Dış etkenler nedeniyle gözlerde yaşanabilen yanma, tahriş ve sulanma gibi şikayetlere göz yanması denir. Göz yanmasının en sık görülen nedenleri alerji, yabancı cisim, hava kirliliği, fazla güneşe maruz kalma, bilgisayar ekranına uzun süre bakma ve kontakt lens kullanımıdır. Viral enfeksiyon göz yanmasını tetikleyebilir. Göz yanmasına ne iyi gelir? Sorusunun yanıtında soğuk kompres yönteminden yapay göz yaşı damlasına kadar birçok tedavi yöntemi bulunur.
Göz Yanması Nedir?
Göz yanması, gözün kuruması veya tahriş olması sonucu hissedilen acı, batma, kaşıntı ve hassasiyet hissidir. Göz yanması genellikle geçici bir durumdur ve gözleri aşırı kullanmak, gözlere yabancı bir cisim kaçması, alerjik reaksiyonlar, hava kirliliği veya aşırı güneş ışığına maruz kalma gibi yaygın nedenlerle ortaya çıkar. Viral ve bakteriyel enfeksiyonlar da göz yanmasını tetikleyebilir.
Göz yanması şikayeti olan kişilerde göz sulanması, gözleri kırpma isteği, göz yorgunluğu, ışık hassasiyeti ve bulanık görme gibi semptomlar görülür. Göz yanmasının altında yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavinin uygulanması önemlidir.
Göz Yanmasının Belirtileri Nelerdir?
Göz yanmasının en temel belirtisi gözlerde meydana gelen acı veya rahatsızlık hissidir. Bununla birlikte göz yanması şu belirtilere de neden olabilir:
- Gözlerde batma ve kaşıntı
- Göz kuruluğu hissi
- Işığa karşı hassasiyet
- Göz sulanması
- Göz yorgunluğu
- Gözlerde yabancı cisim varmış gibi his
- Bulanık görme
- Göz kapaklarının şişmesi
- Konjonktivit (pembe göz hastalığı) ile birlikte balgamı andıran yeşil renkli göz akı)
- Korneada leke veya bulgulu görüntü
Göz Yanmasının Nedenleri Nelerdir?
Gözün dış tabakası olan skleranın veya gözü besleyen dokuların iltihaplanması sonucu meydana olan göz yanmasının bazı yaygın nedenleri şunlardır:
- Alerjik reaksiyonlar
- Yabancı cisim
- Hava kirliliği
- Güneşe fazla maruz kalma
- Kuru hava
- Bilmiyor ekranına uzun süre bakma
- Kontakt lens kullanımı
- Zayıf göz kasları
- Dış kulak yolunun iltihaplanması
- Sinüzit
Alerjik reaksiyonlar
Polen, ev tozu, küf gibi alerjen maddelere karşı vücudun gösterdiği reaksiyonlar göz yanmasına neden olabilir. Alerjik reaksiyonlar ayrıca gözlerin etrafındaki ciltte de tahrişe yol açabilir.
Yabancı cisim
Tükürük, toz, duman, metal parçaları veya böcek girmesi gibi dış etkenler göz yanmasının en sık görülen nedenlerindendir. Yabancı cisim gözde tahrişe neden olacağı için yanma hissi meydana gelir.
Hava kirliliği
Endüstriyel aktiviteler, araç trafiği ve inşaat gibi hava kalitesini bozan unsurların arttığı bölgelerde hava kirliliği oluşur. Hava kirliliği göz yanmasının nedenleri arasında yer alır.
Güneşe fazla maruz kalma
Özellikle yaz aylarında güneş ışınlarının yoğun olduğu saatlerde dışarıda fazla vakit geçirenler göz yanmasından şikayet edebilir. UV ışınlarına fazla maruz kalınması retinada hasara yol açabileceği için güneş gözlüğü takılması da önemlidir.
Kuru hava
Özellikle kış aylarında ısıtıcıların çalıştırıldığı ortamlarda nem oranı düşer. Düşen nem oranı gözlerin de kurumasına neden olur. Göz kuruması ise göz yanmasının en önemli nedenlerinden biridir.
Bilgisayar ekranına uzun süre bakma
Dersler ve uzaktan eğitimler bilgisayar ile yapılırken eğlence amaçlı dizi ve filmler de bilgisayar başında izlenirken ekrana uzun süre bakmak göz yanmasına neden olabilir. Ekrana odaklanınca gözün hareket kabiliyeti azalır. Göz kaslarının hareketsiz kalması da göz yanmasını tetikler.
Kontakt lens kullanımı
Zamanında çıkartılmayan kontakt lensler, gereğinden fazla takılan lensler ve doğru şekilde sterilize edilmeyen lensler göz yanmasının nedenleri arasında yer alır. Lens kullanımına bağlı olarak yaşanan kornea yaralanmaları da bu duruma sebep olabilir.
Zayıf göz kasları
Doğuştan zayıf olan göz kasları kişinin görme yetisinde problem yaşamasına neden olabileceği gibi göz yanmasına da sebep olabilir.
Dış kulak yolunun iltihaplanması
Dış kulak yolunun iltihaplanması da gözlerde yanmaya sebep olabilir. Bu durumun arka planında soğuk alerjisi veya sinüzit gibi rahatsızlıklar bulunabilir.
Sinüzit
Sinüzit özellikle çocuklarda sık görülen bir hastalıktır. Sinüzite bağlı olarak burun akıntısı, ateş, öksürük ve halsizlik gibi semptomlar ortaya çıkar. Sinüzit göz yanmasının nedenleri arasında yer alır. Sinüzite iyi gelen yöntemler arasında bol su tüketmek, sıcak buhar inhalasyonu yapmak ve sıcak kompres uygulamak bulunur.
Göz Yanması Nasıl Geçer?
Tahrişe bağlı olarak yaşanan göz yanması genellikle kendiliğinden geçer. Ancak belirtiler uzun süre devam ederse altta yatan nedenin belirlenmesi gerekir. Yabancı cisim nedeniyle yaşanan göz yanmasında cismi çıkarmak gerekirken kontakt lensle yaşanan tahrişte lensin çıkarılması ve dinlendirilmesi önemlidir. Göz yanmasını hafifletmek için şu yöntemler de uygulanabilir:
- Soğuk kompres uygulamak
- Ağrı kesici ilaçlar kullanmak
- Bol su içmek
- Gözyaşı damlası kullanmak
- Gözleri dinlendirmek
- Kafeini azaltmak
- Tütün ve terleme alerjenlerinden uzak durmak
- Beslenmeye dikkat etmek
- Işıktan uzak durmak
- Sıcak buhar solumak
Göz Yanmasına Ne İyi Gelir?
Aşağıdaki yöntemlerden en az bir tanesi uygulandığında göz yanması şikayetleri hafifleyebilir:
- Işıktan uzak durmak
- Ağrı kesici ilaçlar kullanmak
- Soğuk kompres uygulamak
- Bol su içmek
- Ağrı kesici ilaçlar kullanmak
- Tütün ve terleme alerjenlerinden uzak durmak
- Kafeini azaltmak
- Beslenmeye dikkat etmek
- Işıktan uzak durmak
- Sıcak buhar solumak
Ağrı kesici ilaçlar kullanmak
Dış etkenlere bağlı olarak meydana gelen göz yanmasında ağrı kesiciler kullanılabilir. Göz yanmasında kullanılan ilaçlar arasında Parol, Panadol, Tylenol ve Neodin gibi içerikleri asetaminofen içeren ilaçlar yer alır.
Soğuk kompres uygulamak
Dış etkenlere bağlı meydana gelen göz yanmasında soğuk kompres etkili olabilir. Soğuk kompres için bir buz torbasının direkt cilde temas etmemesi için bir havluya sarılması gerekir. Soğuk kompres etkisini hızla gösterebilmesi için yaklaşık 15 dakika kadar uygulanmalıdır.
Bol su içmek
Bulanık görme ve göz kuruluğu gibi şikayetlerin hafiflemesi için bol su içilmesi gerekir. Özellikle de kafein ve alkol gibi vücudu dehydrasyona (susuzluğa) götüren içeceklerden uzak durulması önemlidir.
Ağrı kesici ilaçlar kullanmak
Dış etkenlere bağlı olarak meydana gelen göz yanmasında ağrı kesiciler kullanılabilir. Göz yanmasında kullanılan ilaçlar arasında Parol, Panadol, Tylenol ve Neodin gibi içerikti asetaminofen içeren ilaçlar yer alır.
Tütün ve terleme alerjenlerinden uzak durmak
Alerjik reaksiyonlara bağlı olarak yaşanan göz yanmasının etkisini azaltmak için tütün ve terleme gibi alerjenlerden uzak durmak gerekir.
Kafeini azaltmak
Kafein vücutta sıvı kaybına neden olabileceği için göz kuruluğu ve bulanık görmenin yanı sıra göz yanmasının da etkisini artırabilir. Bu nedenle kafein içeren içeceklerin tüketiminin azaltılması önemlidir.
Beslenmeye dikkat etmek
Dengeli beslenmek özellikle de bolca omega-3 içeren gıdalar tüketmek göz sağlığını korur. Omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar tüketilmesi önemlidir. Omega-3 yağ asitleri içeren gıdalar arasında somon balığı, sardalya, ton balığı, keten tohumu, ceviz ve soya fasulyesi yer alır.
Işıktan uzak durmak
Özellikle gün ışığının yoğun olduğu saatlerde dışarıda vakit geçiren kişilerin de gözleri güneşten korunmalıdır. Güneş ışınlarının yoğun olduğu saatlerde dışarıda vakit geçiren kişilerin de gözleri güneşten korunmalıdır. UV ışınlarına maruz kalan gözlerde cataract (katarakt) hastalığının riski artar. Katarakt hastalığında tedavi sürecine de cerrahi yöntemler ile ameliyatlar bulunur.
Sıcak buhar solumak
Kuru havaya bağlı olarak meydana gelen göz yanmasında rahatlama sağlamak için sıcak buhar solunabilir. Ayrıca buharlı hava cihazları da ortamın nem oranını artırarak gözlerin kurumasını önüne geçer.
Göz Yanmasına Hangi Doktor Bakar?
Göz yanması şikayeti olan kişilerin mutlaka bir doktora başvurması gerekir. Göz yanmasının altında ciddi bir rahatsızlık yatmadığı sürece eyecare olarak adlandırılan optik sağlık hizmeti veren tüm birimlerde tedavi edilebilir. Ancak yabancı cisim nedeniyle yaşanan tahriş durumlarında mutlaka ophthalmology olarak adlandırılan tıbbi ve cerrahi göz uzmanlarına başvurulmalıdır.