Ense ağrıları, boyun ağrılarıyla karıştırılabilen ve sıklıkla görülen şikayetler arasında yer alır. Uzun süre aynı pozisyonda kalmak, ağır kaldırmak, stres ve kasları zorlayan hareketler ense ağrısına neden olabilir. Bu durum birkaç saat içinde geçebileceği gibi uzun süre devam eden bir kronik rahatsızlık da olabilir. Beyin ve sinir cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Alper Kurt, ense ağrısına iyi gelen yöntemler hakkında bilgiler verdi.
Ense ağrısı, kafanın arka kısmında ve genel olarak boyun bölgesinde yaşanan rahatsızlığı ifade eder. Genellikle gerilim tipi baş ağrılarıyla ilişkilendirilen bu ağrı tipi, uzun süre bilgisayar kullanımı, stres, kaygı, uykusuzluk gibi günlük yaşamı olumsuz etkileyen faktörlerden kaynaklanır.
Ense ağrısı gün içinde farklı seviyelerde hissedilebilir. Bilgisayar kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan ense ağrısı, düzenli aralıklarla verilen molalar sayesinde geçebilir. Ancak kronik hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan ense ağrılarının mutlaka bir uzmana danışılarak tedavi edilmesi gerekir.
Ağrı ve acı hissi vücudun çeşitli yerlerinde oluşabilmektedir. Bu hislerin oluştuğu bölgelerden biri de ense bölgesi yani boynun biraz üstünde kafanın arka tarafıdır. Bu bölgede oluşan ağrı ‘ense ağrısı’ olarak adlandırılır. Ense bölgesindeki ağrılar başlıca şu iki sebepten kaynaklanmaktadır: Gerilim tipi baş ağrısı ve cervicogenic baş ağrı (boyun kökenli baş ağrısı).
Gerilim tipi baş ağrısında kişiler strese bağlı olarak kafalarının çevresini saran bir bant varmış gibi sıkışma hissinin yanı sıra kafanın arka tarafında ve omuz kaslarında da ağrı hissedebilirler. Bu tip baş ağrıları gün içerisinde verilen molalarla geçebilmektedir.
Cervicogenic baş ağrıda ise baş ve boyun arasındaki sinirlerin etkilendiği düşünülmektedir. Bu tip baş ağrısında kişinin kafasını hareket ettirmesiyle birlikte artan ağrılar mevcuttur. Cervicogenic baş ağrısı; boyun travmaları, dejeneratif boyun hastalıkları, disk hernileri, spinal stenoz gibi boyun yapılarını etkileyen hastalıklardan kaynaklanmaktadır.
Ense Ağrısı Neden Olur?
Ense ağrısının en yaygın nedeni kas gerilimi ve zorlanmadır. Bu durum genellikle şu etkenlere bağlı olarak ortaya çıkar:
- Uzun süre aynı pozisyonda (özellikle öne eğik) kalmak,
- Stres ve kaygı,
- Uykusuzluk ve aşırı yorgunluk,
- Şiddetli fiziksel egzersiz,
- Ağır kaldırmak gibi kasları zorlayan hareketler.
Ayrıca ense ağrısının şu durumlarda da yaşanması olasıdır:
- Bazilaris tip migren: Kafanın alt kısmındaki sinirlerin etkilendiği ve kan akışının bozulduğu bu migren türünde ense bölgesinde de ağrı hissedilir.
- Sinüzit: Sinüzitin yaygın bir belirtisi olan baş ve yüz ağrısına ayrıca ense ağrısı da eşlik edebilir.
- Boyun fıtığı: Boyundaki sinirleri etkileyen boyun fıtığı da ense ağrısına neden olabilir.
- Boyun düzleşmesi: Normalde lordoz yani öne eğik düzlemde olan boynun, düzlemdeki eğriliği kaybetmesi boyun ve ense bölgesinde ağrı yaratabilir.
- Spondiloza: Boyun omurlarını etkileyen bu rahatsızlıkta omurlar arasında oluşan sertleşmeler nedeniyle ense ağrısı meydana gelebilir.
Ense Ağrısına Hangi Hastalıklar Neden Olur?
Ense bölgesindeki ağrıların altında yatan bazı hastalıklar şunlardır:
- Artrit türleri (romatoid artrit, psoriatik artrit vb.),
- Lupus,
- Migren türleri (kafa tasının arka kısmını da etkileyen bazilaris tip migren),
- Zatürre,
- AIDS,
- Tüberküloz,
- Menengokok enfeksiyonu (bulaşıcı),
- Servikal omurga kanseri,
- Boyun fıtığı,
- Sinüzit,
- Tonsillit (bademcik iltihabı),
- Boyun düzleşmesi,
- Spondiloza.
Ense Ağrısı Belirtileri Nelerdir?
Ense bölgesinde meydana gelen gerilme ve zorlanmaya bağlı olarak kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Ağrı: Kafanın arkasında ve boynun üst kısmında hafif veya şiddetli bir ağrı hissi oluşabilir. Bu ağrı sağ veya sol tarafta lokalize olabilir ya da her iki tarafı da etkileyebilir.
- Kas sertliği: Ense bölgesindeki kaslar sertleşebilir ve bu da hareket kısıtlılığına neden olabilir.
- Baş ağrısı: Özellikle gerilim tip baş ağrılarıyla bağlantılı olarak ense ağrısı yanı sıra başın çeşitli bölgelerinde de ağrı oluşabilir.
- Zayıflık: Boyun kaslarında bir zayıflık hissi yaşanabilir.
- Numbness: Başın arka kısmıyla omuzlar arasındaki bölgede hafif bir uyuşma hissedilebilir.
- Kafa hareketlerinde zorluk: Kafayı çevirmek veya eğmek gibi hareketler zorlaşabilir ve bu sırada ağrı hissedilebilir.
Ense Ağrısına Ne İyi Gelir?
Ense bölgesindeki kasların üzerindeki baskıyı azaltmaya yönelik yapılacak hafif esnetme hareketleriyle birlikte sıcak kompres uygulamak ense bölgesini rahatlatacağından ense ağrısını da hafifletecektir.
Ayrıca derin nefes alıp vererek gevşemek ve gerilimi azaltmak için yoga veya pilates gibi gevşeme egzersizleri yapmak da ense ağrısını hafifletebilir.
Ense Ağrısını Geçirme Yöntemleri
Kişiler evde kendi başlarına aşağıdaki yöntemleri uygulayarak ense ağrısından kurtulabilir:
- Sıcak kompres uygulamak: Bu yöntemle birlikte kan akışı artacak ve kaslardaki gerginlik azalacaktır. Kişiler sıcak suya batırdıkları bir havluyu ense bölgesine koyarak sıcak kompres uygulayabilirler. Alternatif olarak sıcak su torbası ya da elektrikli sıcak ped de kullanılabilir. Kompresin maksimum etkisi için en az 20 dakika boyunca uygulanması gerekir.
- Esnetme hareketleri yapmak: Boyundaki kasları esnetmek için hafif boyun egzersizleri ya da yoga pozları yapmak da ense ağrısını hafifletebilir. Ancak egzersiz yapmadan önce doktor onayı almak önemlidir.
- Meditasyon ve nefes egzersizleri yapmak: Derin nefes alıp vererek gevşemek ve meditasyon yapmak vücuttaki stresi azaltacağından ense ağrısını da hafifletebilir.
- Duruşu düzeltmek: Uzun süre oturarak çalışen kişilerin duruş bozukluğu ense bölgesindeki kaslara baskı yaparak ağrıya neden olabilir. Bu nedenle duruşu düzeltmekte fayda var. Ayrıca otururken belin desteklenmesi de boyun omurlarına binen yükü azaltacağından önemli bir rol oynar.
Ense Ağrısına Hangi Bölüm Bakar?
Fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları, beyin cerrahisi uzmanları, nöroloji uzmanları ve ortopedi uzmanları ense ağrısının tedavisiyle ilgilenmektedir.