Kalp krizi genellikle ani bir şekilde ortaya çıkabilen bir sağlık sorunu olup, kalbin sağ tarafında yoğun ve sert bir ağrının yaşandığı durumu ifade eder. Bu ağrı genellikle birkaç dakika boyunca devam ederken, bazen dakikalar veya saatler sürebilir. Kalp krizi sırasında vücutta oksijenin akışını engelleyen damarların tıkanması meydana gelir; bu durum kalbin yeterince kan pompalamamasına ve dolayısıyla kalbe zarar vermesine yol açar.
Kalp Krizi Nedir?
Klasik olarak kalp krizi, kalbin sağ tarafında yoğun ve sert bir ağrının yaşandığı ve kalp kasında iskemik bir hasar olduğu durumu ifade eder. İskemik kalp krizi, kalbin yeterince kan almadığı ve bu durumda kalp dokusunun zarar gördüğü anlamına gelir. Kalp krizi, kalp yetmezliği, ritim bozuklukları ve damarların tıkanmasından kaynaklanan kalp kasında meydana gelen enfarktüs ile ilişkilidir.
Kalp Krizi Neden Olur?
Kalp krizi, kalp kasındaki kan akışının kesintiye uğraması sonucu meydana gelir. En yaygın sebeplerden biri olan koroner arter hastalığı, kalp krizisinin ana nedenidir. Koroner arter hastalığında, yağlar, karbonhidratlar ve proteinler damarlarda birikerek plak oluşturur. Zamanla bu plak parçalanabilir ve damar içindeki küçük kan pıhtıları oluşabilir. Bu durum, kalp krizi adı verilen ani ve ciddi bir kalp rahatsızlığına yol açabilir.
Plak parçalanması durumunda, vücudun savunma mekanizması hemen tepki verir ve bu bölgelerde kan pıhtıları oluşur. Pıhtılar, damar içindeki alanı kapatarak kalp krizisi riskini artırır. Damar tıkanıklığı ne kadar fazlaysa, kalp krizi olayı da o kadar şiddetli olur.
Ani kalp krizi ise, önceden fark edilmemiş kalp problemlerinden kaynaklanabilir. Örneğin, kalp kasında meydana gelen miyokardit, kalp kasının zayıflamasına ve kalp krizi riskinin artmasına neden olabilir.
Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, sigara kullanımı, obezite, diyabet, stres, aile geçmişi, yetersiz egzersiz ve sağlıksız beslenme gibi faktörler kalp krizi riskini artırır.
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizi belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar belirgin semptomlar yaşarken, bazıları daha az belirgin semptomlarla karşılaşabilir. Kalp krizi belirtileri arasında:
- Göğsünüzde sıkışma hissi veya basınç hissi
- Kalbinizin sağ tarafında yoğun ve sert bir ağrı
- Nefes darlığı
- Terleme
- Karanlık görme
- Bayılma
- Mide bulantısı ve kusma
- Baş dönmesi
- Korku duygusu
- Uyuşukluk
- Kol ve bacaklarda soğuk ve nemli hissetme
- Gece sıkça susuzluk hissetme
- Enerji kaybı
- Bilinç kaybı
- Ses çıkaramama
- Kas kontrolü kaybı
- Vücutta titreme
- Titreme
- Çarpıntı
- Sol üstte ağrı
- Sırt ağrısı
- Omuz ve alt gövde ağrısı
- Geceleri ağrı
- Ağrının tekrar etmesi
- Hareket halinde ağrı
- Derin nefes alındığında ağrı
- Oturduktan sonra ağrı
- Şişkinlik
- Eklem ağrıları
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Stres, endişe, sinirlilik, mutsuzluk, melankoli, depresyon, hayal kırıklığı, yalnızlık, kayıplar, acı, keder, öfke, güvensizlik, korku, ihanet, haklı olmama, yenilgi, itaatkarlık, bağımlılık, eleştiriler, saldırılar, tehditler, kavgalar, işsizlik, evsizlik, yoksulluk, hastalık, cenaze, travmatik deneyimler gibi psikolojik durumlar kalp krizi riskini artırabilir.
Bazı kalp krizi vakalarında herhangi bir belirti yoktur ve kalp krizi aniden ortaya çıkabilir.
Kalp Krizi Hangi Yaşlarda Oluşur?
Kalp krizi genellikle 65 yaş üzerindeki bireylerde görülse de, 40’lı yaşlarda da meydana gelebilir. Risk faktörlerinin varlığı, kalp krizi yaşamını erken yaşlarda getirebilir.
Kalp Krizi Nasıl Teşhis Edilir?
Eğer bir hasta kalp krizi belirtileriyle kendini gösterirse, ilk olarak doktor muayenesi yapılır. Doktor, hastanın geçmiş sağlık durumu, yaşam tarzı ve semptomların başlangıcı hakkında bilgi toplar. Ardından yapılan fiziki muayene ile kalp ve akciğer sesleri dinlenir. Tanıya yardımcı olmak amacıyla çeşitli testler uygulanabilir:
- Elektrokardiyogram (EKG): Kalp ritminin kaydedilmesini sağlar.
- Kan testleri: Kalp krizi belirtilerinin değerlendirilmesi için kullanılır.
- Bölgesel eko: Kalpın çalışma biçimi incelenir.
- Kan damarı görüntüleme: Kalp damarlarının incelenmesi için kullanılır.
- Stres testi: Kalp krizi riskinin belirlenmesi için uygulanır.
- Miyo-kardiyografi: Kalbin detaylı incelenmesi için yapılan bir testtir.
Bu testler sonucunda doktor, kalp krizi olup olmadığına dair bir karar verebilir.
Kalp Krizi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp krizi tedavisinde ilk adım, hastaneye kabul edildiğinde sağlık personelinin hızlı bir şekilde müdahalesidir. Hastanede kalp krizi geçiren bireylerin “Acil” bölümüne yönlendirilmesi gerekmektedir. Burada hastaların izlenmesi için özel odalar bulunur. Kalp krizi tedavisinde kullanılabilecek yöntemler şunlardır:
- Nitrojen salınımı: Akut kalp krizi durumunda nitrojen solunuğu kullanılır.
- Beta bloker: Kalp atış hızını düşürür ve kalp krizi semptomlarını azaltır.
- Statin: Kolesterolü düşürür.
- Antiplatelet: Kan pıhtısının oluşumunu engeller.
- Antikoagülan: Kanın pıhtılaşmasını engeller.
- Açık çerceve kalp kateterizasyonu: Kalp damarlarının temizlenmesi ve genişletilmesi için kullanılır.
- Ameliyat: Kalp krizi tedavisinde kalp bypass operasyonu uygulanabilir.
Tedavi sürecinin ardından hastaların yaşam tarzlarını değiştirmesi ve uzman hekimlerin önerdiği takviyeleri almaları önemlidir.
Kalp Krizi Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?
Kalp krizisinden sonra sağlıklı beslenmek, kilo vermek, sigara kullanmayı bırakmak, alkol tüketimini azaltmak, stresten kaçınmak, düzenli egzersiz yapmak ve ruh hali bakımından pozitif olmak büyük önem taşır.
Doktor onayı olmadan reçete edilen ilaçları kullanmamak, düzenli olarak doktor kontrollerine gitmek, kalp sağlığını destekleyici beslenme alışkanlıklarını benimsemek, düzenli egzersiz yapmak ve stres seviyesini azaltmak gereklidir.
Kalp Krizi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kalp krizi nasıl anlaşılır?
Göğsünde sıkışma hissi, nefes darlığı, terleme, karanlık görme, bayılma, mide bulantısı ve baş dönmesi gibi belirtiler kalp krizi belirtisi olabilir.
Kalp krizi hangi yaşlarda olur?
Kalp krizi genellikle 65 yaş üzerindeki bireylerde görülse de, 40’lı yaşlarda da meydana gelebilir.
Kalp krizi ne zaman tehlikeli?
Kalp krizi belirtileri ortaya çıktığında, en yakın sağlık merkezine gidilmesi gerekmektedir.
Kalp krizi kaç saat dayanır?
Kalp krizi vakalarında, kalp dokusuna zarar vermeden önce 20 dakikalık bir süre içinde müdahale edilmesi gerekmektedir.
Kalp krizi geçirdiğinizde ne hissedersiniz?
Kalp krizi geçiren bireyler göğsünde sıkışma hissi, nefes darlığı, terleme, karanlık görme, bayılma, mide bulantısı ve baş dönmesi gibi belirtiler yaşayabilir.
Kalp krizi nasıl geçer?
Kalp krizi geçiren bireylerin hastaneye kaldırılması gerekmektedir. Müdahale edildiğinde, kalp krizi geçiren kişilerin %90’ı 30 dakikadan kısa bir sürede iyileşebilir.
Kalp krizi geçirdiğinizde ne yerseniz iyi gelir?
Mide bulantısı yaşayan bireyler için su veya gazoz içmek faydalı olabilir.
Kalp krizi geçirdiğinizde ne içilir?
Hastane personeli tarafından reçete edilen ilaçlar verilecektir.
Kalp krizi geçirdiğinizde ne yememelisiniz?
Tuz, paketlenmiş gıdalar, çikolata, ketçap sosu, mayonez, turşu, somon balığı, ton balığı, pastırma, sosis, sucuk, salam ve alkollü içeceklerden kaçınılmalıdır.