daha fazla stres oluşturabilir.
-
Aşırı kilolu olmak: Aşırı kilo, tendon üzerindeki baskıyı artırarak patellar tendinite neden olabilir.
Patellar Tendinit Tanısı Nasıl Konur?
Patellar tendinit tanısı şu yöntemlerle konulur:
-
Fiziksel muayene: Doktor, hastanın tıbbi geçmişini değerlendirir ve diz kapağının altındaki bölgeyi muayene ederek hassasiyet, şişlik ve ısı artışı gibi belirtileri kontrol eder.
-
Görüntüleme testleri: Tendonun durumunu değerlendirmek için röntgen, ultrason veya MR gibi görüntüleme testleri istenebilir. Bu testler tendonun yapısını, olası yaralanmaları ve iltihaplanmayı gösterir.
-
Hareket testleri: Hastanın dizini belirli açılarda bükmesi veya uzatması istenebilir. Bu testler sırasında ağrı olup olmadığı ve hareket açıklığı değerlendirilir.
Patellar Tendinit Tedavisi Nasıl Yapılır?
Patellar tendinit tedavisi şu yöntemlerle yapılır:
-
Dinlenme: Tendon üzerindeki baskıyı azaltmak için dinlenme önemlidir. Özellikle ağrıyı tetikleyen aktivitelerden kaçınılması önerilir.
-
Buz uygulaması: Buz torbaları kullanarak diz kapağına soğuk uygulamak iltihabı azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
-
Ağrı kesici ilaçlar: Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ağrıyı dindirmeye ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
-
Fizik tedavi: Fizik tedavi uzmanları, tendonun gücünü ve esnekliğini artırmak için özel egzersizler önerebilir. Aynı zamanda tendonun onarılmasına yardımcı olacak diğer tedaviler de uygulanabilir.
-
Enjeksiyon tedavileri: Kortikosteroid enjeksiyonları iltihabı azaltmaya yardımcı olabilirken, platelet rich plasma (PRP) enjeksiyonları tendon iyileşmesini destekleyebilir.
-
Ortez kullanımı: Diz destekleri veya atelleri kullanmak tendon üzerindeki baskıyı azaltabilir.
-
Cerrahi müdahale: Nadir durumlarda, diğer tedavilere yanıt vermeyen patellar tendinit vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Bu işlem, hasarlı tendon dokusunun onarılmasını veya çıkarılmasını içerebilir.
Patellar Tendinit Egzersizleri Nelerdir?
Patellar tendinit egzersizleri şunlardır:
-
Diz gerdirme: Diz arka kaslarının esnekliğini artırmak için oturarak bir bacağı düz uzatıp diğer bacağı dizden bükerek 15-30 saniye bekleyin.
-
Dörtgen kas gerdirme: Diz altına yastık koyarak bacakları düz uzatın ve bir bacağı dizden bükerek 15-30 saniye bekleyin.
-
Topuk kaldırma: Ayakta dururken topukları yerden kaldırarak 10 kez tekrar edin. Dengesizseniz bir yere tutunun.
-
Diz altı kas gerdirme: Diz altına bir havlu koyup düz uzatın ve havludan çekerek 15-30 saniye bekleyin.
-
Diz gerdirme: Diz üstüne bir ağırlık koyup 10 kez uzatın; 2-3 set yapın.
-
Bacak kaldırma: Yatarken bacakları 30 cm kaldırıp 10 kez tekrarlayın; 2-3 set yapın.
-
Yan bacak kaldırma: Yan yatarken yukarıdaki bacağı 30 cm kaldırıp 10 kez tekrar edin; 2-3 set yapın.
-
Skvot: Dizleri ayak parmaklarının ucuna gelene kadar bükerek indirin; 10 kez tekrarlayın.
-
Merdiven çıkma: Merdiven çıkarken bir basamağı iki basamak çıkarak inin; 10 kez tekrarlayın.
-
Buz uygulaması: Egzersiz sonrası buz torbasını diz kapağına koyarak dinlendirin.
Patellar Tendinit Kendiliğinden Geçer Mi?
Patellar tendinit genellikle kendiliğinden geçmez ancak hafif vakalarda dinlenme, buz uygulamaları ve evde bakım yöntemleri ile semptomlar azalabilir. Ancak şiddetli vakalarda semptomların devam etmesi olasıdır ve bu durumda profesyonel tıbbi yardım alınması önemlidir. Erken tedavi ile patellar tendinitin uzun vadeli etkileri önlenebilir.
Patellar Tendinit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Patellar tendinite ne iyi gelir?
Patellar tendinite dinlenme, buz uygulaması, anti-inflamatuar ilaçlar ve fizik tedavi iyi gelir. Ayrıca tendon üzerinde aşırı baskı oluşturan aktivitelerden kaçınmak da iyileşmeye yardımcı olur.
Patellar tendinit kaç günde geçer?
Patellar tendinitin iyileşme süresi kişiden kişiye değişir ancak genellikle birkaç gün ile birkaç hafta arasında geçer. Şiddetli vakalarda bu süre daha uzun olabilir.
Patellar tendinit ne kadar sürer?
Patellar tendinitin ne kadar süreceği kişiden kişiye değişir ancak hafif vakalarda birkaç hafta içinde iyileşirken şiddetli vakalarda aylarca sürebilir.
Patellar tenditinde ameliyat gerekli mi?
Çoğu patellar tendinit vakasında cerrahi müdahale gerekli değildir ve konservatif tedavi yöntemleriyle iyileşme sağlanabilir. Ancak tendon hasarı ciddi ise cerrahi müdahale önerilebilir.