Kist, sıvı veya yarı sıvı içerik taşıyan kabarcık yapılarına verilen isimdir. Derinin altında veya içinde oluşabilen kistler, genellikle zararsızdır ve tedavi gerektirmez. Ancak, bazı kist türleri, enfeksiyon riski taşıyabilir ve bu nedenle dikkatli izlenmelidir. Kistlerin oluşum nedeni, çevresel faktörler, genetik yatkınlık veya cilt hücrelerinin anormal şekilde çoğalması olabilir. Sıklıkla yüz, boyun, gövde ve genital bölgede ortaya çıkan kistlerin en yaygın tipi epidermal kist olarak bilinir. Bu makalede kist nedir, kist belirtileri ve kist oluşum nedenleri nelerdir gibi sorulara yanıt arıyoruz.
Kist Nedir?
Kist, vücutta meydana gelen sıvı veya yarı sıvı madde dolu kabarcık yapısı olarak tanımlanır. Epidermal kistler ise derinin alt katmanlarında veya saç foliküllerinde oluşan bu kabarcıkların en yaygın türüdür ve sivilceye benzer şekilde gelişir. Kistler, ciltte pürüzlü bir görünüme neden olabilir ve büyüklükleri birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişiklik gösterebilir. Genellikle ağrısız olan kistler, nadiren enfekte olur veya ağrıya neden olabilir.
Kist Türleri Nelerdir?
Kistler; epidermal kistler, miliyum kistler, pilaris kistler, traktör kistler, lipomlar ve diğer nadir kist türleri gibi farklı türlerde sınıflandırılır. Epidermal kistler, sivilceye benzer şekilde gelişen en yaygın türleridir ve genellikle cildin üst katmanındaki hücrelerin anormal şekilde çoğalması nedeniyle oluşur. Miliyumlardan farkı boyutlarıdır; millyum kistler bebeğimsi ve küçük olup göz çevresinde çıkarken, epidermal kistler daha büyük ve sık görülenleridir. Pilaris kistler ise saç köklerinin etrafında oluşur ve genellikle saçlı deriyle sınırlıdır. Traktör kistler de ciltte yaralanmalara bağlı olarak meydana gelen küçük yumrulardır. Lipomlar ise aslında gerçek bir kist değildir; yağ hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan iyi huylu tümörlerdir.
Kist Neden Olur?
Kistlerin neden oluştuğu tam olarak bilinmemekle birlikte, vücuttaki hücrelerin anormal şekilde çoğalması, tıkanmış bezler, iltihaplanma ve genetik faktörlerin bu duruma yol açabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, kistlerin bazı türleri hormon dengesizliği ve sivilce oluşumu ile ilişkilendirilmiştir. Epidermal kistler, cildin dış tabakasındaki keratin proteini içeren hücrelerin normalden daha fazla çoğalması sonucu meydana gelirken, lipomlar ise yağ hücrelerinin bir araya gelmesiyle oluşan yumuşak ve hareketli yumrular olarak tanımlanır.
Kist Bulgu ve Belirtileri Nelerdir?
Kist bulgu ve belirtileri arasında en yaygın olanı cilt yüzeyinde veya derinliklerinde hissettiğiniz yuvarlak sert şişliklerdir. Genellikle ağrısız olmalarına rağmen bazı kistler iltihaplandığında ağrılı hale gelebilirler. Şişliğin olduğu bölgede kızarıklık, ısı artışı ve sızıntı gibi iltihap belirtileri görülebilir. Kistin bulunduğu bölge rahatsızlık veriyorsa, hareketi kısıtlıyorsa ya da estetik açıdan rahatsızlık yaratıyorsa cerrahi olarak alınabilir. Ancak çoğu zaman kistler tedavi gerektirmeden izlenebilirler.
Kistin Ağrıdan Etkilenmesi Mümkün Müdür?
Evet, bazı durumlarda iltihaplanan veya büyüyen kistler ağrı yapabilir. Kistin iltihaplanması sonucunda çevresindeki dokular etkileneceği için ağrı meydana gelebilir. Ayrıca bazı kist türleri iç organlarda gelişebileceği için bulunduğu bölgede baskı yaparak ağrıya sebep olabilir.
Kistler Nasıl Tedavi Edilir?
Cildin alt katmanında ya da cilt altındaki dokularda meydana gelen kistler genellikle ağrısız ve zararsız oldukları için tedavi gerektirmeden izlenebilirler. Ancak iltihaplanan ya da büyüyerek çevre dokulara baskı yapan ve rahatsızlık veren kistlerin tedavisi önemlidir. Kistin bulunduğu bölgeyi uyaran hareketlerin azaltılması önerilebilirken ağrı ve iltihap varsa steroid ilaçları ya da antibiyotik tedavisi uygulanabilir. Cildin üzerinde meydana gelen ve estetik açıdan sorun oluşturan büyük boyutlu kistlerin cerrahi operasyonla alınması gerekebilir. Ancak cerrahi tedavi sonrası kistin tekrar etme olasılığı her zaman vardır.