Karpal tünel sendromu, bilekte sinirlerin sıkışması nedeniyle ortaya çıkan ve elde güçsüzlük, uyuşma, ağrı ve sızı gibi belirtilere yol açan bir durumdur. Karpal tünel sendromu tedavisinde ilaçlar, fizik tedavi uygulamaları, cerrahi yöntemler ya da bu yöntemlerin bir kombinasyonu tercih edilebilir.
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu, bilek içindeki karpal tünel adı verilen yapı içerisinde median sinirin sıkışması veya tahriş olması sonucu oluşur. Median sinir, bilekten geçerek elin başparmak, işaret parmağı ve orta parmağın yarısı ile avuç içinin alt kısmındaki duyu ve hareketten sorumludur. Bu sinir bilekte karpal tünel adı verilen 8 adet el bileği kemiği ile ligamanların oluşturduğu tünelden geçer. Karpal tünelin aşırı kullanıma bağlı olarak meydana gelen iltihaplanma ve şişlik median sinirin sıkışmasına neden olur. Bu durum elin başparmak, işaret parmağı, orta parmak ve avuç için alt kısmında uyuşma, ağrı ve güçsüzlük gibi belirtilere yol açar.
Karpal Tünel Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromu belirtileri elin kullanımına bağlı olarak artıp azalabilir. En yaygın belirtiler şunlardır:
-
Elde uyuşma: Başparmak, işaret ve orta parmağın yarısında hafif bir uyuşma hissi.
-
Elde ağrı: Özellikle geceleri ortaya çıkan ve bilekten kolun dirseğine kadar hissedilen ağrı.
-
El bileğinde yanma hissi: Bilekte yanma hissi ve karıncalanma.
-
Elde güçsüzlük: Elin güçsüzleşmesi ve nesneleri tutmada zorluk.
-
Elde iğne batması hissi: Elde iğne batması hissi ve ani şiddetli ağrılar.
Karpal tünel sendromu belirtileri kolun dirseğine kadar yayılabilir. Zamanla el bileğinde şişlik meydana gelebilir. Elin bilek kısmında meydana gelen şişlik nedeniyle yüzeyel damarlar belirginleşebilir.
Karpal Tünel Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Karpal tünel sendromunun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, median sinirin zarar görmesine veya tahriş olmasına neden olan durumlar karpal tünel sendromunun ortaya çıkmasına zemin hazırlar. Bu durumlar şunlardır:
-
Tekrarlayan hareketler: Özellikle bilgisayar kullanımı, yazı yazma, müzik aleti çalma, işleme yapma gibi tekrarlayan el bileği hareketleri.
-
Bileğin sürekli bükülmesi: Bileğin sürekli bükülmesi veya elin bileğe yaslanması gibi pozisyonlar.
-
Hamilelik: Hamilelik döneminde vücutta meydana gelen hormonal değişiklikler ve sıvı artışı.
-
Tiroid problemi: Tiroid bezi yetersiz çalışan kişilerde daha sık görülmektedir.
-
Şeker hastalığı: Şeker hastalığı yaşayan kişilerde karpal tünel sendromu görülme oranı daha fazladır.
-
Artrit: El bileğinde iltihaplanmaya neden olan romatoid artrit gibi hastalıklar.
-
Travmalar: El bileğine alınan darbeler veya travmalar.
-
Genetik faktörler: Ailede karpal tünel sendromu öyküsü olması, kişinin riskini artırabilir.
Karpal Tünel Sendromu Kimlerde Daha Sık Görülür?
Karpal tünel sendromu her yaşta görülebilir ancak 30 ile 60 yaşları arasında daha sık rastlanır. Kadınlarda erkeklere oranla daha yaygındır. Uzun süre bilgisayar kullananlarda, yoğun şekilde yazı yazanlarda, işleme yapan kişilerde, uzun süre çekiç kullanan kişilerde, daktilo ya da piyano gibi klavyeli müzik aletleri çalanlarda, hamilelerde, romatoid artrit hastalarında, tiroid hormonu yetersizliğinde, şeker hastalığı olan kişilerde daha sık görülür.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?
Karpal tünel sendromunun teşhisinde öncelikle tıbbi öykü alınır ve fiziksel muayene yapılır. Bilekte meydana gelen uyuşukluk, elin incinmesi veya diğer durumların karpal tünel sendromuna neden olup olmadığını belirlemek için testler yapılır. Bu testler sırasında elde his kaybı olup olmadığına bakılır. Elektromiyografi (EMG) testi median sinirin bilek ve kol kasları arasındaki elektriksel aktivitesini ölçerek median sinirin hasar görüp görmediğini gösterir. Ayrıca sinirin hasar görme seviyesini gösterir.
Karpal Tünel Sendromunda Hangi Testler Yapılır?
Karpal tünel sendromunun teşhisinde kullanılan testler şunlardır:
-
Tıbbi öykü alma: Hastanın şikayetlerini dinleyerek karpal tünel sendromunun belirtilerini doğrulama.
-
Fizik muayene: Bilek ve elin muayenesi ile his kaybı ve kas gücü kontrol etme.
-
Tinel belirtisi testi: Muayene sırasında bileğe vurularak median sinir bölgesinde iğne batması hissi oluşup oluşmadığını kontrol etme.
-
Phalen belirtisi testi: Hastanın kollarını kalp seviyesinden yukarı kaldırarak bileklerin birbirine 90 derece yaslanması sağlanır. Bu pozisyonda 1 dakika beklenir. Eğer elde uyuşukluk veya iğne batması hissi oluşursa bu pozitif phalen belirtisidir.
-
Elektromiyografi (EMG): Median sinirin elektriksel aktivitesini ölçerek hasar olup olmadığını belirleme.
-
Sinir iletim hızı testi: Median sinirin bilekten eldeki parmaklara giden hızını ölçerek hasar olup olmadığını belirleme.
-
Ultrasonografi: Median sinirin ultrasonografi ile görüntülenmesi.
-
MRI taraması: Median sinirin görüntülenmesi için manyetik rezonans görüntüleme (MRI) kullanılması.
Karpal Tünel Sendromu İçin Hangi Doktora Gidilir?
Karpal tünel sendromunun teşhis ve tedavisi için genellikle ilk başvurulan branş ortopedi veya nöroloji uzmanlıklarıdır. Ortopedi doktorları kemik, eklem, kas ve sinir yaralanmaları konusunda uzmanlaşmıştır ve bu nedenle ortopedi hastaneleri ya da kliniklerine başvurulabilir. Ayrıca nöroloji bölümü de sinirlerle ilgili hastalıkların teşhisi ve tedavisiyle ilgilendiği için bu branşa da başvurulabilir. Bazı durumlarda el cerrahisi uzmanları da karpal tünel sendromu olan hastaların tedavisinde görev alabilirler.
Karpal Tünel Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Karpal tünel sendromu tedavisinde öncelikle semptomları azaltmaya yönelik konservatif yöntemler tercih edilir. İlaç tedavisi, fizik tedavi uygulamaları, ateller gibi konservatif yöntemler semptomları azaltmada etkili olabilir. Ancak, bu yöntemlerle semptomlar düzelmeyip günlük yaşamı etkilemeye devam ediyorsa cerrahi yöntemler tercih edilir.
Karpal Tünel Sendromunda Fizik Tedavi Yöntemleri
Fizik tedavi yöntemleri karpal tünel sendromunun tedavisinde etkili olabilir. Fizik tedavi uygulamaları sırasında elde güçsüzlüğünü artırmaya yönelik egzersizler verilebilir. Ayrıca sinir gliding egzersizleri ile median sinirin hareketliliği artırılabilir. Sinir gliding egzersizleri median siniri germez aksine hareket ettirerek sinirin kayganlığını artırır. Böylece median sinirin hareketliliği artar ve el bileğindeki basınç azalır.
Bununla birlikte fizik tedavi sırasında el bileğine soğuk uygulama yapılabilir. Soğuk uygulamalar iltihabı azaltmaya yardımcı olurken ağrının hafiflemesini sağlar. Ayrıca kortizon enjeksiyonları yapılabilir. Kortizon enflamasyonu azaltarak ağrının hafiflemesine yardımcı olur.
Karpal Tünel Sendromunda İlaç Tedavisi
Karpal tünel sendromunda ilaç tedavisi ile iltihap azaltılabilir ve ağrının hafiflemesi sağlanabilir. İlaç tedavisi arasında nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler), ağrı kesiciler ve kortikosteroid ilaçlar yer alır. NSAID’ler ağrı kesici özelliklerinin yanı sıra iltihap azaltıcı özelliklere de sahiptir. Ağrı kesiciler ise doğrudan ağrıyı azaltmaya yönelik kullanılır. Kortikosteroid ilaçlar daha güçlüdür ve özellikle iltihaplanmanın yoğun olduğu durumlarda kullanılır.
Karpal Tünel Sendromunda Ateller
Bilek atelleri karpal tünel sendromunun tedavisinde önemli bir rol oynar. Ateller, bileği sabit tutarak karpal tunelin üzerindeki baskıyı azaltır ve median sinire olan irritasyonu en aza indirir. Bu sayede el bileğindeki iltihaplanmayı azaltarak ağrıyı hafifletir.
Ateller genellikle gece kullanılır ancak gün içinde de gerektiğinde kullanılabilir. Özellikle gece kullanımında eldeki tekrarlayan hareketlerin engellenmesine yardımcı olur. Bazı atellerde parmak uçlarının serbest olmasını sağlayan tasarımlar bulunur. Böylece parmak uçları serbest kalırken ateller avuç içine destek sağlar.
Karpal Tünel Sendromu Cerrahisi
Karpal tünel sendromu semptomları konservatif tedavilere yanıt vermiyorsa cerrahi yöntemler tercih edilir. Cerrahi yöntemlerin amacı median sinire baskı yapan ligament dokusunu keserek karpal tunelin boyutunu genişletmektir. Böylece median sinire olan baskı azalır ve semptomlar hafifler.
Cerrahi yöntemler genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastanın durumu uygunsa aynı gün taburcu edilebilir. Cerrahiden sonra genellikle fizik tedaviye ihtiyaç olabilir ancak çoğu hasta cerrahiden hemen sonra ellerini kullanmaya başlayabilir.
Evde Karpal Tünel Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Evde yapılabilecek bazı yöntemlerle karpal tünel sendromunun belirtileri hafifletilebilir:
-
El bileğini dinlendirme: Özellikle tekrarlayan hareketlerden kaçınarak el bileğini dinlendirmek önemlidir.
-
Bilek ateli kullanma: Gece uyurken veya gün içinde bileği desteklemek için atel kullanmak semptomları hafifletebilir.
-
El bileğine soğuk uygulama: Buz torbası veya soğuk kompres ile el bileğine soğuk uygulamak iltihabı azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
-
Egzersiz yapma: Sinir gliding egzersizleri yapmak median sinirin hareketliliğini artırarak semptomları azaltabilir.
-
İlaç kullanma: Doktor önerisiyle nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler kullanarak ağrıyı hafifletebilirsiniz.
Karpal Tünel Sendromunda İyileşme Süreci Nasıl Olur?
Karpal tünel sendromunda iyileşme süreci kişiden kişiye değişebilir ve semptomların şiddetine bağlıdır. Konservatif tedavi yöntemleriyle iyileşme mümkündür ancak bu süreç haftalar veya aylar alabilir. Cerrahi müdahale sonrası iyileşme süreci daha hızlı olabilir; ancak hastaların bazıları uzun süreli fizik tedaviye ihtiyaç duyabilir.
Karpal Tünel Sendromu İçin Hangi Bitkisel Tedaviler Etkilidir?
Bitkisel tedaviler karpal tünel sendromunun belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir ancak kesin bir tedavi yöntemi değildir:
-
Zencefil: Zencefil çayı içmek veya zencefil kapsülleri almak iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
-
Sarımsak: Sarımsaklı yağ ile yapılan masaj median sinirin etrafındaki iltihabı azaltabilir.
-
Çörek otu yağı: Çörek otu yağını el bileğine nazikçe masaj yaparak uygulamak iltihabı azaltabilir ve kan akışını artırabilir.
-
Omega-3 yağ asitleri: Somon balığı veya ceviz gibi omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdalar tüketmek iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir.
-
Kayısı çekirdeği yağı: Kayısı çekirdeği yağını el bileğine masaj yaparak uygulamak semptomları hafifletebilir.
Karpal Tünel Sendromuna Ne İyi Gelir?
Karpal tünel sendromunun belirtilerini hafifletmek için şu yöntemler etkili olabilir:
-
El bileğini dinlendirme: Tekrarlayan hareketlerden kaçınarak el bileğini dinlendirmek önemlidir.
-
Bilek ateli kullanma: Bileği destekleyen ateller kullanmak semptomları hafifletebilir.
-
Soğuk uygulama: Buz torbası veya soğuk kompres ile el bileğine soğuk uygulamak iltihabı azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir.
-
Egzersiz yapma: Sinir gliding egzersizleri yapmak median sinirin hareketliliğini artırarak semptomları azaltabilir.
-
İlaç kullanma: Doktor önerisiyle nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar veya ağrı kesiciler kullanarak ağrıyı hafifletebilirsiniz.
Öneriler
Karpal tünel sendromunda erken teşhis önemlidir; bu nedenle belirtiler başladığında doktora başvurun ve gerekli tetkikleri yaptırın. Fizik tedavi programına uyun; verilen egzersizleri düzenli yaparak el kaslarınızı güçlendirin ve semptomları azaltın. El bileğinizi dinlendirin; tekrarlayan hareketlerden kaçınarak median sinire binen yükü hafifletin. Atelleri gece uyurken takın; bu, elinizin pozisyonunu koruyarak semptomların ilerlemesini engelleyebilir. Ağrı kesici ilaçları doktor önerisiyle kullanın; bu ilaçlar iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir ancak dozajına dikkat edin.
Sonuç Olarak
Karpal tünel sendromu, tekrarlayan el hareketleri sonucu median sinirin tahriş olmasıyla ortaya çıkar; erken tanı önemlidir çünkü ilerleyen evrelerde kalıcı hasara yol açabilir. İlaçlar, fizik tedavi ve atellerle yönetilebilir ancak cerrahi müdahale gerektiğinde etkili bir çözüm sunar.