Eklem ağrıları, eklem bölgelerinde hissedilen rahatsızlık veya acı duyumlarıdır. Genellikle hareketle tetiklenir ve dinlenme, soğuk veya ısıtma gibi basit önlemlerle geçebilir. Eklem sesleri ise eklemlerin belirli hareketleri sırasında çıkan “tırtırdama”, “tısssss” veya “cır cır” gibi seslerdir. Bu sesler bazen tamamen normal iken, bazen de eklem sorunlarına işaret edebilir. Eklemlerden ses gelmesi ve ağrı şikayetleri özellikle ilerleyen yaşlarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Ancak bu şikayetler her yaştan bireyi de etkileyebilir.
Nedenleri
Eklem sesleri genellikle basit gaz çıkması olarak adlandırılan “krepitus” sonucunda oluşur. Eklemlerde bulunan ve eklem hareketlerini kolaylaştıran, sürtünmeyi azaltan yağ bezecikleri hareket sırasında patlayarak bu sesleri üretirler. Ancak bu seslerin yanı sıra eklemlerde ağrı, şişlik ve hareketsizlik gibi şikayetler bulunuyorsa bu durum eklem iltihabı, romatizma, aşınma veya kireçlenme gibi problemlere işaret edebilir. Yaş ilerledikçe eklemlerdeki yıpranma artar ve eklem sesleri sıklıkla şikayet konusu olur. Özellikle dizlerde meydana gelen kireçlenme sonucu bağlar sertleşir ve daha az esneklik gösterir. Bu da hareket sırasında ses çıkmasına neden olur. Eklem ağrıları ise genellikle romatizmal hastalıklar, travmalar, aşınmalar ve eklem iltihaplanmaları sonucu oluşur.
Eklem sesleri genellikle sağlıklı bir durumu ifade eder ve herhangi bir rahatsızlığa neden olmaz. Ancak bazı durumlarda eklemlerde aşınma veya iltihaplanma gibi sorunlara işaret edebilir. Özellikle yaş ilerledikçe artan eklem sesleri, eklem sağlığının bozulduğuna ve eklem hastalıklarının ortaya çıkma ihtimaline işaret eder.
Aşınma ve Yıpranma (Artrit)
Artrit, eklem yüzeylerini kaplayan kıkırdak dokusunun zamanla aşınıp yıpranması sonucu oluşan bir hastalıktır. Bu hastalık sonucunda eklemlerde gevşeklik meydana gelir ve bağlar zayıflar. Artrit genellikle yaşlı bireylerde görülür ancak her yaştan kişiyi de etkileyebilir. Ağrı ve ses şikayetlerinin yanı sıra artrit iltihabi bir rahatsızlık olduğu için eklem bölgelerinde şişlik, ısı artışı ve hareket kısıtlığına da neden olabilir.
Romatizmal Hastalıklar
Eklem sesleri ve ağrısının bir diğer nedeni ise romatizmal hastalıklardır. Vücudu enfeksiyonlara karşı koruyan bağışıklık sistemi, bazı durumlarda vücudun kendi hücrelerine saldırmaya başlar. Bu durum eklemlerde iltihaplanmaya ve buna bağlı olarak da ağrı ve ses oluşumuna neden olur. Romatizmal hastalıkların kesin nedeni bilinmemektedir ancak genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.
Tendinit
Tendinit, aşırı kullanıma bağlı olarak tendonlarda meydana gelen iltihaplanmadır. Tendonlar kemiği kaslara bağlayan yapılarıdır ve vücudun hareket etmesini sağlar. Tendinit özellikle sporcularda sıkça görülür ve eklem hareketliliğini kısıtlar. Tendinitin belirtileri arasında şişlik, hassasiyet ve ağrı bulunur.
Bursit
Bursit, eklemleri oluşturan kemikleri, tendonları ve kasları besleyen bursaların yani sıvı dolu torbaların iltihaplanmasıdır. Bursit genellikle tekrarlayan hareketler sonucu oluşur ve ağrılı şişliklere neden olur. Ayrıca hareketle artan ağrı da bursitin bir belirtisidir.
Eklem Yaralanmaları
Eklem yaralanmaları, travma veya zorlanma sonucu eklem dokularında meydana gelen hasarlardır. Bu yaralanmalar sprain, strain veya zorlanma gibi farklı şekillerde adlandırılır. Eklem yaralanmaları sonucunda dokularda kanama meydana gelir ve bu da şişlik, morarma ve ağrıya neden olur.
Eklem İltihabı
Eklem iltihabı, vücudun enfeksiyonlara karşı koruyan bağışıklık sisteminin bazı durumlarda aşırı tepki vermesi sonucu oluşur. Bu durum eklemlerde iltihaplanmaya ve buna bağlı olarak da ağrı ve ses oluşumuna neden olur. Eklem iltihabının kesin nedeni bilinmemektedir ancak romatizmal hastalıklar, travmalar ve enfeksiyonlar iltihaba yol açan faktörler arasında yer alır.
Belirtileri
Eklemlerden ses gelmesi durumu genellikle normal bir durum olarak kabul edilir ancak bazı durumlarda sağlık problemlerine işaret edebilir. Özellikle yaşla birlikte artan şikayetler dikkate alınmalıdır. Eklem sesleri bazen sadece hareket sırasında duyulan sesler olabileceği gibi bazen de belirli bir sorunla ilişkili olarak ortaya çıkan ağrılı ve zorlayıcı sesler şeklinde olabilir. Örneğin, dizlerden gelen tırtırdama sesleri genellikle normaldir ancak bu seslerin yanı sıra diz bölgesinde ağrı, şişlik veya sertlik hissi varsa bu durum diz artritine işaret edebilir.
Bu şikayetlerin yanı sıra aşağıdaki belirtiler de eklem sorunlarına işaret edebilir:
- Ağrı: Özellikle hareketle artan ve dinlenme ile geçen ağrılar eklem problemlerinin en yaygın belirtileridir.
- Şişlik: Eklem bölgelerinde özellikle sabahları oluşan şişlikler iltihaplanmanın belirtisi olabilir.
- Sertlik: Özellikle sabahları oluşan sertlik hissi eklem rahatsızlıklarının tipik bir belirtisidir.
- Hareket Kısıtlılığı: Eklem hareketliliğinde azalma veya belirli hareketlerin zor yapılması eklem problemlerine işaret edebilir.
Eklem bölgesinde hafif şişlik veya sıcaklık artışı olması durumunda soğuk kompres uygulamak faydalı olabilir. Ayrıca bu bölgenin dinlendirilmesi şişliği azaltmaya yardımcı olabilir. Ağrılı durumlarda ise doktor önerisiyle ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Ancak bu durumların devam etmesi veya şiddetlenmesi halinde mutlaka bir uzmana başvurulması gerekmektedir.
Tanı Yöntemleri
Eklemlerden ses gelmesi durumu genellikle normal bir durumdur ancak bu seslerin yanı sıra ağrı, şişlik veya hareket kısıtlılığı gibi belirtiler varsa bu durum eklem problemlerine işaret edebilir. Bu şikayetlerin tanısı için öncelikle detaylı bir tıbbi öykü alınması ve fizik muayene yapılması gerekmektedir. Doktor hastanın semptomlarını, ne zaman başladığını, hangi aktivitelerin ağrıyı artırdığını ve hastanın tıbbi geçmişini öğrenir.
Fizik muayene sırasında doktor eklemlerde hassasiyet, şişlik, ısı artışı veya hareket kısıtlılığı olup olmadığını kontrol eder. Gerekli görüldüğü takdirde kan testleri, idrar testleri veya röntgen gibi görüntüleme testlerine başvurulabilir. Kan testleri vücuttaki iltihap seviyesini gösteren sedimentasyon hızı (ESR) ve C-reaktif protein (CRP) değerlerini kontrol ederken, röntgen eklemlerdeki iltihabi değişiklikleri ortaya çıkarabilir.
Tedavi Yöntemleri
Eklemlerden ses gelmesi durumu genellikle normal bir durumdur ancak bu durumun yanında ağrı ve diğer belirtiler varsa tedavi gerektirebilir. Tedavi yöntemi belirlemede öncelikle doktor tarafından yapılan muayene ve gerekli görülen tetkikler doğrultusunda karar verilir.
- Fizik Tedavi: Hastalara özel egzersiz programları, elektroterapi veya sıcak-soğuk uygulamaları önerilebilir.
- Ağrı Kesiciler: Doktorun önerdiği ağrı kesiciler ile şikayetler azaltılabilir.
- Kortikosteroid Enjeksiyonları: Özellikle iltihaplanmanın yüksek olduğu durumlarda direkt ekleme yapılan bu enjeksiyonlar kısa süreli rahatlama sağlayabilir.
- Antienflamatuar İlaçlar: İltihabı ve buna bağlı ağrıyı azaltmak için nonsteroid antienflamatuar ilaçlar (NAİZ) kullanılabilir.
- Diyet: Omega-3 yağ asitleri içeren gıdaların tüketilmesi iltihabi süreçleri azaltabilir. Ayrıca kilo kontrolü eklem sağlığı için önemlidir.
- Eklem Protezleri: Diz veya kalça artriti olan hastalarda eklem protezi uygulamaları ile şikayetler büyük ölçüde ortadan kaldırılabilir.
Sonuç olarak, eğer sadece ses çıkıyorsa endişeye gerek yoktur ancak dizlerden gelen sesler özellikle ileri yaşlarda artrit belirtisi olabilir. Eklemlerde ağrı olması durumunda ise mutlaka bir uzmana başvurulması gerekmektedir.