Rektal ağrı, makattan ya da makat bölgesinden hissedilen ağrıdır. Rektal ağrı genellikle makat çatlağı, hemoroid, rektum iltihabı, enfeksiyona neden olan bir bakteriyel ya da mantar türü ya da parazit sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Rektal ağrı tedavisinde öncelikle ağrının kaynağına yönelik bir tedavi planlaması yapılır. Ağrıyı dindirecek ilaçlar ve kremler de tedavi sürecinde yer alabilir. Rektal ağrı için mutlaka doktora görünülmelidir.
Rektal Ağrı Nedir?
Rektal ağrı; makattan ya da makat bölgesinden hissettiğiniz ağrı ve acı hissidir. Rektal ağrı kişiyi oturmakta zorlayabilir ve tuvalete gitme isteğini artırabilir. Rektal ağrı kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Rektal ağrı sıklıkla geçicidir ve evde bakım ile kolayca tedavi edilebilir. Ancak şiddetli, sürekli veya tekrarlayan rektal ağrı, altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olabilir ve tıbbi değerlendirme gerektirebilir.
Rektal Ağrı Belirtileri Nelerdir?
Rektal ağrı belirtileri şunları içerebilir:
- Makat bölgesinde ya da rektumun alt kısmında ağrı ve hassasiyet
- Ağrının otururken, kalkarken veya tuvalet kullanırken artması
- Ağrı ile birlikte kanaması ya da iltihap gelmesi
- Ağrının kramp tarzı ya da keskin olması
- Ağrının hafif ya da şiddetli olması
Rektal ağrı şunları da gösterebilir:
- Kaşıntı
- Bazen kabızlık bazen ishallik
- Ağrının tuvalete gitme isteğini arttırması
- Ağrıyla birlikte mide bulantısı ve kusma
Bu semptomlar, rektal bölgede ya da sindirim sisteminde iltihaplanma, enfeksiyon veya diğer sorunların bir belirtisi olabilir.
Rektal Ağrı Neden Olur?
Rektal ağrı nedenleri şunlardır:
- Makat çatlağı
- Hemoroidler
- Fıtık
- Apandisit
- Divertikülit
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE)
- Rektum iltihabı
- Parazitler
- Mide veya bağırsaklarda var olan polipler
- Rektum ve çevresindeki dokularda iltihaplanmaya neden olan Crohn hastalığı gibi enflamatuar bağırsak hastalıkları
- Tümörler
Ayrıca rektal ağrı psikojenik (psikolojik kökenli) olabilir; yani bedensel bir nedene dayanmadan ortaya çıkabilir.
Makat Çatlağı (Anal Fissür)
Makat kanalı derisinde oluşan küçük, ağrılı yarıklardır. Genellikle kabızlık nedeniyle sert dışkının makattan geçerken yırtıcı etkiye neden olması sonucu oluşur. Makat çatlağının iyileşmesi zaman alabilir. Makat çatlağına bağlı ağrı rektal ağrı olarak tanımlanır. Anal fissürlerde görülen şiddetli ağrı ve acı hissesi rektal ağrı olarak algılanır.
Hemoroidler
Bağırsakların makata yakın bölümünde yer alan damarların şişmesi sonucu oluşan hemoroidler, rektal kanama ve rektal ağrı yapabilir.
Rektum İltihabı
Genellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve kolit nedeniyle görülen rektum iltihabında makatta acı ve ağrı hissi görülür.
Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlar
Tüm dünyada en yaygın görülen cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE) klamidya ve gonore’dir (bel soğukluğu). Klamidya ve gonore rektal yolla da bulaştığı için bu enfeksiyonlara bağlı olarak makatta ve rektumda ağrı oluşabilir. Klamidya ve gonore dışında sifilis, herpes genitalis ve insan papilloma virüsü (HPV) gibi CYBE’ler de rektal ağrının nedenleri arasında yer alabilir.
Parazitler
Çoğunlukla çocuklarda görülen parazit enfeksiyonları (kıl kurdu gibi) gece kaşıntıya ve makatta ağrıya neden olabilir.
Crohn Hastalığı
Enflamatuar bağırsak hastalıklarından olan Crohn hastalığı tüm bağırsak sistemini etkileyebildiği gibi sadece rektumu da etkileyebilir. Crohn hastalığına bağlı olarak rektumda iltihaplanma meydana gelir ve bu durum rektal ağrıya neden olur.
Rektal Ağrı Nasıl Geçer?
Rektal ağrının geçmesi için şu yöntemler uygulanabilir:
- Ilımlı sıcak su oturağı
- Lifli gıdalar tüketmek
- Sert dışkı geçiriyorsa yumuşatıcı dışkı ilaçları kullanmak
- Düşük ağırlıklı kaldırmak ve ağır kaldırmaktan kaçınmak
- Ağrılı bölgeye soğuk kompres uygulamak
- Ağrıyı dindirecek ilaçlar ve kremler de tedavi sürecinde yer alabilir
Ancak rektal ağrının geçmesi için öncelikle nedene yönelik tedavi planlaması yapılmalıdır. Örneğin makat çatlağında oturma banyosu yapmak yararlı olabilirken, divertikülitte bu yöntem zararlı olabilir. Bu nedenle mutlaka doktora görünülmelidir.