Sağ dizi, vücudun en çok kullanılan eklemlerinden biri olduğu için zaman zaman ağrılara neden olabilir. Bu ağrıların altında yatan sebebi bulmak ise bazen zor olabilir. Ağrının nedeni kas, bağ, tendon veya kemik dokusunun zarar görmesi ya da buna ek olarak diz ekleminin hasar görmesi olabilir. Bu nedenle sağ diz ağrısı yaşadığınızda mutlaka uzman bir hekime görünmelisiniz. Sağ diz altı ağrılarına yan ağrıları da denir. Bu ağrılar dizin yanı sıra kalçaya, bacağa ve ayak bileğine de yayılabilir.
Sağ diz altında yaşanan ağrıların birçok sebebi olabilir. Bu sebepler arasında dizin aşınmasına bağlı olarak gelişen kireçlenme, menisküs yırtılması, diz bağlarının kopması ya da zedelenmesi gibi travmatik yaralanmalar, tendinit ya da bursit gibi iltihabi durumlar, diz ekleminde oluşan osteoartrit ya da romatoid artrit gibi dejeneratif hastalıklar yer alır. Bu sebeplerle beraber sağ diz altındaki ağrılar vücudun farklı bölgelerinde yaşanan sorunlara bağlı olarak da gelişebilir. Örneğin; kalça ekleminde veya bel omurgasında ortaya çıkan problemler dizin yanı sıra sağ bacakta veya ayakta ağrı yaşamanıza neden olabilir.
Sağ Dizin Altındaki Ağrıların Nedenleri
Yaşanan sağ diz altı ağrılarının nedenleri şöyledir:
Kireçlenme
Dizin aşınmasına bağlı olarak gelişen kireçlenme sağ diz altı ağrısının en sık görülen nedenlerindendir. Kireçlenme; dizin düzgün hareket etmesini sağlayan kıkırdak dokusunun zamanla yıpranarak hasar görmesi sonucu meydana gelir. İleri yaştaki bireylerde daha sık görülen bu rahatsızlık, genç bireylerde daha çok geçirdiği diz yaralanmaları olan kişilerde görülür. Kireçlenme şikayeti olan kişiler dizlerini bükme ve açmada zorluk yaşar, uzun süre oturduktan sonra kalktıklarında ve merdiven inerken dizlerinde ağrı olduğunu hissedebilirler. Zamanla bu ağrıların sıklığı ve şiddeti artar.
Tendinit
Dizdeki tendonların aşırı kullanıma bağlı olarak iltihaplanması tendinite sebep olur. Tendinit şikayeti olan kişiler, özellikle de koşu gibi tekrarlayan hareketlerin yapıldığı spor aktiviteleri sonrasında sağ dizlerinin alt kısmında ağrı hissedebilirler. Tendinit şikayeti dizin flexion (bükme) hareketinde de kendisini gösterebilir. Tendinitte dizin sağ altındaki tendonların iltihaplanması sebebiyle sağ dizi bükme ve açmada zorluk yaşanmasına neden olur.
Bursit
Diz eklemi etrafında bulunan ve kayganlığı artırmaya yarayan bursaların iltihaplanmasına bursit denir. Tekrarlayan hareketler sonucunda oluşan bursit; sağ diz altı ağrısına, şişlik, ısı artışı ve hassasiyete de neden olur. Burstit; tendonların kemiklere yapıştığı yerlerde, kasların kemiklere yapıştığı yerlerde ve büyük eklemler etrafında bulunabilen bursalarda meydana gelebilir. Sağ diz bursitinde sağ dize yakın bölgelerde de hassasiyet yaşanır ve sağ diz altındaki ağrılar yürürken veya basarken artar.
Menisküs Yırtığı
Dizdeki kıkırdak dokusu olan menisküslerin yırtılması menisküs yırtığını oluşturur. Menisküs yırtığında sağ dizi bükme ve açmada zorluk yaşanırken sağ diz altında de bir ağrı hissedilir. Menisküs yırtığı olan kişiler menisküsün bulunduğu dizlerinde kilitlenme hissi ve şişlik yaşarlar. Menisküs yırtığı sağ dize travmatik bir yaralanma sonucunda oluşabileceği gibi tekrarlayan hareketler sonucunda da oluşabilir.
Diz Kireçlenmesi
Dizdeki kemiklerin uç kısımlarını kaplayan ve sağ dizin düzgün hareket etmesini sağlayan damar yapısının, aşırı kullanım veya travma sonucunda hasar görmesine diz kireçlenmesi denir. Diz kireçlenmesinin en önemli belirtisi sağ diz altındaki ağrılardır. Sağ diz kireçlenmesi olan kişiler merdiven çıkma-inaşta ve uzun süre oturduktan sonra kalktıklarında daha çok akşam saatlerinde dizlerinde ağrı olduğunu hissederler. Zamanla bu ağrılar dinlenmeyle geçmeyen bir hal alır ve daha çok sabahları yaşanır. Sağ dizi bükmede ve açmada zorluk yaşanır, eklemde sertlik hissi olur.
Artrit
Dizdeki bağ dokusunun iltihaplanması sonucu meydana gelen artrit; romatoid artrit, reaktif artrit ve enfektif artriti içerir. Artrit şikayeti olan kişiler sağ dizlerinin yanı sıra vücudun farklı bölgelerinde de şişme, sertleşme ve ağrı hissedebilirler. Artritte sabahları eklem ağrıları daha belirgin olabilir.
Osteoartrit
Dizlerin aşınmasına bağlı olarak gelişen osteoartritte sağ diz altı ağrıları meydana gelir. Kemik uçlarını kaplayan kıkırdak dokusunun zamanla aşınmasından kaynaklanan osteoartritte düz yolda yürümekte güçlük çekilebilir. Osteoartritte sağ dize bası yapan diğer tüm vücut bölümlerinde de ağrı yaşanabilir.
Fraktürler
Diz ekleminin 15 cm kadar yukarısında ya da aşağısında gelişen travmatik yaralanmalar sonucu fraktür oluşabilir. Fraktürlerde genel olarak ödem, şişlik ve eklem hareketlerinde sınırlılık yaşanır.
Diz Romatizması
Vücudun bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi eklemlerine saldırması sonucu meydana gelen romatizmal hastalıklarda; özellikle de seronegatif spondiloartropatilerde sağ diz altı ağrıları ortaya çıkabilir. Diz romatizmasında sabah kalkıldığında eklemlerde sertlik ve ağrı hissedilir. Bu şikayetler gün içerisinde hafifleyebilir ancak akşam saatlerine doğru daha belirgin hale gelebilir.
Safra Kesesi Taşı
Safra kesesinde taş oluşması sağ diz altı ağrılarına neden olabilir. Safra kesesi taşları genellikle asymptomatiktir ancak bazı bireylerde bulgu verebilir. Taşlar; yoğun yağlı yemekler tüketildiğinde safra kesesinin yoğun şekilde kasılmasına bağlı olarak dökülebilirler ve bu sırada safra kesesinin duvarını tahriş edebilirler. Safra kesesi taşlarının semptomlarından biri de sağ diz altı ağrısıdır.
Bacak Kısalığı
Bacak kısalığı; doğuştan gelen ya da sonradan gelişen bir hastalıktır. Bacak kısalığında sağ bacak sol bacaktan kısa olduğu için sol bacakta daha fazla yüke bağlı olarak ağrı yaşanabilir.
Kas Yaralanmaları
Dizdeki kasların aşırı zorlanması sonucunda meydana gelen yaralanmalarda sağ diz altında de ağrı hissedilebilir. Ayrıca kas yaralanmalarında ödem ve şişlik meydana gelir.
Sinir Sıkışması
Dizdeki sinirlerin sıkışması sonucunda da sağ diz altı ağrıları yaşanabilir. Sinir sıkışmasında ödem ve şişlik görülebilir.
Sinir Hasarları
Dizdeki sinirlerin hasar görmesi sonucunda da sağ diz altındaki ağrılar oluşabilir.
Tümörler
Dizde ya da çevresindeki dokularda iyi ya da kötü huylu tümörlere rastlanabilir. Tümörlerde genel olarak ödem ve şişlik görülür, ayrıca tümörün türüne bağlı olarak kanama da yaşanabilir.
Kist Oluşumları
Dizde ya da çevresindeki dokularda kistler oluşabilir. Kist oluşumlarında dizi bükmede ve açmada zorluk yaşanır. Ayrıca kistlerin büyüklüğüne bağlı olarak çevre dokuları sıkıştırabileceği için sinir sıkışması da meydana gelebilir.
Ağrıyı Hafifletmek İçin Ne Yapabilirim?
Dizin altındaki ağrılar için şu yöntemler denenebilir:
- Ağrı hafifletici ilaçlar: Basit ağrı kesiciler (örn: asetaminofen veya ibuprofen) şişliği azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Buz uygulaması: Buz torbasını ince bir bez aracılığıyla doğrudan cilde uygulamak şişliği azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir; her seferinde 15-20 dakika uygulama yapın.
- İstirahat: Özellikle yürümek veya ağır kaldırmak gibi etkinliklerden kaçınmak, etkilenen dizi dinlendirerek daha fazla yaralanmayı önleyebilir.
- Sıkıştırma: Elastik bandajlar kullanarak bölgeyi sıkıştırmak şişliği azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir; bandajı çok sıkı sarmamaya dikkat edin.
- Kaldırma: Diz seviyesinin üstünde oturmak veya uzanmak kan dolaşımını iyileştirebilir ve şişliği azaltabilir; özellikle yatarken yastık koymak yardımcı olabilir.
- Ateş-şişlik oluşumu varsa hareketi kısıtlayın: Eğer dizinizde ateş veya şişlik varsa olabildiğince dinlendirin ve hareket ettirmeyin.
Ne Zaman Doktora Görünmeliyim?
Aşağıdaki durumlardan herhangi biri başınıza gelirse doktora görünmelisiniz:
- Şiddetli veya dayanılmaz bir ağrınız varsa
- Ağrınız birkaç gün içinde geçmiyorsa
- Dizinizde ateş varsa
- Şiddetli şişlik veya eklem deformitesi (diz şeklinin bozulması) varsa
- Ağrı bölgesinde kızarıklık veya ısı artışı varsa
- Bacağınızın arkasında veya baldırınızda sertlik hissediyorsanız, bu derin ven trombozu (DVT) belirtisi olabilir
- Ağrıya eşlik eden başka rahatsızlıklar yaşıyorsanız (örn: nefes darlığı, göğüs ağrısı vb.)
Doktor Hangi Testleri Yapar?
Dizinizdeki ağrı için aşağıdaki testler istenebilir:
- Kan testleri: Vücuttaki iltihaplanmayı gösteren değerlerin yanı sıra romatizmal hastalıkların teşhisi için ek kan testleri istenebilir
- İdrar testleri: Vücuttaki iltihaplanmayı gösteren değerlerin yanı sıra böbrek fonksiyonlarının kontrolü için idrar tahlili istenebilir
- Eklem sıvısından örnek alma: Doktorunuz eklem sıvısından örnek alıp bunu laboratuvara gönderebilir; bu sayede iltihaplanmanın sebebi anlaşılabilir
- Röntgen: Diz kemiklerini görüntülemek için röntgen istenebilir; bu sayede kireçlenme veya başka kemik problemleri olup olmadığı anlaşılabilir
- MR: Daha detaylı görüntüleme için MR isteyebilir; bu sayede yumuşak doku zedelenmeleri görülebilir
- Diz ultrasonu: Dizinizde bir sorun olup olmadığını kontrol etmek için ultrason isteyebilir
Sağ Diz Ağrısı İçin Hangi Tedaviler Uygulanır?
Dizin altındaki ağrılar için şu tedaviler uygulanabilir:
- Ağrı kesiciler (asetaminofen veya ibuprofen gibi), şişliği azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir
- Buz uygulaması: Buz torbasını ince bir bez aracılığıyla doğrudan cilde uygulamak şişliği azaltabilir ve ağrıyı hafifletebilir; her seferinde 15-20 dakika uygulama yapın
- Sıkıştırma: Elastik bandajlar kullanarak bölgeyi sıkıştırmak şişliği azaltmaya ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir; bandajı çok sıkı sarmamaya dikkat edin
- Ateş-şişlik oluşumu varsa hareketi kısıtlayın: Eğer dizinizde ateş veya şişlik varsa olabildiğince dinlendirin ve hareket ettirmeyin
- Ağrıyı tetikleyen aktivitelerden kaçının: Ağrıyı arttırabilecek aktivitelerden kaçınmak önemlidir; örneğin merdiven inip çıkma, uzun süre oturma vb.