İdrar yolu enfeksiyonları (İYE) idrar yollarını etkileyen bakteriyel enfeksiyonlardır ve bu enfeksiyonlar genellikle mesane (sistit) ve üretrayı (üretrit) etkiler. İYE kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır ve kadınların %50’sinden fazlasında yaşamlarının bir döneminde bu enfeksiyondan en az bir kez etkilenmiştir. İdrar yolu enfeksiyonları genellikle idrarın mesanede uzun süre beklemesi veya temizliğin ihmal edilmesi nedeniyle meydana gelir. Bu enfeksiyonlar bakterilerin üretradan mesaneye geçmesi sonucu oluşur.
İdrar yolu enfeksiyonlarının belirtileri arasında sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı ve yanma hissi, kötü kokulu ve bulanık idrar ile karın alt kısmında baskı hissi yer alır. Enfeksiyon ilerlerse ateş, titreme, bulantı ve kusma gibi daha ciddi semptomlar ortaya çıkabilir.
İdrar Yaparken Yanma Neden Olur?
İdrar yaparken yanma, genellikle mesaneyi etkileyen bir enfeksiyon olan idrar yolu enfeksiyonunun (İYE) sonucudur. İYE, bakterilerin üretradan mesaneye geçmesi sonucu meydana gelir. Mesane iltihaplandığında tahriş olur ve idrar yaparken yanma hissine neden olur. Ayrıca, böbrekleri etkileyen bir enfeksiyon olan böbrek iltihabı da idrar yaparken yanmaya neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlar genellikle mesanedeki bakteriyel enfeksiyonların böbreklere sıçraması sonucu meydana gelir.
Bunun yanı sıra, üretrayı etkileyen bir enfeksiyon da idrar yaparken yanmaya neden olabilir. Bu tür enfeksiyonlar genellikle cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bunun yanı sıra, vajinal tahriş veya vulva iltihabı da idrar yaparken yanmaya neden olabilir.
Diğer potansiyel nedenler arasında böbrek taşları, mesanede tahrişe neden olabilecek ilaçlar veya kimyasallar ve vajinal kuruluk veya tahriş nedeniyle meydana gelen inflamatuar durumlar yer alır. Ayrıca, idrardaki yüksek asidik düzeyler de tahrişe neden olabilir ve bu da idrar yaparken yanmaya yol açabilir.
Herhangi bir idrar yolu enfeksiyonu belirtilerinde tıbbi yardım almak önemlidir. Erken tedavi ile semptomlar hafifletilebilir ve enfeksiyonun yayılmasını önleyebilir.
Mesane İltihabı (Sistit)
Sistit mesanenin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir durumu ifade eder ve bu iltihap genellikle bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle meydana gelir. Sistit belirtileri arasında sık sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı veya yanma hissi, kötü kokulu ve bulanık idrar ile karın alt kısmında baskı hissi bulunur. Enfeksiyon ilerlediğinde ateş, titreme, bulantı ve kusma gibi daha ciddi semptomlar görülebilir.
Böbrek İltihabı (Pyelonefrit)
Böbrek iltihabı, böbreklerin iltihaplanmasıdır ve genellikle bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle oluşur. Böbrek iltihabının belirtileri arasında yüksek ateş, titreme, bel ağrısı, bulantı ve kusma gibi semptomlar yer alır. Böbrek iltihabı ciddi bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.
Üretrit
Üretrit, üretranın iltihaplanmasıdır ve genellikle bakteriyel bir enfeksiyon nedeniyle meydana gelir. Üretrit belirtileri arasında idrar yaparken yanma hissi, kaşıntı, vajinal veya penisten akıntı, sık sık idrara çıkma ve ağrılı cinsel ilişki yer alır.
Böbrek Taşları
Böbrek taşları idrardaki mineral ve tuzların yoğunlaşarak sertleşmesi sonucu oluşan sert parçacıklardır. Bu taşlar idrar yollarında tıkanıklığa neden olarak ağrıya yol açabilir. Böbrek taşlarının belirtileri arasında bel ağrısı, sık idrara çıkma, kanlı idrar ve mide bulantısı yer alır.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH)
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) cinsel temas yoluyla bulaşabilen enfeksiyonlardır ve bazıları idrar yaparken yanmaya neden olabilir. CYBH belirtileri arasında vajinal akıntı, kaşıntı, ateş, halsizlik ve kasık ağrısı bulunur. CYBH’ler genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
Vajinal Tahriş veya İltihap
Vajinal tahriş veya iltihap, vajinanın tahrişe neden olan maddelerle doğrudan teması sonucu meydana gelir. Vajinal tahriş belirtileri arasında kaşıntı, şişlik, kızarıklık ve idrar yaparken yanma hissi bulunur. Tedavi için kaşıntıya neden olan maddelerden kaçınmak ve doktor önerisiyle topikal kremler kullanmak gerekebilir.
İrritanlar
İrritanlar vajina veya peniste tahrişe neden olabilen maddelerdir. Bu maddeler sabunlar, parfümler veya çeşitli temizlik ürünleri olabilir. İrritanlar nedeniyle oluşan tahrişin belirtileri arasında kaşıntı, şişlik, kızarıklık ve idrar yaparken yanma hissi yer alır. Tedavi için kaşıntıya neden olan maddelerden kaçınmak ve doktor önerisiyle topikal kremler kullanmak gerekebilir.
Vajinal Kuruluk
Vajinal kuruluk, vajinanın yeterli nemlenmemesi sonucu ortaya çıkar ve menopoz, hormonal değişiklikler veya belirli ilaçlar nedeniyle meydana gelebilir. Vajinal kuruluk belirtileri arasında kaşıntı, kuruluk hissi, ağrılı cinsel ilişki ve idrar yaparken yanma hissi bulunur.
İdrar Yaparken Yanmanın Belirtileri Nelerdir?
İdrar yaparken yanmanın belirtileri, genellikle mesaneyi etkileyen bir enfeksiyonun belirtisi olarak ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında şu durumlar yer alır:
- Sık sık idrara çıkma: Enfeksiyon nedeniyle mesanenin daha sık uyarılması sonucu sık sık idrara çıkma ihtiyacı duyulur.
- İdrar yaparken ağrı veya yanma hissi: Mesanenin iltihaplanması sonucu tahriş olması nedeniyle idrar yaparken ağrı veya yanma hissi oluşur.
- Kötü kokulu ve bulanık idrar: Enfeksiyon nedeniyle idrarda bakteri oluşumu sonucu kötü kokulu ve bulanık idrar görülür.
- Karın alt kısmında baskı hissi: Mesanenin iltihaplanması sonucu tahriş olması nedeniyle karın alt kısmında baskı hissi oluşur.
- Ateş: Vücut enfeksiyonla savaşırken vücut ısısının yükselmesi sonucu ateş görülebilir.
- Titreme: Ateşin yükselmesiyle birlikte vücutta üşüme hissi oluşabilir.
- Bulantı: Vücut enfeksiyonla savaşırken sindirim sisteminin etkilenmesi sonucu bulantı hissi oluşabilir.
- Kusma: Vücudun enfeksiyona tepkisi olarak kusma görülür.
- Bacaklarda veya kasıkta ağrı: Enfeksiyonun vücuttaki diğer bölgeleri de etkilemesi sonucu bacaklarda veya kasıkta ağrı oluşabilir.
- Kilo kaybı: Uzun süreli enfeksiyonlar vücudun enerji ihtiyacını karşılamak için yağ depolarını kullanması sonucu kilo kaybına yol açabilir.
- Yorgunluk: Vücudun enfeksiyonla savaşırken enerji harcaması sonucu yorgunluk hissi oluşabilir.
- Vajinal veya penisten akıntı: Enfeksiyonun cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaynaklanması durumunda vajinal veya penisten akıntı görülebilir.
- Ağrılı cinsel ilişki: Enfeksiyon nedeniyle cinsel ilişkide ağrı hissedilebilir.
- Sizlerde yukarıda belirtilen belirtiler varsa hemen doktora başvurmalısınız
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE), mesane iltihabı (sistit) veya üretra iltihabı (üretrit) gibi alt idrar yolu enfeksiyonlarıyla karakterizedir. Bu enfeksiyonlar kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır ve kadınların yüzde 50’sinden fazlasında yaşamlarının bir döneminde bu enfeksiyondan en az bir kez etkilenmiştir. İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri arasında şunlar yer alır:
- Sık sık idrara çıkma: Enfeksiyon nedeniyle mesanenin daha sık uyarılması sonucu sık sık idrara çıkma ihtiyacı duyulur.
- İdrar yaparken ağrı veya yanma: Mesanenin iltihaplanması sonucu tahriş olması nedeniyle idrar yaparken ağrı veya yanma hissi oluşur.
- Kötü kokulu ve bulanık idrar: Enfeksiyon nedeniyle idrarda bakteri oluşumu sonucu kötü kokulu ve bulanık idrar görülür.
- Karın alt kısmında baskı hissi: Mesanenin iltihaplanması sonucu tahriş olması nedeniyle karın alt kısmında baskı hissi oluşur.
- Ateş: Vücut enfeksiyonla savaşırken vücut ısısının yükselmesi sonucu ateş görülebilir.
- Titreme: Ateşin yükselmesiyle birlikte vücutta üşüme hissi oluşabilir.
- Bulantı: Vücut enfeksiyonla savaşırken sindirim sisteminin etkilenmesi sonucu bulantı hissi oluşabilir.
- Kusma: Vücudun enfeksiyona tepkisi olarak kusma görülür.
- Bacaklarda veya kasıkta ağrı: Enfeksiyonun vücuttaki diğer bölgeleri de etkilemesi sonucu bacaklarda veya kasıkta ağrı oluşabilir.
- Kilo kaybı: Uzun süreli enfeksiyonlar vücudun enerji ihtiyacını karşılamak için yağ depolarını kullanması sonucu kilo kaybına yol açabilir.
- Yorgunluk: Vücudun enfeksiyonla savaşırken enerji harcaması sonucu yorgunluk hissi oluşabilir.
- Vajinal veya penisten akıntı: Enfeksiyonun cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaynaklanması durumunda vajinal veya penisten akıntı görülebilir.
- Ağrılı cinsel ilişki: Enfeksiyon nedeniyle cinsel ilişkide ağrı hissedilebilir.
Ayrıca özellikle çocuklarda İYE’nin bazı farklı belirtileri olabilir. Küçük çocuklarda huzursuzluk, uykusuzluk, iştah kaybı gibi genel rahatsızlık belirtileri gözlemlenebilirken büyük çocuklarda daha yaygın belirtiler bulunur. Genel olarak çocuklarda İYE’nin belirtileri şunlardır:
- Sık idrara çıkma
- Ateş
- Kusma
- Bel ağrısı
- Bıçak gibi keskin bel ağrısı
Bu belirtilerden herhangi biri varsa mutlaka doktora başvurmalısınız
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nasıl Teşhis Edilir?
İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) teşhisi genellikle fizik muayene, sağlık öyküsü değerlendirmesi ve laboratuvar testleri ile konulur. Teşhis süreci şu adımları içerir:
- Belirti Değerlendirmesi: Doktor öncelikle hastanın şikayetlerini dinler. İdrar yaparken yanma, sık idrara çıkma, kötü kokulu ve bulanık idrar gibi belirtiler sorgulanır.
- Tıbbi Geçmiş İncelemesi: Hastanın geçmiş sağlık sorunları, mevcut hastalıkları ve kullandığı ilaçlar değerlendirilir.
- Fizik Muayene: Genellikle abdomende hassasiyet olup olmadığını kontrol etmek için fizik muayene yapılır. Ayrıca ateş gibi genel sağlık durumu değerlendirilir.
- Laboratuvar Testleri:
- Kültür Testi: İdrarda bakterilerin varlığını tespit etmek için kültür testi yapılır. İdrar örneği laboratuvara gönderilir ve burada bakterilerin büyümesi beklenir. Test sonucunda bakterilerin varlığı tespit edilirse türleri belirlenir ve uygun antibiyotik tedavisi belirlenir.
- Kimyasal Testler: İdrar örneği kimyasal testlere tabi tutulur. Bu testlerde pH değeri, protein varlığı, glukoz seviyesi gibi değerler ölçülür. Bu testlerde anormal değerler tespit edilirse böbrek hastalıkları veya diyabet gibi başka sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.
Tüm bu değerlendirmeler sonucunda doktor hastada İYE teşhisi koyabilir. Eğer İYE teşhis edilirse uygun antibiyotik tedavisi başlanır ve hastanın durumu yakından izlenir.
Kendim Ne Yapabilirim?
Eğer sizde yukarıda bahsedilen belirtilerden herhangi biri varsa hemen bir doktora başvurmalısınız