Melanom, ciltte bulunan pigment hücrelerinden (melanositlerden) kaynaklanan agresif bir kanser türüdür. Cilt melanomu en yaygın görülen melanom türüdür. Melanom, diğer kanser türlerine göre daha genç yaşlarda ortaya çıkma eğilimindedir ve gençlerde en sık görülen kanser türüdür. Melanomun tedavisi mümkündür ancak erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.
Melanom (Cilt Kanseri) Nedir?
Melanom, melanin adı verilen cilt rengini oluşturan pigmenti üreten cilt hücrelerinden (melanositlerden) oluşan kanserdir. Melanom cilt kanserinin en tehlikeli türüdür çünkü eğer erken evrede teşhis edilmez ve tedavi edilmezse hızla vücudun diğer bölgelerine yayılabilir.
Melanoma en sık cilt üzerinden ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalma neden olur. Cilt kanserinin en yaygın belirtisi ciltte yeni bir leke veya ben oluşumudur. Erken teşhis edildiğinde melanom tedavisi mümkündür fakat yaygınlaştığında tedavisi daha zorlaşır.
Melanomun Belirtileri Nelerdir?
Melanomun en yaygın belirtisi ciltte yeni bir leke veya ben oluşmasıdır. Var olan benlerde şekil, renk veya büyüklük değişikliği de melanom belirtisi olabilir. Melanomlar genellikle asimetrik, kenarları düzensiz, rengi farklı tonlarda olabilen büyük benlerdir. Melanomlar vücudun herhangi yerinde oluşabilir, sık olmaya ellerde, ayaklarda, elmacık kemiklerinin gerisinde ve bacaklarda görülür.
Melanomların özellikleri şunlardır:
- Genellikle asimetrik ve düzensiz şekilli
- Boyut olarak genellikle 6 mm’den büyük
- Renk olarak kahverengi, siyah, mavi, gri, beyaz veya kırmızı tonlarında olabilir
- Cilt yüzeyinden kabarık olabilir
- Kanama veya kabuklanma görülebilir
- Cilt etrafında tüysüz alan oluşabilir
Melanomlar vücudun herhangi yerinde oluşabilir. Kadınlarda en sık bacaklarda, erkeklerde ise gövdede melanom görülür. Melanomlar genellikle ellerin ve ayakların, elmacık kemiklerinin gerisinin ve saçlı derinin iç kısımlarının olduğu yerlerde sık görülür.
Gençlerde cilt kanserinin en sık görülen türü olduğu için ciltlerinde oluşan herhangi bir değişikliği dikkat etmeleri ve vakit kaybetmeden doktora başvurmaları önerilir.
Kaygı ve Kanser Ağrısı
Kanser hastalarında ağrı çok yaygındır. Yapılan çalışmalarda kanser hastalarının %60-85’inde çeşitli nedenlere bağlı ağrı olduğu bildirilmiştir. Kanser ağrısının nedenleri arasında metastaz yapan kanser dokusu, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi kanser tedavileri, psikolojik sorunlar ve uyum sorunları yer alır.
Kanser hastalarında kaygı; ölüm korkusu, belirsizliğin yarattığı korku ve endişe, tedavi sonuçlarına ilişkin kaygı gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Kanser kaygısı kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilecek boyutta olursa mutlaka psikiyatri uzmanına başvurulmalıdır.
Ağrılı Melanom Olur Mu?
Melanom denilen cilt kanseri türü genellikle ağrısızdır ancak bazı durumlarda ağrılı olabilir. Melanomun bulunduğu bölgeyi etkileyen sinir hasarı meydana gelmesi ya da metastaz yaparak diğer organlara yayılması durumunda ağrı oluşabilir.
Özellikle gelişmiş ülkelerde melanomdan ölümlerin başlıca nedenlerinden biri aşırı güneşe maruz kalmadır. Cildin güneş ışınlarına maruz kalması melanom riskini artırır. Uzun süreli güneşe maruz kalma ile melanom riski artar ancak kısa süreli güneşe maruz kalma sonrasında da riskli benler oluşabilir.
Melanom Ağrısı Nasıl Bir Ağrıdır?
Melanom ağrısı gelişmesi durumunda bu ağrı keskin, batma tarzında veya sızlama hissi şeklinde olabilir. Melanomdan kaynaklanan ağrılar genellikle bulunduğu bölgeyle sınırlıdır. Bunun yanı sıra melanomun metastaz yapması durumunda kanserli hücrelerin yayıldığı bölgeye bağlı olarak baş veya sırt ağrısı gibi yaygın ağrılara da neden olabilir.
Bu nedenle melanomdan kaynaklanan ağrının kesin nedeninin belirlenmesi önemlidir. Nedeni belirlenemeyen ağrılar kişilerde kaygı ve endişeye neden olabilir.
Melanom Tanısı Nasıl Konulur?
Cilt kanseri tanısı için ilk olarak hastanın cilt değişikliklerinin gözlemlenmesi ve bu değişikliklerin kayıt altına alınması gerekir. Daha sonra cilt kanseri tanısı için dermatolog tarafından cildin detaylı incelenmesi gerekir. Tanı için biyopsi yapılması gerekir. Biyopsi ile kanserli doku örneği alınır ve bu örnek laboratuvar ortamında incelenerek kesin tanı konulur.
Kanserin evresini belirlemek için kan tahlilleri, idrar tahlilleri, röntgen, tomografi ve MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Melanom Nasıl Tedavi Edilir?
Erken evrede melanomu olan kişilerde tedavi cerrahidir. Cerrahi müdahale ile kanserli doku tamamen çıkarılır. Erken evrede cerrahi tedavi ile yüksek tedavi oranı sağlanır.
Cerrahi tedavide bölgesel lenf bezlerinin çıkarılması da gerekebilir. Bunun yanı sıra ileri evre melanom hastalarında immünoterapiler, hedefe yönelik tedaviler ve radyoterapi uygulanabilir. Melanom tedavisinde kemoterapi etkili bir yöntem değildir.
Ağrılı Melanom Tedavisi Nasıl Olur?
Ağrılı melanom tedavisinde öncelikle melanomun neden olduğu ağrının sebebinin bulunması gerekir. Eğer ağrının nedeni metastaz ise metastazın tedavisiyle ağrı yönetilebilir. Ağrı nedeniyle kişinin yaşam kalitesi olumsuz etkileniyorsa ağrı yönetimi planlanabilir. Kanser ağrılarında opioid içeren ilaçlar kullanılabilir. Bunun yanı sıra fizyoterapi, psikoterapi ve masaj gibi yöntemler kanser ağrısının yönetiminde etkili olabilir.
Melanomu Önlemek Mümkün Mü?
Cilt kanseri riskini azaltmak için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Cildin güneş ışınlarına maruz kalmasını engellemek
- Sık sık koruyucu faktörlü krem sürmek
- D vitaminini güneşten almak, erken öğle saatlerinde güneşlenmek
- Sahilde veya karlı alanlarda olmak gibi yoğun UV ışınlarına maruz kaldığında siperli şapka takmak ve uzun kollu giysiler giymek
- Solaryum gibi yapay UV ışınlarından uzak durmak
- Daha çok gölgeli alanlarda olmak
- Aktif ve dengeli beslenmek
- Düzenli egzersiz yapmak
- Düzenli uyku almak
- Stresten uzak durmak
Cildin UV ışınlarına maruz kalmasını engellemek en önemli önlemdir. Bunun için koruyucu krem sürmek, yoğun UV ışınlarının etkili olduğu saatlerde dışarı çıkmamak ve kıyafetlerle cildi korumak gerekir.
Ağrılı Melanomda Hastanın Beslenmesi
Ağrılı melanom hastalarında beslenme önemlidir çünkü düzenli beslenme vücudun direncini artırır. Kanser tedavisi gören kişilerde iştahsızlık sık görülür ancak yeterli protein alımı kas kaybını engeller. Kanser bağışıklık sistemini olumsuz etkilediği için antioksidan içeren besinler tüketilmelidir. Kanser tedavisi gören kişiler düzenli ve dengeli beslenmelidir.